Hz. Ali’nin oğlu Hz. Hasan’a vasiyeti

İmam Ali, Sıffin Savaşı dönüşünde Hadirin denen yerde oğlu İmam Hasan'a önemli bir vasiyet yaptı. Bu vasiyetin bazı bölümleri şöyledir:

"Zamanın çetinliğini ikrar eden, geçici olduğunu bilen, ömrü sona yaklaşan, kadere boyun eğen, dünyayı kınayan, ölüler yerinde yurt tutan, yarın da şu dünyadan göçüp gidecek olan fâni babadan, dilediğini elde edemeyen, helak olup göçenlerin yoluna giden, hastalıklara hedef olan, zamana rehin edilmiş bulunan, musibetlere maruz kalan oğula...

İmdi, dünyanın benden yüz çevirdiğini kesin olarak anladım. Zamanenin bana karşı serkeşlik ettiğini bildim. Ahretin bana, benden başkasını düşündürmeyecek, arkamda kalanları hatırlatmayacak, sadece dünyadan sonrası üzerine yoğunlaşmamı sağlayacak şekilde yöneldiğine kanaat getirdim.

İnsanların dertlerini bir yana bırakarak sadece kendi derdime eğildiğim için görüşüm beni alıkoydu.

Beni arzumdan başka tarafa çevirdi. Ve bana işimin özünü açıkça bildirdi. Böylece beni oyuna gelmez bir ciddiyete, yalanı olmayan bir gerçeğe (doğruluğa) sürükledi.

Seni vücudumdan bir parça olarak gördüm, hatta seni benim bir bütünüm olarak buldum.

Öyle ki sana bir musibet gelse bana gelmiş olur. Ölüm sana gelse, bana gelmiş gibidir. Senin durumunu kendi durumum gibi bildim. Ve sana, ölsem de, kalsam da tutman, kendisinden yardım alman dileği ile bu mektubu yazdım.

Oğulcuğum! Allah'tan çekinmeni, emirlerine uymanı, kalbini O'nun zikri ile imar etmeni, O'nun ipine sarılmanı sana tavsiye ederim.

Eğer O'nun ipine sarılırsan, seninle Allah arasında, ondan daha sağlam hangi sebep, hangi vesile bulunabilir?

Kalbini öğüt ile dirilt, kesin inanç ile güçlendir, hikmet ile aydınlat. Ölümü hatırlamakla onu zelil kıl, fani olduğunu ikrar etmesini iste. Dünya facialarını görmesini sağla, onu zamanın saldırmasından, geceler ile gündüzlerin kötü geçişinden sakındır.

Göçüp gidenlerin hallerini ona arz eyle. Senden öncekilerin başlarına gelenleri ona anlat, hatırlat.

O gelip geçenlerin ülkelerini gez. Onlardan kalanları gör, neler yaptıklarını, nereden nereye göçtüklerini, nereye inip konakladıklarına bak, göreceksin ki onlar sevdiklerinin, dostlarının yanından göçüp gurbet diyarına yerleştiler.

Kısa bir süre sonra sen de, onlardan biri gibi olacaksın. Buna göre konacağın yeri düzelt, ahiretini dünyaya satma. Bilmediğin konu hakkında söz söylemekten ve yükümlü olmadığın konu hakkında konuşma yapmaktan sakın.

Nerede olursa olsun, Hak uğruna zorluklara dayan. Din bilgini derinleştir. Kendini hoşa gitmez şeylere sabretmeye alıştır. Hak uğruna sabretmek ne güzel bir huydur! Her şeyde nefsini Rabbine sığınmaya ikna et, böylece sen onu korunaklı bir kaleye, üstün bir engelleyiciye sığındırmış olursun.

Ey oğulcuğum! Vasiyetimi iyi anla ve bil ki ölümün sahibi, hayatın da sahibidir.

Yaratan, öldürendir. Yok, eden, tekrar diriltendir. Derdi veren, dermanı da tekrar ihsan edendir.

