Muhyiddin Arabî’nin İmam Mehdi hakkındaki görüşleri

Genel olarak Ehl-i Sünnet âlimleri ve özellikle Ehl-i Beyt bilginleri, onu âriflerin ileri gelenlerinden, Hakka ulaşan, şeriat, tarikat ve hakikatin reisi bilmişlerdir.

İmam Şa'ranî der ki: Muhyiddin, "Futuhatu'l-Mekkîye" kitabının 366. bölümde şöyle yazar:

"Mehdî zuhûr etmelidir. Ancak yeryüzü zulümle dolduktan sonra onu adaletle doldurmak için zuhûr edecektir. Dünyanın ömründen bir gün bile kalsa Allah Teâlâ o günü, bu halife, hilafete ulaşıncaya kadar uzatacaktır.

Mehdî, Resûlullah'ın (sallallâhu aleyhi ve âlihi) soyundan ve Fâtıma'nın (selâmullahi aleyha) evlatlarındandır.

Dedesi Hüseyin b. Ali b. Ebi Tâlib'dir. Babası, Ali b. Ebi Tâlib'in oğlu, İmam Hüseyin'in oğlu, İmam Zeynu'l-âbidîn'in oğlu, İmam Muhammed Bâkır'ın oğlu, İmam Ca'fer-i Sâdık'ın oğlu, Mûsâ Kâzım'ın oğlu, İmam Ali Rıza'nın oğlu, İmam Muhammed Takî'nin oğlu, İmam Ali Nakî'nin oğlu İmam Hasan Askerî'dir (aleyhi's-selâm).

Onun ismi Resûlullah'ın (sallallâhu aleyhi ve âlihi) ismiyle birdir. Müslümanlar Rükn ile Makam arasında O'na biat edeceklerdir. O Resûlullah (sallallâhu aleyhi ve âlih) gibidir. Ahlakî açıdan da O'na benzer."

Daha sonra İmam, İmam-ı Zaman'ın şeklini ve zuhûr edeceği zaman yapacağı işleri genişçe açıklamıştır. 

Muhyiddin el-Arabî, Futuhat'ın 463. bölümünde kutup hakkında bahsederken şöyle yazar:

"Bu ümmetin on iki kutbu vardır. İslam ümmeti o kutupların varlığı etrafında dönmektedir. Nitekim dünya ve ahirette madde âlemi de on iki burç üzerindedir."

Şeyh Sa'duddin Hamevî (h.650)

Şeyh Sa'duddin Hamevî, Şeyh Necmuddin-i Kübrâ'nın muavini diye tanınan, 618 yılında öldürülen meşhur ârif ve bilgin Sa'duddin Muhammed b. Mueyyid b. Ebi'l-Hüseyin b. Muhammed b. Hameviyye'dir.

Abdurrahman es-Sûfî'nin Mir'atu'l-Esrâr'da naklettiğine göre o, İmam-ı Zaman'ın sıfat ve özellikleri hakkında müstakil bir kitap yazmış ve Ehl-i Beyt ekolü akidesinde inanılan Sâhibe'z- Zaman'ın Hz. Mehdî olduğunu bildirmiştir.

Azizuddin en-Nesefî nübüvvet ve velâyet konusunda yazmış olduğu Farsça makalesinde şöyle der: "Şeyhlerin şeyhi Sa'duddin Hamevî buyuruyor ki: Peygamber Efendimizden önce geçmiş dinlerde 'veli' kelimesi yoktu, sadece 'nebi' vardı. O dönemlerde şeriat sahiplerinin mirasçıları olup Allah'a yakın olan herkese 'enbiya' deniyordu. Dinde de sadece bir şeriat sahibi vardı.

Hz. Âdem'in (aleyhi's-selâm) şeriatında birkaç peygamber vardı; onların hepsi Âdem'in (aleyhi's-selâm) mirasçıları olup insanları O'nun şeriatına davet ediyorlardı. Hz. Nûh'un, Hz. İbrahim'in, Hz. Mûsâ'nın ve Hz. İsa'nın (aleyhi's-selâm) şeriatında da böyleydi.

