Fındık üreticisi borç sarmalında
03.06.2009 00:00:00
Ulusal Fındık Konseyi'nin hazırladığı bir raporda, fındığa bağımlı olan üreticilerin bankalara veya tüccarlara borçlu oldukları, kredi alanların her yıl kredilerini kapatıp tekrar borçlandıkları ortaya çıktı.
Ulusal Fındık Konseyi, Batı ve Doğu Karadeniz'de fındık üretilen tüm illerde yaptığı araştırma ve anket sonuçlarını bir rapor haline getirdi. Raporda emekli veya başka bir sektörde çalışan fındık üreticilerinin fındıktan başka geliri olmayan üreticilere göre, ekonomik durumlarının iyi olduğu, fındığa bağımlı olan üreticilerin ise bankalara veya tüccarlara borçlu oldukları, kredi alanların her yıl kredilerini kapatıp tekrar borçlandıkları ortaya çıktı. UFK tarafından oluşturulan komisyon, Batı ve Doğu Karadeniz'de fındık yetiştirilen tüm illeri ve ilçeleri dolaştı. Yüzlerce üretici ile görüşen ve anket yapan komisyon, araştırma ve anket sonuçlarını bir rapor haline getirdi. 30 madde halinde sıralanan raporda, şu araştırma ve anket sonuçlarına yer verildi:
TMO değil, FKB isteniyor- Bütün illerde hemen hemen üreticilerin yüzde 99'u fındık piyasasında Fiskobirlik'i (FKB) görmek istemektedirler. - TMO'da görevli fındık konusunda uzmanların olmaması, randıman alımında yeterince hassas davranılmaması, randımanı etkilemeyecek bazı parametrelerin randımana dahil edilmesi üreticilerin büyük tepkisini çekmiştir.
TMO çiftçinin aleyhine randıman belirliyor- TMO'nun belirlediği randıman ile tüccarın belirlediği randıman arasında, çiftçi aleyhine, önemli farkların olduğu, çiftçilerin TMO nezdinde devlete küstüğü belirlenmiştir. - TMO'nun randımanı yüzde 40'ın altına düşen fındıkları almamasına bağlı olarak yüzde 50 gibi çok düşük fiyatlardan fındığı özel sektöre vermek zorunda kalınması, ayrı fiyat ve ayrı depolanmak üzere bu fındıkların TMO tarafından alınma yoluna gidilmesi sıklıkla dile getirilmiştir.
Üreticiler mağdur edilmektedir- Sinop ili Erfelek ve Ayancık ile Kastamonu ili İnebolu ve Doğanyurt ilçelerinde TMO'nun olmayışı üreticilerin mağduriyetine sebep olduğu görülmüştür. - Fındık hasat işçiliği başta olmak üzere hemen hemen bütün safhalarda ücretli işçilerden yararlanılmaktadır. Zira, işletme sahiplerinin yaklaşık yüzde 90'ı 60 yaş ve üzerinde, emekli olduğu görülmüştür. - Fındık gelirinin tüm gelirler içerisindeki payının Trabzon ilinde yüzde 40, Giresun ilinde yüzde 65, Ordu ilinde yüzde 50, Sakarya ve Düzce illerinde ise yüzde 30-35 olduğu belirlenmiştir.
Fındığa bağlı olanlar borç batağında- Emekli veya başka bir sektörde çalışan fındık üreticilerinin fındıktan başka geliri olmayan üreticilere göre, ekonomik durumlarının iyi olduğu, fındığa bağımlı olan üreticilerin ise bankalara veya tüccarlara borçlu oldukları, kredi alanların her yıl kredilerini kapatıp tekrar borçlandıkları görülmüştür. - Özellikle bahçe altı ve hasat döneminde nakit paraya ihtiyaç olduğu, en çok bu dönemde banka veya piyasadan para alınma yoluna gidildiği, devletin veya TMO'nun kısa süreli avans verme durumunda, üreticinin fındığı pazarlama durumunda daha güçlü olacakları beyan edilmiştir.
En büyük problem fiyat dengesizliği- Üreticilerin tamamı fındıkta mutlaka devlet desteğinin olması ve serbest piyasaya bırakılmaması gerektiği yönünde görüş bildirmişlerdir. -Fındıkla ilgili en önemli problemin ne olduğu sorusuna, ağırlıklı olarak, piyasada fiyat dengesizliği şeklinde cevap verilmiştir. Bir kısım üretici FKB'nin devre dışı kalmasını en önemli problem olarak göstermişlerdir.