Dünya, Allah'ın nimetler verdiği fakat sınavlara da tâbi tuttuğu, yaptıklarımıza ahiret- te karşılık olarak mükafat ve ceza biçtiği bir yurttur.

Ya da O, senin bilmediğin başka şeyler için dilemiştir onu... Seni yaratana, rızkını verene, yaratılışını düzgün hale getirene sarıl, kulluğun O'na olsun, rağbetin O'na yönelsin, kokun O'ndan olsun.

Ey oğulcuğum! Bil ki hiç kimse, Resul'ün Allah'tan haber getirdiği gibi haber getirmemiştir. Ondan, öncü ve kurtuluşa ileten önder olarak razı ol. Ben sana nasihat vermekte kusur etmedim. Ne kadar gayret etsen de, benim sana verdiğim önem kadar sen kendine önem veremezsin.

Ey oğulcuğum! O'nun egemenliğinin ve otoritesinin sonuçlarını da görürdün. Onun fiillerini ve sıfatlarını tanırdın. Fakat O, kendisini tanımladığı gibi tek ilahtır.

Egemenliğinde kimse O'na karşıt olamaz. Hiçbir zaman zeval bulmaz, sürekli olacaktır. Başlangıcı olmaksızın her şeyden öncedir. Sonu olmaksızın her şeyden sonra da var olacaktır. Rububiyeti gönülle veya gözle kavranamayacak kadar zatı yücedir.

Bunu böyle bildin mi, O'nun itaatini aramakta, azabından korkmakta, öfkesinden çekinmekte, senin gibi kadri küçük, kudreti az, aczi çok, Rabbine ihtiyacı fazla olan bir kişinin nasıl hareket etmesi gerekiyorsa öyle hareket et.

Çünkü O, sana sadece güzel şeyleri emretti. Ve sana sırf çirkin şeyleri yasakladı.

Ey oğulcuğum! Kendini seninle başkaları arasında tartı haline getir. Kendin için istediğini başkası için de iste. Kendin için hoşlanmadığın şeyden başkaları için de hoşnutsuz ol.

Nasıl zulme uğramayı istemezsen sen de başkalarına zulmetme, başkalarının sana nasıl iyilik etmesini istiyorsan sen de başkalarına iyilik et.

Başkalarında çirkin gördüğün şeyi kendinde de çirkin gör. Kendin başkalarına yapınca onlar için razı olacağın şeyi, başkaları sana yapınca razı ol. Bildiğin az bile olsa bilmediğini söyleme. Sana söylenmesini istemediğin sözü başkalarına söyleme.

Bil ki, kendini beğenmek gerçeğin zıddı ve akılların afetidir. Çalışmanda bütün gücünü ortaya koy, başkaları için hazine biriktiren biri olma, hedefine iletildin mi olabildiğin kadar Rabbinden korkan biri ol.

Bil ki, yeryüzünün hazineleri elinde olan Allah, sana dua etmen için izin vermiş, icabet edeceğini vaat etmiştir. Dilediğini vermek için dilemeni, sana merhamet sunmak için merhamet dilemeni emretmiştir. Seninle arasında perde olacak birine yer vermemiştir.

Sonra, hazinelerinin anahtarlarını kendisinden dilemeye izin vererek, senin ellerine teslim etmiştir.

Ne zaman istesen, dua ile nimet kapılarını açarsın. Çorak dilek yerlerini sulamak için rahmet yağmurlarını istersin. İcabeti gecikse de umudunu kesmemelisin.

Çünkü bağış niyetin ölçüsüne bağlıdır. Nice kere isteyenin ecri çoğalsın, umana daha fazla ihsan edilsin diye icabet gecikir. Nice kere bir şey istersin, verilmez, fakat hemencecik veya bir süre sonra (dünyada veya ahirette) ondan daha hayırlısı verilir.

