Orman yangınları yüzde 78 arttı

Türkiye'de çeşitli kentlerde rekor sıcaklıkların yaşandığı yaz mevsiminde orman yangınlarında da geçen yıla göre artış oldu.

Orman Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye'de geçen yıl 1 Ocak-19 Ağustos döneminde 1419 orman yangını çıkarken, bu yılın aynı döneminde 2 bin 529 yangın kayıtlara geçti. Yine aynı dönem mukayese edildiğinde yanan orman alanı 8 bin 865 hektardan 17 bin 456 hektara yükseldi. 1 Ocak-19 Ağustos tarihlerinde geçen yıl 2 bin 12, bu sene ise 2 bin 793 orman dışı yerde yangın çıktı.

Bu sene ağustos ayında bugüne kadar 439 orman yangını çıktı. Ekipler, 4 günde (15-18 Ağustos arası) 109'u orman yangını olmak 247 yangına müdahale etti.

Yangınların bilançosu açıklandı

Bu arada AFAD başkanı yangınların bilançosunu açıkladı. AFAD Başkanı Oktay Memiş'in yaptığı açıklamaya göre 3 ilde 142 yapı hasar aldı, 4 bin 700 kişi tahliye edildi. AFAD Başkanı Oktay Memiş'in açıklamaları şu şekilde; "Yangından zarar gören yerleşim hasar ve zarar tespit çalışmaları an itibariyle devam etmektedir. İlk belirlemelere göre İzmir, Manisa ve Aydın illerimizde toplam 142 yapı orman yangınlarından etkilenmiştir. Bunlardan 11'i yıkık 92'si ağır hasarlı 39'u ise az hasarlıdır." Memiş, "Özellikle İzmir ilimizde konut iş yeri ve tarım alanı hasarlarıyla ilgili çalışmalar devam etmektedir" ifadelerini kullandı. Diğer illerdeki yangınlarda da tespit çalışmalarının sürdüğünü bildirildi.

Ormanlarımız fazla, uçaklarımız az

Türkiye, Avrupa'nın en geniş ormanlık alanlarına sahip ülkelerinden biri. 2020 verilerine göre, İspanya'da 18 milyon 572 bin hektar ormanlık alan bulunurken, Türkiye'de bu rakam 22 milyon 220 bin hektara ulaşıyor.

Yangınlarla sık sık boğuşan komşu Yunanistan'da ise bu oran Türkiye'nin neredeyse yedide biri, yani toplam 3 milyon 902 bin hektar ormanlık alan mevcut. Buna karşılık, Yunanistan'da 89 yangın söndürme uçağı ve helikopteri bulunuyor. Türkiye'de ise bu sayı toplamda 131 uçak ve helikopter olarak kaydedilmiş durumda. Ancak envanterlerdeki uçakların bakımı ve tek motorlu hafif uçakların sayısı da eklendiğinde, ortaya çıkan tablo endişe verici hale geliyor.

Elimizde sadece 3 adet CL-215 var

Türkiye, 26 uçak ve 105 helikopterden oluşan bir yangın söndürme filosuna sahip. Ancak bu filoda kaç adet keşif uçağı bulunduğu belirsizliğini koruyor. Ayrıca filoda tek motorlu uçakların ağırlığı dikkat çekiyor. On yıl önce Türk Hava Kurumu tarafından emekliye ayrılan 11 adet tek motorlu M-18 Dromader uçağı, çürümeye terk edilmiş durumda. Aynı tip uçaklar, bu yıl filoya destek sağlamak amacıyla Polonya'dan kiralandı. Yine tek motorlu 4 adet Air Tractor da bir keşif uçağıyla birlikte geçen yıl envantere dahil edildi.

Verilere göre, yangın söndürme filosunda daha önce 9 adet CL-215 tipi çift motorlu uçak bulunuyordu. Ancak bunlardan 3'ü kaza kırımı yaşadı ve kullanılabilir durumda sadece 6 uçak kaldı. Bu uçaklardan 4'ü bakım çalışmaları tamamlanarak kullanıma alındı. Ancak Mayıs ayında bölgedeki bir yangına müdahale ederken bir uçak Bafa Gölü'ne düştü ve 3 pilot yaralı olarak kurtarıldı. Şu anda Türkiye'nin kullanılabilir durumda sadece 3 adet CL-215 tipi çift motorlu uçağı bulunuyor.

Yangınların yüzde 90'ı insan kaynaklı

İzmir Bakırçay Üniversitesi Coğrafya Bölümü Başkanı ve Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Uzmanı Prof. Dr. Şermin Tağıl, küresel ısınmanın orman yangınlarını tetiklediğini ve yıkıcı etkilerini artırdığını söyledi. Türkiye'nin iklim değişikliğinin etkilerini en ağır hisseden bölgelerden biri olduğunu vurgulayan Tağıl, şunları kaydetti: "Bilimsel bir rapora göre Doğu Akdeniz dünya üzerindeki en hızlı ısınan bölgelerden biri.

Özellikle yaz aylarında bu ısınma daha belirgin hale geliyor. Sıcak ve kuru hava koşulları, yangınların hızla yayılmasına ve daha yoğun hale gelmesinde en etkili faktörler. Türkiye, bu nedenle Portekiz ve İspanya gibi ülkelerle birlikte en yüksek yangın tehlikesine sahip ülkeler arasında yer alıyor. Türkiye'deki yangınların yüzde 90'ı insan kaynaklı."

Bitki örtüsünün yanıcılığı arttı

Prof. Dr. Tağıl, bu yaz yangınların artmasında sıcaklık, rüzgar ve zemin neminin başlıca etkenler olduğuna işaret etti. Son 13-14 aydır sıcaklıkların mevsim normallerinin üstünde seyrettiğini dile getiren Tağıl, "Yaz mevsimi, erken gelen sıcak hava dalgasıyla başladı ve bu durum, yüzeyin kurumasını hızlandırarak bitki örtüsünün yanıcılığını artırdı. Haziran ve temmuz, ülkemizin en sıcak ayları olarak kaydedildi.

Ağustos ortasında ise yeni bir sıcak hava dalgası Türkiye'yi etkisi altına aldı. Özellikle Batı Anadolu'daki yüzey örtüsü sürekli sıcaklık dalgaları nedeniyle hızla kurudu, yangın riski ciddi şekilde arttı ve endişe verici bir boyuta ulaştı. Yangınların oluşumunda ve yayılmasında bitki örtüsü kritik bir yakıt kaynağıdır. Kızılçam, yanıcılık açısından en yüksek değere sahip ağaç türlerinden biri."