Sanayi şirketleri borç sarmalında

RECEP BAHAR-HABER-ANALİZİstanbul Sanayi Odası (İSO), geçen ay kamuoyu ile paylaştığı "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2014" araştırmasının ardından, "Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2014" araştırmasını da dün açıkladı. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, 2014 yılında bir önceki yıla göre üretimden satışlarını yüzde 12.9 artırarak, 71.8 milyar TL'ye çıkarırken, net satışlardan da yüzde 11.3'lük artışla 81.9 milyar TL elde etti. Üretimden satışlara göre yapılan Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2014 araştırmasında ilk sırayı, 2013 yılında Birinci 500 içinde 492. sırada yer alan Hekimoğlu Un Fabrikası 212.6 milyon TL'lik üretimden satışı ile yer aldı. İkinci sırada, 211.9 milyar TL'lik üretimden satışıyla, bir önceki sıralamada 184. sırada yer alan ORMA Orman Mahsulleri bulunuyor. Bu yılın İkinci 500'ünün üçüncü sırası ise 211.8 milyon TL'lik üretimden satışı ile BAŞTAŞ Başkent Çimento'nun oldu. Bu kuruluş 2013 yılında İkinci 500 arasında 21. sırada yer almıştı. Sanayi şirketleri borç içindeTürkiye'de sanayi şirketleri için öz kaynak kadar borçlanma olanakları da faaliyetlerin finansmanında önemli bir kaynak olarak kullanılıyor. İSO 1000'in sonuçlarına bu açıdan bakıldığında Türkiye'de şirketlerin en önemli sorunlarından biri olan ve yıllardır süren borçlanma / öz kaynak ilişkisindeki dengesizlik, bir kez daha açıkça ortaya çıkıyor. Birinci 500 araştırmasında olduğu gibi, İkinci 500 araştırma sonuçları da ortaya koyuyor ki, Türkiye'nin sanayi kuruluşları, diğer ülke örneklerinden farklı olarak, daha yüksek finansal kaldıraçlar ile yani daha yüksek borç oranları ile faaliyetlerini sürdürüyor.Öz kaynaklar azalıyorİSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nda öz kaynakların toplam varlıklar içindeki payının 2007 yılından itibaren gerilediği biliniyor. Bu oran 2007 yılında yüzde 47.6 iken, 2013 yılında yüzde 38.8'e kadar inmişti. Aynı dönemde toplam borçların toplam varlıklar içindeki payı ise yüzde 52.4'ten yüzde 61.2'ye yükselmişti. 2014 yılında ise öz kaynakların toplam varlıklar içindeki payı yüzde 39.8'e yükselse de bu oran hala sürdürülebilir bir borç / öz kaynak ilişkisi olmaktan uzak. Aşırı borca dikkat!İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, Türkiye'nin en büyük İkinci 500 Büyük Şirket Araştırmasına ilişkin yaptığı değerlendirmede, "Küçük şirketlerimiz, 2014'te kıt finansman kaynaklarını iyi kullandı" dedi. Bahçıvan, şunları söyledi: "Borç yönetimi ve sürdürülebilirliği açısından bu da İkinci 500'ün bu yıl dikkat çeken iyileşmelerinden biri olarak gösterilebilir. Ne var ki, dünya ortalaması yüzde 70 civarında olan borç / öz kaynak oranının, 2014'te bir önceki yıla göre azalmasına rağmen halen yüzde 150'lerin üzerinde olmasını da görmezden gelemeyiz. Bu durum, İkinci 500'deki şirketlerimizin finansman yönünden kırılganlığının, birinci 500'e göre çok daha yüksek olduğunu gösteriyor. Birinci 500'de bu oran yüzde 132'lerdeydi. İkinci 500'ün şifreleri* İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun üretimden satışları 2014 yılında yüzde 12.9 arttı. * Toplam borçları ise sadece yüzde 12.7 yükseldi. * İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, 2014 yılında yaşanan mali dalgalanmaları, ilk 500'e oranla daha iyi yönetti. 2014 yılında artan gelirleri ile öz kaynaklarını artırabildiler ve kısmen yeterli iç kaynak yaratabildiler. Bu da şirketlerin borçlanma bağımlılığının bir miktar azalmasını sağladı. * İkinci 500'ün geçen yıl dikkat çeken mali göstergelerinden biri de üretim faaliyetleri dışı yani faiz vesaire gelirlerindeki artış oldu.* İkinci 500'ün toplam borçlar / öz kaynaklar dengesinde son 10 yıldır öz kaynaklar aleyhine oluşan bozulmanın geçen yıl biraz düzelmeye başladığı görülüyor. İSO İkinci 500'de toplam borç / öz kaynak oranı 2012 yılında 133.5 iken, 2013 yılında 25 puana yakın artarak 157.8 olmuştu. 2014 yılında ise bu oran 151.6'ya indi.* İkinci 500'de 2014'te 426 şirket kâr açıklarken, 74'ü zarar etti. * İkinci 500'de 2013 yılında 222 bin 625 olan çalışan sayısı geçen yıl yüzde 1'in bile altında artarak 224 bin 437'ye çıktı. Sanayi istihdam imkânları sunamadı. * İkinci 500'ün ihracat lideri 105 milyon dolarla Prekons İnşaat oldu. Bu şirketi 103 milyon dolarlık ihracatla ATK Tekstil izledi. 27 şirket ilk 500'den İkinci 500'e düştü2014 yılında İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasına 95 yeni şirket girdi. Bunlardan 27'si 2013 yılında "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" sıralamasında yer alırken, bu yıl İkinci 500'e geriledi. 68 kuruluş ise geçen yılki İSO 1000 sıralamasının dışından gelerek sıralamaya girme başarısı gösterdi. Birinci 500 araştırmasında olduğu gibi İkinci 500 şirketlerinde de veri kapatma eğiliminin devam etmekte olduğu görülüyor. İkinci 500'de isminin açıklanmasını istemeyen firma sayısı geçen yıla göre 30'dan 41'e çıktı. Yine bu araştırmada karını açıklatmayan şirket sayısı yarıdan fazla (275) olurken, 187 şirket ise ihracatını açıklatmadı. Çalışan sayısını kapatan şirket sayısı da 206 oldu.