Finlandiya ve İsveç NATO üyeliğine doğru yürüyor

İki İskandinav ülkesi Finlandiya ve İsveç, Rusya'nın Ukrayna işgali sonrası NATO üyeliği için başvuruda bulunmuş ancak Ankara'ya silah ambargosu ve terörist olarak gördüğü grupları desteklemekle suçlayan Türkiye'nin muhalefetine takılmıştı. NATO Madrid Zirvesi'nde 28 Haziran'da imzalanan Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında imzalanan Üçlü Muhtıra ile Ankara, bu ülkelerin üyeliklerine şartlı onay verdi. Muhtıra çerçevesinde kurulan Daimi Ortak Mekanizma'nın ilk toplantısı, Finlandiya'nın Vantaa kentinde yapıldı. Görüşmede, Daimi Ortak Mekanizma'nın çalışma esasları belirlendi. Üçlü Muhtıra'da kayıtlı taahhütlerin hayata geçirilmesine yönelik gelişmeler gözden geçirildi. Ayrıca önümüzdeki dönemde atılması gereken somut adımlar üzerinde duruldu. Finlandiya Dışişleri Bakanlığı Daimi Devlet Sekreteri Jukka Salovaara, toplantının ardından yaptığı açıklamada, Türkiye ile Finlandiya'nın derin fikir birliğine vardığını söyledi. Salovaara, Daimi Ortak Mekanizma'nın düzenlenen ilk toplantısına ilişkin İsveç medyasına açıklama yaptı. Anlaşmada belirtilen iş birliği mekanizmasının kurulması için çalışmalara başladıklarını belirten Salovaara, "Biz Türkiye ile derin bir fikir birliğine vardığımızı düşünüyoruz. Türkiye, Finlandiya'dan yeni iade taleplerinde bulunmadı. İsveç için bu konuda bir şey söyleyemem. Ana konumuz da bu değildi" ifadelerini kullandı.

NATO'dan memnuniyet verici açıklaması

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya katılımı konusunda Türkiye ile oluşturulan üçlü mekanizma kapsamında Finlandiya'da yapılan toplantıyı memnuniyetle karşıladığını söyledi. Kanada'yı ziyaretinde Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile ortak basın toplantısı düzenleyen Stoltenberg, Finlandiya'daki üçlü toplantıyı değerlendirdi. Stoltenberg, "Buradaki unsurlardan biri Türkiye, İsveç ve Finlandiya'nın bir araya geleceği ve terörle mücadelede daha yakın çalışmalarını sağlayacak bir mekanizma oluşturmaktı. Tüm müttefiklerin güvenlik endişelerini anlamalıyız. Ayrıca konu terörizm olduğunda Türkiye'nin güvenlik endişelerini de anlamalıyız. Toplantının yapılmış olmasını memnuniyetle karşılıyorum. İsveç ve Finlandiya'nın Madrid'de uzlaştığımız konuların devamını getirmelerini de memnuniyetle karşılıyorum" dedi. İki ülkenin üyeliği için gerekli olan onay süreçlerinin NATO'nun modern tarihindeki en hızlı süreç olarak ilerlediğini kaydeden Stoltenberg, şu ana kadar 30 NATO müttefiki ülkenin 23'ünde onay sürecinin tamamlandığını belirtti. Stoltenberg, "İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya katılmasına güçlü bir destek var. Katılım sürecini parlamentoların nihai onaylarıyla en kısa sürede sonuçlandırmak için tüm müttefiklerle sıkı şekilde çalışmaya devam edeceğiz" diye konuştu. 

Onaylamayan 7 ülke kaldı

Üyelik sürecinin tamamlanması için tüm ülkelerin parlamentolarından onay verilmesi gerekiyor. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in de açıkladığı gibi 30 NATO üyesi ülkenin 23'ünde onay süreci tamamlandı. Onayın beklendiği ülkeler Çekya, Yunanistan, Macaristan, Slovakya, Portekiz, İspanya ve Türkiye. Son olarak Çekya Temsilciler Meclisi, İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik başvurusuna onay verdi. Çekya Cumhurbaşkanı Miloş Zeman'ın imzası ile süreç bu ülkede tamamlanmış olacak. Türkiye ve Macaristan dışındaki diğer ülkelerin Eylül-Ekim aylarında onay süreçlerini tamamlamaları bekleniyor. NATO'nun İsveç ve Finlandiya ile genişleme fikrine çok da sıcak bakmayan bunun Rusya'ya karşı provokatif bir adım olduğunu düşünen Macaristan Başbakanı Viktor Orban, onay sürecini ağırdan alıyor. Ancak diplomatik gözlemciler, Orban'ın son süreçte onay vereceğini kaydediyor. Macaristan'da süreç tamamlandıktan sonra 29 NATO üyesi ülke hep birlikte Ankara'nın kapısına dayanacak. İşveç ve Finlandiya, Ankara'nın taleplerini tam olarak yerine getirmese dahi Türkiye'nin bu iki ülkenin NATO üyeliklerini daha fazla engelleyemeyeceği ifade ediliyor. Türkiye'de Meclis 1 Ekim'de açılacak. Türkiye'nin onay sürecinde en son ülke olma olasılığı kesin gibi. 29 NATO üyesi ülkede tamamlanan İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğinin onayı için ülkemizde öncelikle Dışişleri Bakanlığı'nın katılım protokollerini Cumhurbaşkanlığı'na iletmesi, oradan da TBMM'ye gönderilmesi gerekiyor. Uzmanlar, Türkiye'nin İsveç ve Finlandiya'dan yeterli adım görmemesi durumunda hükümetin protokolleri Meclis'e göndermeyerek süreci istediği kadar uzatabileceğini belirtiyor. Ancak diplomatik gözlemciler, zaten büyük ekonomik sıkıntılar yaşanan Türkiye'de hükümetin yaklaşan seçimler öncesinde Batılı ülkelerle yeni bir gerginlik çıkarmayacağını ve bu süreci çok uzatamayacağı görüşünde. Bu bağlamda yaklaşan 2023 yılındaki seçimler NATO üyeliğine adım adım yürüyen İsveç ve Finlandiya için de bulunmaz bir fırsat haline gelmiş durumda.