Gök Medrese: Sivas’ın Tarihi Mirası

Sivas şehrinin tarihi dokusunu yansıtan Gök Medrese, 13. yüzyılda Selçuklu Veziri Sahip Ata tarafından yaptırılmıştır.

Mimari özellikleriyle dikkat çeken bu yapı, taç kapısındaki çifte minareleri ve mavi sırlı tuğlalarıyla ünlüdür. İç mekânında kullanılan hayvan başı, yıldız ve hayat ağacı motifleri, Selçuklu sanatının en güzel örneklerini sergiler.

Eğitim kurumu olarak inşa edilen Gök Medrese, zamanla hastane olarak da hizmet vermiş ve birçok ünlü ismi yetiştirmiştir.

Sahip Ata Fahrettin Ali gibi tarihi şahsiyetlerin emeği geçen bu medrese, günümüzde Sivas'ın en önemli turistik ve kültürel miraslarından biri olarak kabul edilmektedir.

Gök Medrese'nin iç mekânı

Gök Medrese'nin iç mekânı, Selçuklu mimarisinin zarif ve karmaşık süslemeleriyle dikkat çeker. Avlunun etrafını birinci ve ikinci kat arasında tamamen çevreleyen floral süslemeler, yapının bütünlüğünü sağlar.

Kırmızı tuğla ile inşa edilmiş minareler, siyah ve mavi sırlı tuğlalarla dekore edilmiştir. Portalın sağ tarafında, mavi ve siyah geometrik sırlı tuğlalarla süslenmiş Türk üçgenleri üzerine oturtulmuş küçük bir kubbeli mescid bulunur.

Gök Medrese'nin bezemelerinde kabartma kullanımı özgündür ve zaten karmaşık olan tasarımlara gölgeler ekler. İkinci katın büyük bir kısmı günümüze ulaşamamış olsa da, avluyu çevreleyen süslemeler ve minarelerin tasarımı, medresenin iç güzelliğini yansıtan unsurlardır.

Gök Medrese'nin avlusu

Gök Medrese'nin avlusunun boyutları yaklaşık 24.25 m x 14.40 m. ölçülerindedir ve yapı genişliği 31.25 m. kadardır.

Avluda, biri mescide (namaz odası) diğeri sınıf odalarına giden iki bölüm bulunmaktadır. Geleneksel dört eyvanlı medrese avlusunu takip eden planın, girişin karşısındaki eyvanı günümüze ulaşmamıştır. Avlunun uzun (kuzey ve güney) taraflarındaki revaklar, süslü bir eyvanın yanı sıra, toplamda yirmi dört oda için iki katlı altı odaya sahipti.

Gök Medrese'nin sınıf odaları

Gök Medrese'nin sınıf odaları, iç mekânın sekiz kalın sütunla mihraba dik üç bölüme ayrılmasıyla toplam on beş bölümden oluşuyordu.

Her bölüm, sivri kemerler üzerine oturan kubbe ve tonozlarla örtülüydü. Bu düzenleme, medresenin eğitim alanlarının hem işlevsel hem de estetik bir şekilde nasıl tasarlandığını göstermektedir.

Gök Medrese'nin mihrabı

Gök Medrese'nin mihrabı, yarım silindirik bir biçimde ve basit bir görünüme sahiptir. Ancak, medresenin genel süslemelerinde olduğu gibi, mihrapta da Selçuklu mimarisinin karakteristik özellikleri görülür.

Özellikle, mavi sırlı çinilerin dış yüzey dekorasyonunda kullanılmasıyla "gök" yani "mavi" adını aldığı düşünülmektedir.

Ayrıca, Gök Medrese'nin çini işçiliğinde kabartma kullanımı özgündür ve karmaşık tasarımlara gölgeler ekleyerek benzersiz bir süsleme yaratmıştır.

Gök Medrese'nin minberi

Gök Medrese'nin minberi hakkında spesifik bilgi bulamadım, ancak genel olarak Selçuklu dönemi minberlerinin zengin oyma işçiliği ve geometrik desenlerle süslendiği bilinmektedir.

Gök Medrese, Anadolu Selçuklu mimari ve sanatının en belirgin özelliklerini taşıyan bir yapıdır. İki katlı, iki eyvanlı, ortası açık avlulu ve revaklı bir plan tipine sahiptir.

Taş, çini ve alçı süslemelerle bezelidir. Yapının mermer taş kapısı, ışık-gölge oyununu yaşatacak denli zengin bir görünüme sahiptir ve yapının en görkemli bölümü çifte minareli taç kapısıdır. Kapı üzerindeki süslemelerde 9 tür hayvan başı, yıldız ve hayat ağacı motifleri kullanılmıştır.

Gök Medrese'nin çifte minareleri

Gök Medrese'nin çifte minareleri, yapının en dikkat çekici özelliklerinden biridir. Her biri 25 metre yüksekliğinde olan bu minareler, portalin her iki yanında yer almaktadır. Minareler kırmızı tuğla ile inşa edilmiş ve siyah ve mavi çini süslemeleri ile dekore edilmiştir.