Fındık bahçeleri satılığa çıkarılıyor-Akçakoca Kalkın köyünde bazı üreticilerin fındık bahçelerini satılığa çıkartmış olduğu, yine, son yıllarda fındıktan alınan paranın masrafları karşılayamamasına bağlı olarak fındık bahçelerini terk edilmeye başladıkları bildirilmiştir. -Genel olarak fındık fiyatına göre fındık bahçelerine bakım ve gübreleme yapıldığı, fiyatların düşük olduğu yıllarda masraflardan kaçınıldığı görülmüştür. - Genel olarak fındık üretim bölgelerinde besicilik ve mandıracılık dışında evlerde beslenen küçük ve büyük başhayvanların giderek azalması sonucunda, çoğu işletmelerde tel ve çit yapımına gerek duyulmadığı belirtilmiş, bahçelerden ot ve mantar geliri gibi ilave gelirlerinin olmadığı görülmüştür. Üretici fiyattan memnun değil- Samsun-Tekkeköy ile Kocaeli-Kandıra, Sakarya-Kaynarca, Ferizli, Akyazı, Karapürçek ilçelerinde başta olmak üzere, fındık fiyatlarının 2004-2005 sezonunda 7 TL'ye çıkması fındığa olan talebi tetiklemiş ve sözü edilen bu yörelerde aşırı oranda yeni fındık bahçeleri tesisi yoluna gidilmiştir. Ancak üretici son yıllardaki fiyattan memnun olmadığını, birkaç yıl bu şekilde sürmesi durumunda fındığı sökeceklerini ifade etmişlerdir.
Umutla toplanıyor, ağlayarak satılıyor- Asıl fındık üreticilerinin fındığını heyecanla, dört elle sarılarak, bol ve kaliteli olması arzusu ile üretmeye alıştığı, ancak pazarlama safhasında heyecanın karamsarlığa dönüştüğü görülmüştür. - Düzce ve Sakarya başta olmak üzere birçok işletme 2-B'ye göre değerlendirildiğinden, kayıt altına alınamamaktadır. Üreticiler fındığını TMO'ya verememekten yakınmaktadırlar. - Fındık arazilerinin intikalinde yaşanan sorunlar nedeniyle üreticiler fındıklarını kayıt altına aldıramamaktadır. Bu üretimde de fındık TMO'ya verilememektedir. İntikal masraflarının fazla olması nedeniyle bu sorun devam etmektedir.
Ulusal Fındık Konseyi, Batı ve Doğu Karadeniz'de fındık üretilen tüm illerde yaptığı araştırma ve anket sonuçlarını bir rapor haline getirdi. Raporda emekli veya başka bir sektörde çalışan fındık üreticilerinin fındıktan başka geliri olmayan üreticilere göre, ekonomik durumlarının iyi olduğu, fındığa bağımlı olan üreticilerin ise bankalara veya tüccarlara borçlu oldukları, kredi alanların her yıl kredilerini kapatıp tekrar borçlandıkları ortaya çıktı. UFK tarafından oluşturulan komisyon, Batı ve Doğu Karadeniz'de fındık yetiştirilen tüm illeri ve ilçeleri dolaştı. Yüzlerce üretici ile görüşen ve anket yapan komisyon, araştırma ve anket sonuçlarını bir rapor haline getirdi. 30 madde halinde sıralanan raporda, şu araştırma ve anket sonuçlarına yer verildi:
TMO değil, FKB isteniyor- Bütün illerde hemen hemen üreticilerin yüzde 99'u fındık piyasasında Fiskobirlik'i (FKB) görmek istemektedirler. - TMO'da görevli fındık konusunda uzmanların olmaması, randıman alımında yeterince hassas davranılmaması, randımanı etkilemeyecek bazı parametrelerin randımana dahil edilmesi üreticilerin büyük tepkisini çekmiştir.
TMO çiftçinin aleyhine randıman belirliyor- TMO'nun belirlediği randıman ile tüccarın belirlediği randıman arasında, çiftçi aleyhine, önemli farkların olduğu, çiftçilerin TMO nezdinde devlete küstüğü belirlenmiştir. - TMO'nun randımanı yüzde 40'ın altına düşen fındıkları almamasına bağlı olarak yüzde 50 gibi çok düşük fiyatlardan fındığı özel sektöre vermek zorunda kalınması, ayrı fiyat ve ayrı depolanmak üzere bu fındıkların TMO tarafından alınma yoluna gidilmesi sıklıkla dile getirilmiştir.
