Özel sektör de tedirgin bekleyişte

ATO raporuna göre, düşük kur ve düşük enflasyon yanında faiz oranlarının diğer ülkelere göre yüksek olması nedeniyle son iki yılda hızla dış borçlanmaya yönelen özel sektör, tedirgin bekleyişte. Doların 2 bin YTL'ye çıkmasından endişe eden ve dolar borcu şirket yöneticileri uyuyamıyor. Düşük kur ve düşük enflasyonun yanında yüksek seyreden faiz oranları, pek çok şirketi dış borçlanmaya sevk etti. Son iki yıl içindeki borçlanma rekor seviyelere ulaştı. Bankacılık ve bankacılık dışı özel sektörün geçen yıl yurtdışından aldığı kredi tutarı 19 milyar doları geçti. 2001 krizinin ardından dünyada yaşanan gelişmeler, ekonomide yaşanan sanal refahın Türkiye'ye sermaye girişini hızlandırması, buna bağlı olarak dış borçlanmanın kolaylaşması, Türkiye'de döviz bolluğu yarattı. Kurun ve enflasyonun düşük seyretmesi de üstüne eklenince, pek çok banka ve özel sektör şirketi yurtdışından borçlandı. 2002 yılında borç stoğunun yüzde 29,1'i özel sektöre ait iken, bu oran hızla artarak 2005'te yüzde 51'e yükseldi. Bu da kur riskinin özel sektör üzerinde yoğunlaştığını gösteriyor.  2001 kriziyle birlikte bankacılık dışı özel sektörün dış borç imkanları iyice daralmış, maliyeti de yükselmişti. Son üç yılda esen olumlu hava ile birlikte bu kesim ciddi bir borçlanma sürecine girdi.  2005 yılı sonu itibariyle özel sektör dış borcunun yüzde 35,3'ünü oluşturan 30,7 milyar dolar bankalara, yüzde 64,7'sini oluşturan 56,2 milyar dolar da bankacılık dışı özel sektöre ait. Bankacılık sektörü döviz sepetinin yüzde 16,1 değer kazanmasıyla, 4,9 milyar dolar ek yük altına girerken, bankacılık dışı özel sektörün borçları 9 milyar dolar daha arttı. Özel sektörün toplam borç yükü ise 13,9 milyar dolar oldu. Rapora göre, pek çok banka, dışarıdan düşük maliyetle temin ettiği kredileri içeride daha yüksek faizle devlete ve özel sektöre pazarladı. Bu nedenle bankacılık sektörü 2005 yılında altın yılını yaşadı. Bankalar, kişilere 16 Haziran 2006 tarihi itibariyle toplam 60,4 milyar YTL bireysel kredi verdi. Ticari krediler ise Nisan 2006 itibariyle itibariyle toplam 134,2 milyar YTL oldu.