Enflasyon kaygan zeminde

 

YENİ MESAJ-AA / DETAY HABER

 

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 5 Temmuz'da açıkladığı enflasyon verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Haziran'da aylık bazda yüzde 1.94, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 4.01 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 17.53, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 42.89 oldu. Özellikle yurt içi üretici fiyatlarında enflasyonun aşırı yüksek gelmesi, geçmişte yaşandığı gibi önümüzdeki aylarda tüketici fiyatlarının hızlı artmasına yol açacak. Dolayısıyla 2021 yılı için tek haneli enflasyon hayal! Zaten Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyon tahmini bile yüzde 12.2 seviyesinde idi. 2022'de de enflasyonun yüzde 10'un altına kolay kolay inmeyeceğini söyleyebiliriz zira Türkiye'nin ithalatçısı olduğu buğday, demir, bakır, soya, ayçiçeği yağı gibi ürünlerin fiyatları dolar bazında hızlı artıyor. 

 

Piyasa canlandı, fiyatlar arttı

 

Anadolu Ajansı Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, konuya ilişkin olarak yaptığı değerlendirmede, enflasyonun geçen yılın haziran ayına göre yükselmiş olmasında, gıda ve gıda dışı gruplardaki fiyat artışlarının kısıtlamaların kalkması sonrası hızlanmasının etkili olduğunu söyledi. Gıda grubunda Haziran 2021'de görülen yüzde 0.88 artış ile Haziran 2020'de gözlenen yüzde 1.6 fiyat düşüşünün tersi yönde bir gerçekleşme izlendiğini belirten Bürümcekçi, alt gruplardan, konut, ev eşyası, eğlence ve kültür, eğitim ve lokanta-oteller gruplarındaki değişimlerin geçen yılın üzerinde olurken, giyim fiyatlarının mevsimsel eğiliminden fazla artmasının da etkili olduğunu aktardı.

Bürümcekçi, kura hassas gruplardan mobilya, ev içi tekstil, ev aletleri, görsel-işitsel sistemler, kişisel bakım ürünleri gibi gruplarda fiyat artışlarının geçen yılın üzerinde gerçekleştiğini dile getirdi.

 

Riskler yüksek

 

Bürümcekçi, gelecek dönem seyri açısından gıda fiyatlarının belirsizliği ve oynaklığı dışında, ham petrol ve diğer emtia fiyatlarının görünümünün, döviz kuru hareketleri ve kamu fiyat/vergi ayarlamaları gibi ana değişkenlerin enflasyon üzerindeki risklerin yönünü yukarıda gösterdiğini söyledi. Kısa vadede, küresel çapta gıda fiyatlarının yanı sıra petrol ve emtia fiyatlarının tırmanışını sürdürmesinin olumsuz yansımalarının görülmeye devam ettiğini vurgulayan Bürümcekçi, kur sepetinin (Dolar ve Euro) Şubat sonundan beri yüzde 19 civarında artmasının ve yıllık değişiminin yaklaşık yüzde 30 seyretmesinin bu faktörün yukarı yönlü etkisinin ithalat fiyatlarındaki yükselişle birleşerek güçlendiğine işaret etmekte olduğunu dile getirdi. Bürümcekçi, "Ayrıca Temmuz ayında elektrik ve doğal gaz fiyatlarında yapılan artışın dolaylı etkilerle beraber enflasyonu 1 puan civarı yukarı çekmesini beklerken, Temmuz sonuna kadar uzatılan hizmet sektörlerindeki KDV indiriminin sonraki dönemde kaldırılması durumunda buradan yaklaşık 1 puan yukarı yönlü etki de gelebileceğini düşünüyoruz. Dolayısı ile, TL değer kaybının daha fazla yükselmediği durumda bile enflasyonun uzun bir süre mevcut yüksek seyrini koruması ve üçüncü çeyrek sonlarında yüzde 19 civarında zirvesini gördükten sonra yılı en iyi ihtimalle yüzde 16-17 aralığında bitirmesi beklenebilir."

 

Maliyet baskısı artıyor

 

GCM Yatırım Araştırma Müdürü Dr. Tuğberk Çitilci de TÜFE'nin piyasa beklentisi üzerinde gerçekleştiğini belirterek, "Üretici enflasyonu yıllık olarak yüzde 42.89 seviyesine ulaşırken TÜFE - ÜFE makası açılmaya devam ederek ileri dönemler için maliyet baskısını öne çıkarmaktadır" dedi.

Çitilci, "Yıllık enflasyon ile Merkez Bankası'nın (TCMB) yüzde 19 seviyesinde olan politika faizi arasında daralan makas reel faiz tartışmalarını tekrar devreye alacakken, enflasyon baskısı TCMB'nin 3. çeyrekte erken bir faiz indirimine gitme senaryosunu ortadan kaldıracaktır. Dahası enflasyon artışı ile reel faiz oranının küçülmesi nedeniyle  TCMB'nin faiz artışına gidip gitmeyeceği tartışmalarını 3. çeyrek sonu ve 4. çeyrek boyunca çok sık duyuyor olacağız" diye konuştu. 

Gedik Yatırım Ekonomisti Serkan Gönençler ise "Temmuz ayında TÜFE enflasyonunun yüzde 18'i aşmasını bekliyoruz. TÜFE enflasyonunun Kasım ayından önce yüzde 17'nin altına gelmesi de zor görünüyor. Buna göre, TCMB önümüzdeki aylarda para politikasını daha önce öngörülenden daha sıkı tutmak durumunda kalabilir" ifadelerini kullandı.

 

 

Yatırım bankaları enflasyon beklentilerini yükseltti

 

Goldman Sachs ve JPMorgan gibi yabancı yatırım bankaları, Türkiye'ye ilişkin enflasyon beklentilerini güncelledi. Goldman Sachs, müşterileriyle paylaştığı notta Türkiye için yıl sonu enflasyon beklentisini yüzde 16'ya çıkardığını açıkladı. Kurumun paylaştığı notta "Elektrik ve doğalgaz fiyatlarına yapılan zam ve 5 Temmuz'da açıklanan enflasyon verilerinde görülen yukarı yönlü sürpriz sonrası, yıl sonu tahminimizi yüzde 16'ya çıkarıyoruz" ifadeleri yer aldı. ABD'li yatırım bankası JPMorgan ise yıl sonu beklentisini yüzde 13.4'ten yüzde 14.7'ye çıkardı.