Üreticiler mağdur edilmektedir- Sinop ili Erfelek ve Ayancık ile Kastamonu ili İnebolu ve Doğanyurt ilçelerinde TMO'nun olmayışı üreticilerin mağduriyetine sebep olduğu görülmüştür. - Fındık hasat işçiliği başta olmak üzere hemen hemen bütün safhalarda ücretli işçilerden yararlanılmaktadır. Zira, işletme sahiplerinin yaklaşık yüzde 90'ı 60 yaş ve üzerinde, emekli olduğu görülmüştür. - Fındık gelirinin tüm gelirler içerisindeki payının Trabzon ilinde yüzde 40, Giresun ilinde yüzde 65, Ordu ilinde yüzde 50, Sakarya ve Düzce illerinde ise yüzde 30-35 olduğu belirlenmiştir.
Fındığa bağlı olanlar borç batağında- Emekli veya başka bir sektörde çalışan fındık üreticilerinin fındıktan başka geliri olmayan üreticilere göre, ekonomik durumlarının iyi olduğu, fındığa bağımlı olan üreticilerin ise bankalara veya tüccarlara borçlu oldukları, kredi alanların her yıl kredilerini kapatıp tekrar borçlandıkları görülmüştür. - Özellikle bahçe altı ve hasat döneminde nakit paraya ihtiyaç olduğu, en çok bu dönemde banka veya piyasadan para alınma yoluna gidildiği, devletin veya TMO'nun kısa süreli avans verme durumunda, üreticinin fındığı pazarlama durumunda daha güçlü olacakları beyan edilmiştir.
En büyük problem fiyat dengesizliği- Üreticilerin tamamı fındıkta mutlaka devlet desteğinin olması ve serbest piyasaya bırakılmaması gerektiği yönünde görüş bildirmişlerdir. -Fındıkla ilgili en önemli problemin ne olduğu sorusuna, ağırlıklı olarak, piyasada fiyat dengesizliği şeklinde cevap verilmiştir. Bir kısım üretici FKB'nin devre dışı kalmasını en önemli problem olarak göstermişlerdir.
Fındık bahçeleri satılığa çıkarılıyor-Akçakoca Kalkın köyünde bazı üreticilerin fındık bahçelerini satılığa çıkartmış olduğu, yine, son yıllarda fındıktan alınan paranın masrafları karşılayamamasına bağlı olarak fındık bahçelerini terk edilmeye başladıkları bildirilmiştir. -Genel olarak fındık fiyatına göre fındık bahçelerine bakım ve gübreleme yapıldığı, fiyatların düşük olduğu yıllarda masraflardan kaçınıldığı görülmüştür. - Genel olarak fındık üretim bölgelerinde besicilik ve mandıracılık dışında evlerde beslenen küçük ve büyük başhayvanların giderek azalması sonucunda, çoğu işletmelerde tel ve çit yapımına gerek duyulmadığı belirtilmiş, bahçelerden ot ve mantar geliri gibi ilave gelirlerinin olmadığı görülmüştür. Üretici fiyattan memnun değil- Samsun-Tekkeköy ile Kocaeli-Kandıra, Sakarya-Kaynarca, Ferizli, Akyazı, Karapürçek ilçelerinde başta olmak üzere, fındık fiyatlarının 2004-2005 sezonunda 7 TL'ye çıkması fındığa olan talebi tetiklemiş ve sözü edilen bu yörelerde aşırı oranda yeni fındık bahçeleri tesisi yoluna gidilmiştir. Ancak üretici son yıllardaki fiyattan memnun olmadığını, birkaç yıl bu şekilde sürmesi durumunda fındığı sökeceklerini ifade etmişlerdir.
Umutla toplanıyor, ağlayarak satılıyor- Asıl fındık üreticilerinin fındığını heyecanla, dört elle sarılarak, bol ve kaliteli olması arzusu ile üretmeye alıştığı, ancak pazarlama safhasında heyecanın karamsarlığa dönüştüğü görülmüştür. - Düzce ve Sakarya başta olmak üzere birçok işletme 2-B'ye göre değerlendirildiğinden, kayıt altına alınamamaktadır. Üreticiler fındığını TMO'ya verememekten yakınmaktadırlar. - Fındık arazilerinin intikalinde yaşanan sorunlar nedeniyle üreticiler fındıklarını kayıt altına aldıramamaktadır. Bu üretimde de fındık TMO'ya verilememektedir. İntikal masraflarının fazla olması nedeniyle bu sorun devam etmektedir.