Hz. Muhammed'e (sallallâhu aleyhi ve âlih) ise dinin en ekmeli olan İslam ve şeriat geldi. (Böylece nübüvvet tamamlandı.) Allah tarafından O'nun dininde 'veli' kelimesi ortaya çıktı.

Allah Teâlâ, Resûlullah'ın Ehl-i Beyt'inden on iki kişiyi seçerek onun mirasçıları yaptı, onları kendisine mukarreb (yakın) kıldı ve kendi velayetine has etti. Onları da Hz. Muhammed'in (sallallâhu aleyhi ve âlih) mirasçıları kıldı.

'Âlimler nebilerin mirasçılarıdır'   ve 'Ümmetimin âlimleri İsrailoğulları'nın peygamberleri gibidir'   hadislerini de onlar hakkında buyurdu. Ama son nâib olan son veli, Onikinci Nâib ve On ikinci Veli'dir. Velilerin sonuncusu ve Sâhibe'z-Zaman Mehdî de O'dur."

Şeyh buyurur ki: "Dünyadaki evliyanın sayısı on ikiden fazla değildir." 

Kemâluddin Muhammed b. Talha Şafiî (h. 650):

Tabâkâtu'ş-Şafiîyye'de şöyle yazar: "O mercilerden ve önde gelenlerden biriydi. Fıkıh ve diğer ilimleri öğrenmiş olup, akaid ve mezheplerin ileri gelen fakihlerinden sayılırdı.

Bir müddet sultanın kâtibiydi ve bu alanda yüksek bir makama ulaştı. Hadis ilmini de muhaddislerden öğrenmişti. Haleb ve Dimeşk'te hadis naklederdi. Hâfız Dimyatî ve Mecduddin b. Adim onun öğrencilerindendir."

İbn-i Talha, Arapça olan "Metâlibu's-Suûl fi Menâkıb-i Âl-i Resûl" adlı eserinin on ikinci bölümünü mâsum imamlara ayırmıştır.

Mesela, bir yerinde diyor ki: "On birinci bölüm: Ebu Muhammed Hasan 231 yılında dünyaya gelmiştir. Allah Teâlâ'nın O'na vermiş olduğu, daimî sıfatı kıldığı, dünyanın eksiltmeyeceği ve insanların dillerinden düşürmeyeceği fazilet ve özellik, Muhammed Mehdî'yi O'nun soyundan kılması ve O'nun oğlu etmesidir.

On ikinci bölüm: Ebu'l-Kâsım, Muhammed b. Hasan el-Hâlis b. Ali el-Mütevekkil b. Muhammedi'l Kâni' b. Ali er-Rıza b. Mûsâ el-Kâzım b. Ca'fer es-Sâdık b. Muhammed el-Bâkır b. Ali Zeynu- labidin b. Hüseyin ez-Zeki b. Ali el-Murteza Emîru'l-Mü'minîn b. Ebi Tâlib, el-Mehdî el-Hüccet, el-Halef es-Sâlihi'l-Muntazar."

İbn-i Talha "Dürrü'l-Munezzem"de şöyle diyor:

"Allah Teâlâ'nın, âhir zamanda yeryüzü zulümle dolduğu zaman zuhûr ederek adaletle dolduracak bir halifesi vardır. Allah Teâlâ'nın emriyle kıyam edecek olan bu İmam Mehdî bütün mezhepleri yok edecek ve sadece hâlis din (İslam) kalacaktır."

O "Metâlibu's-Suûl"de on ikinci bölümdeki şiirlerinde diyor ki:

"Son Hüccet'i Allah Teâlâ teyid etmiş ve bizi O'nu tanımakla doğru yola hidayet etmiştir. Resûlullah O'ndan söz etmiş ve biz (Ehl-i Sünnet) O'nu rivâyet etmişizdir. Ulemamız da O'nun mânâsını anlamış ve Mehdî hakkındaki hadislerin söylenene uygun olarak geldiğini görmüşlerdir.

Bu alanda Resûlullah'ın, 'O Zehra'nın soyundandır' diye buyurmuş olması yeterlidir. Hiç kimse hiçbir zaman Allah Teâlâ'nın Mehdî'ye verdiği belirtilere sahip olmamıştır." (Prof. Dr. Haydar Baş Hasan el-Askeri ve İmam Mehdi eserinden)