En büyük kazığı Türkiye yiyor

Ölümcül koronavirüs sadece insan sağlığını tehdit etmiyor. Enerji kaynaklarına olan talebi de dip noktalara gerilettiği ve büyük parasal harcamalara sebebiyet verdiği için aynı zamanda ekonomiler için de telafisi güç yıkıcı etki ortaya koyuyor. Bu kapsamda petrolün ardından koronavirüsün doğalgaz fiyatları üzerinde de beklenen etkileri görülmeye başlandı. Bin metreküp fiyatı 90 ABD dolarına kadar gerileyen doğalgazda fiyatların daha da gerilemesine kesin gözüyle bakılıyor. Uzmanlar fiyatlardaki gerilemenin devam etmesi durumunda önümüzdeki günlerde doğal gaz fiyatlarının da son 15 yılın en düşük seviyesine inebileceğini ifade ediyor. Avrupa spot piyasalarında Rusya'nın en büyük gaz ihracatçısı Gazprom'un bin metreküp gazına ödenen piyasa fiyatı 80-90 dolara kadar düşmüş durumda. Gaz fiyatları büyük ölçüde petrol fiyatına endeksli. Petrol fiyatlarındaki düşüş, doğal olarak doğal gazın fiyatını da otomatik olarak aşağı çekiyor.

Gaz talebi azaldı

Avrupa'yı etkisi altına alan koronavirüs salgını nedeniyle ülkelerin gaz tüketim talebi dip noktalara doğru çekildi. Bu durumda Gazprom'un müşterisi olan ülkeler sözleşmelerdeki 'mücbir sebep' maddelerinin işletilmesini isteyerek ödemelerden kaçınmasının gündeme gelebileceği ifade ediliyor. Gazprom'a bu yönde bir talep ulaştığına dair henüz hiçbir açıklama yapılmamış olsa da yakın bir dönemde bu taleplerin peş peşe gelmesi muhtemel görülüyor.

En fahiş fiyat Türkiye'ye

Gaz fiyatlarının dip yaptığı, belki de daha da gerileyebileceği bu dönemde Rusya'nın en fazla gaz sattığı ülkelerden olan Türkiye'nin durumu dikkat çekiyor. Türkiye olarak bu yılın Ocak ayında Rusya'dan 2.2 milyar metreküp gaz ithal ettik. Şeffaf bir şekilde paylaşılmadığı için Türkiye'nin tam olarak hangi fiyattan aldığını bilmediğimiz Rus gazının, en fahiş fiyattan ülkemize satıldığına dair ciddi şüpheler var. Zira petrol krizi baş gösterdiğinde Rusya'da çıkan yazılarda ve yapılan açıklamalarda Rusya'nın Türkiye'ye gaz satış fiyatının bin metreküp başına ortalama 255 dolar civarında olduğunu iddia edilmişti. Bu iddialar doğruysa spot piyasada 80 dolara kadar gerileyen Rus gazının bin metreküpüne Türkiye'nin 175 ABD doları fazla ödeme yaptığını gösteriyor. Hükümetin bu konuda bir açıklama yapması gerekiyor. Gerçekten Rus gazına bu kadar fahiş fiyat ödüyor muyuz? Ödüyorsak bunun çözümü adına ne yapılması planlanıyor, benzeri çok sayıda soru cevap bekliyor.

İthalatın 3'te 1'i Rusya'dan

Türkiye'nin doğal gaz ithalatı Ocak'ta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3 artarak, 6 milyar metreküp seviyesinde gerçekleşti. Bu dönemde en fazla doğal gaz alımı yapılan ülke, 2.2 milyar metreküple Rusya oldu. Rusya'yı, 950 milyon metreküple Azerbaycan ve 810 milyon metreküple Cezayir izledi. İthalatın kalan kısmı İran, Katar, Nijerya, ABD, Mısır, İspanya, Trinidad ve Tobago ile Ekvator Gine'sinden yapıldı.

Doğalgaz fiyatına 7 yılda yüzde 115 zam

2019 yılının Temmuz ve Aralık ayları arasını kapsayan yılın ikinci yarısındaki doğal gaza ödenen tutarları ortaya koyan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye'de hanehalkının bir metreküp doğalgaz için yılın ilk yarısına kıyasla yüzde 31.5 daha fazla ücret ödediği görülüyor. 2018 yılına göre ise doğal gaz fiyatı yüzde 23.6 arttı. Bu dönemde sanayide tüketilen 1 metreküp doğal gaz için ödenen tutar ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 24.6 daha pahalı. 2012 yılında metreküp başına 82.7 kuruş ödeyen konutlar 2019 yılının ikinci yarısında yüzde 115 daha fazloa öderken, 7 yıl önce metreküp başına doğal gaza 74.7 kuruş ödeyen sanayi kuruluşları ise yüzde 150 yükselişi görmüş oldu.