Ekim Başbakanı Sunak!

RECEP BAHAR / DETAY HABER

İktidardaki Muhafazakar Parti'nin yeni lideri seçilen ve 25 Ekim'de başbakanlığı devralan Rishi Sunak, liderlik kampanyasında çok az vaatte bulundu, çok az şey söyledi. İngiltere'de 'kraldan bile zengin ancak sıradan insanlardan uzak' olarak etiketlenen Sunak, Maliye Bakanlığı yaptığı dönemde pandemi kısıtlamalarında 11 milyon işçinin maaş ödemesini uzun süre devletin üstlenmesini de içeren ekonomi kararlarıyla 'büyük ekonomik sorunların' yaşandığı bir dönemden tecrübeli bir şekilde çıkmayı başardı. Sunak ve ekibi, çift hanelere ulaşması beklenen işsizliği rekor düzeye düşürdü. Ancak Sunak bugün farklı türden zorluklarla karşı karşıya ve pandemi döneminde söylediği 'ne gerekiyorsa' ifadesini kullanacak kadar eli serbest değil.

Ekonomide sorunlar yığıldı

Bir yıldan biraz fazla bir süredir Sunak, pandemi sonrasının ekonomiye etkisiyle bir enflasyon dalgasının gelmekte olduğu uyarısında bulunuyordu. Bugün İngiltere, uzun yıllardır görülmeyen düzeyde yüksek enflasyon, yüksek borçlar, düşük büyüme oranı ve piyasalarda kaybolan itibarın yeniden kazanılması gibi sorunlarla yüz yüze... Sunak'ın liderlik yarışını kazanmasıyla piyasalar yatışmış ve artık hükümet borçlanmasının faiz oranları da Liz Truss döneminde açıklanan mini bütçe öncesi seviyelere gerilemiş durumda. Bu şekilde devam ederse ipotek ve işletme kredileri faiz oranlarındaki artış sınırlı tutulabilir. Böylece hükümetin borç faizi ödemelerindeki tırmanmanın maliyeti de düşebilir. Ancak ekonomistlere göre, Sunak'ın borçlanma oranını makul bir seviyeye çekmesi, bunun için de ya vergileri artırması ya da kemer sıkma önlemleri açıklaması gerekiyor.

İngiliz basını nasıl karşıladı?

Hint asıllı olan Sunak, Hindu dinine mensup... Kayınpederi yazılım şirketi Infosys'in sahibi ve Hindistan'ın en zengin isimlerinden biri. Ancak kayınpederi Bangalore'da mütevazi bir apartman dairesinden oturuyor. Sunak'ın başbakan seçilmesi İngiliz basınında etnik köken ya da dini inanç açısından ele alınmadı. Independent gazetesi "Sunak tek bir oy bile kullanılmadan başbakan seçildi" başlığını attı. Daily Mirror'ın manşeti epey eleştireldi: "Seni kim seçti?" Guardian'ın başlığı ise Sunak'ın Muhafazakar Partili milletvekillerine hitabını öne çıkarmış: "Ya birleşeceğiz, ya öleceğiz." Bu ifade The Times, Daily Telegraph gibi pek çok gazetenin de başlığında yer alıyor. En ilginç manşeti ise daily Star attı: "2022'nin başbakanları... Ekim: Rishi." İngiltere'de bu yıl Boris Johnson'ın istifasının ardından geçen ay Liz Truss başbakanlık koltuğuna oturmuştu. 

Gıda fiyatları roketledi

Öte yandan İngiltere'de Eylül ayı itibariyle son bir yıllık dönemde ay çiçek yağı fiyatı yüzde 65, makarna fiyatı yüzde 60, çayınki ise yüzde 46 artış kaydetti. Dahası patates cipsinin fiyatı yüzde 38.7 ve ekmeğin fiyatı ise 37.6 artış gösterdi. Verilere göre, ülkede halkın yüzde 30'u konut kredisi ve kiralarını, yüzde 45'i enerji faturalarını ödemekte zorluk çekiyor. İngiltere'de enflasyon, Eylül'de yüzde 10.1 ile son 40 yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştı.