Malatya kayısısı için tehlike çanları çalıyor!

 

AHMET SAFA TERZİ / İSTANBUL

 

Boğaziçi Üniversitesi'nden araştırmacılar, taze ve kuru kayısı üretiminde dünyada ve Türkiye'de lider kent olan Malatya'da iklim değişikliğinin etkisi ile görülen 'geç bahar zirai don'unun kayısı üretimini tehdit ettiğini ortaya koydu. Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi bünyesinde araştırmalarına devam eden Tufan Turp ve Dr. Nazan An, gelecekte muhtemel iklim değişikliğinin etkilerini dikkate alarak kayısı meyvesi için verimlilikteki değişimi öngörmeyi amaçlayan bir araştırma projesi yürütüyor. Araştırmacı Tufan Turp, iklimsel parametrelerdeki değişimin kayısı verimliliği üzerindeki etkilerini analiz etmek üzere 2021-2050 dönemi için çeşitli senaryolar üstünde çalıştıklarını belirterek, şunları söyledi: "İklim değişkenleri ve kayısı verimi arasındaki ilişki çok güçlüdür ve kayısı verimi iklim koşullarından oldukça etkilenmektedir. Gelecekte kayısı üretiminin iklim değişikliğine bağlı özellikle ilkbahar geç donlarından ve kış sıcaklık artışlarından önemli derecede etkileneceği beklentisi kayısı üzerine yapılacak çalışmaları ayrıca önemli hale getirmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada hedeflenen iklimsel parametrelerdeki değişimin kayısı verimliliği üzerindeki etkilerini analiz etmektir."

 

 

Kayısıda verim yüzde 40'lara düşebilir

 

 

Araştırmacı Tufan Turp, kayısının genel olarak dünyanın birçok yerinde çeşitli iklim koşullarına bağlı yetişebildiğine işaret ederek, şöyle konuştu: "Ancak buna rağmen maalesef taze kayısı da dünya üretimi düşük seviyelerde. En kaliteli kayısı uygun toprak ve iklim koşulları nedeniyle Malatya'da yetişmekte ve bu kayısı dünyaya ihraç edilmektedir. Bu nedenle Malatya'daki verim değişikliği ekonomik değer açısından oldukça önemli. 2021-2050 dönemindeki kayısı verimindeki değişimini öngören modelleme sonuçları; iklim değişikliğinin özellikle kaliteli kayısı yetiştiriciliğinin merkezi olan Malatya'da kayısı veriminde olumsuz etkiye neden olacağını ortaya koymaktadır. Sonuçların resmi veri kaynaklarındaki ölçüm ve raporlama eksiklikleri ve kullanılan iklim ve ürün modellerinin belirsizlikleri dikkate alınmak koşuluyla bölgede kayısı veriminin yakın ve orta gelecekte yüzde 40'lara varabilecek oranlarda azalacağı öngörülmektedir. Bu bağlamda iklim değişikliği ile birlikte iyimser senaryoya göre bile sıcaklık değerlerinde beklenen artışın kayısı üretimi açısından da bir tehdit oluşturduğu açıktır."

 

 

Fosil yakıt kullanımı devam ederse...

 

 

Proje kapsamında BÜ İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi laboratuvarındaki yüksek hesaplama kapasitesine sahip bilgisayarlar aracılığıyla uluslararası literatürde kabul görmüş ve yaygın biçimde kullanılan RegCM isimli bölgesel iklim modellemesinin kullanıldığını belirten Tufan Turp şöyle devam etti: "Modelleme kapsamında gerçekleştirilen projeksiyon, fosil yakıt kullanımının günümüzdeki gibi yoğun bir şekilde devam ettiği kötümser senaryoyu baz almaktadır. Türkiye'de Malatya dışında kayısı yetişen başka lokasyonlar da bulunmakta. Ayrıca bu çalışmayla aynı anda yürütülen bir başka çalışmada da kayısı ve diğer ticari ürünleri de içine alan ve ürünlerin yetiştiği mevcut lokasyonlarda gelecekte aynı ürünlerin yetişip yetişmeyeceğini ve bu ürünler için Türkiye genelinde alternatif lokasyonların oluşup oluşmayacağını incelemekteyiz."