Ya da verilmemesi senin hayrına olduğu için verilmez! Çünkü nice şeyler vardır ki onu sen istersin fakat verilse o yüzden dinin mahvolur.

Şu halde güzelliği sana kalacak, vebali senden gidecek şeyleri istememelisin. Mal sende ebedi olarak kalmaz. Sen de ebedi olarak mala sahip olamazsın.

Ey oğulcuğum! Ölümü çok an. Birden düşeceğin konumu ve ölümden sonra karşılaşacağın durumu aklına getir. Onu hep önünde bil. Seni silahını kuşandığın, kemerini bağladığın bir anda bulsun. Ansızın gelip üst olmasın sana...

Sakın dünya ehlinin dünya ile oyalanması, ona yapışıp kalması seni aldatmasın. Allah sana dünyayı haber verdiği gibi dünyanın kendisinin de ne olduğunu tanıtmış, kötülüklerini sana açıp göstermiştir.

Dünya ehli ancak ürüyen, havlayan köpeklerdir. Av kovalayan yırtıcı canavarlardır. Birbirini ısırırlar. Üstün olan zayıf olanı yer. Büyüğü küçüğünü kahreder.

Kesin olarak bil ki, emeline ulaşamazsın. Ve ecelinden kaçamazsın. Senden önce gidenlerin yolundasın. O halde isteklerini azalt. Ve kazancı güzelce yap. (yani hakka hukuka riayet et).

Çünkü nice istek vardır ki, insanı elindekinden avucundakinden eder. Her dileyen rızıklanmaz. Ve her güzelce isteyen de mahrum kalmaz.

Seni dileklere sürüklese de nefsini bütün alçaklıkların üzerinde tut. Çünkü kendinden yitirdiklerine karşılık bir daha bir şey alamazsın.

Kendini başkasına kul etme. Çünkü Allah seni hür yaratmıştır. Şerle elde edilen hayra hayır denmez, güçlükle ulaşılan kolaylığa kolaylık adı verilmez.

İhtiras bineklerinin seni dört nala koşturup helak suyunun başına götürmesinden sakın. Eğer gücün yetiyorsa Allah ile kendi arana hiçbir nimet sokma, çünkü sen ancak payını alacak ve sadece nasibini elde edeceksin. Hepsi de O'ndan olmakla beraber yüce Allah'tan gelen az şey, kullardan gelecek olandan daha üstündür.

Ailene karşı kötü kişi olma. (ve ailen senden en nasipsiz kalan kimseler olmasın). Senden uzak durana rağbet etme.

Dostunun dostluğu kesmekteki düşüncesi senin dostluğu sürdürmendeki düşüncenden, sana kötülük düşüncesinde olması, senin ona iyilik düşüncesinde olmandan daha güçlü olmasın.

Sana zulüm edenin zulmü, gözünde büyümesin. Çünkü o kendi zararına seninse faydana çalışmaktadır. Seni sevindirenin karşılığı ona kötülük etmen değildir.

Ey oğulcuğum! Bil ki rızık iki türlüdür. Birini sen ararsın, öbürü ise seni arar sen ona varmadan o sana gelir. Muhtaç durumdayken alçalmak ve zenginken cefa etmek (kabalık göstermek) ne kadar çirkin huylardır.

Dünyadan nasibin ahiretini düzelttiğin kadardır. Eğer elinden çıkana hayıflanacaksan eline geçmeyen her şey için hayıflan dur...

Henüz olmayan, gelip çatmayan şeyi olup bitenden anla. Çünkü işlerin hepsi birbirinin benzeridir.

Musibete uğramadıkça nasihatten faydalanmayanlardan olma. Çünkü akıllı kişi edeplerle öğütlenirken hayvanlar dayakla öğütlenir.

Dinini ve dünyanı Allah'a emanet et. Şu tez geçen dünyada da bir zaman sonra gelecek olan ahirette de kendin için hayırlı akıbet dile. Vesselam." (Prof. Dr. Haydar Baş İmam Hasan eserinden)