‘Doktor yazmadan asla kullanmayın’

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Özay Akyıldız, Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası dolayısıyla yaptığı açıklamada, antibiyotikler bakterilerin oluşturduğu enfeksiyon hastalıklarının tedavilerinde kullanılan en önemli ilaçlar olarak tıp sahnesinde etkin bir yere sahip olduğunu, bakterilerin hem toplumda hem de hastanede tedavi görenlerde ciddi ve ağır enfeksiyonlara yol açabildiği düşünüldüğünde antibiyotiklerin öneminin de daha iyi anlaşıldığını söyledi.
Toplumda sıklıkla görülen solunum yolları, üriner sistem, gastrointestinal sistem ile deri ve yumuşak doku enfeksiyonlarının bakteri kaynaklı hastalıklara örnek olduğunu anlatan Dr. Özay Akyıldız, antibiyotik direncine yol açan süreç hakkında şunları kaydetti: "Antibiyotik direncinin ortaya çıkmasında en önemli faktörlerin başında antibiyotiklerin grip, soğuk algınlığı ve nezle gibi viral enfeksiyon hastalıklarındaki gereksiz yere kullanımı geliyor. Çünkü antibiyotiklerin virüslere karşı hiçbir etkisi yok. Ayrıca gerekli olduğu durumlarda da yanlış kullanımları direnç gelişimine katkı sağlıyor. Antibiyotiklerin gün içerisinde gerektiği saatlerde alınmaması, uygun ve yeterli dozlarda kullanılmaması, gerektiği gün sayısında kullanılmaması söz konusu yanlış kullanımlardır."

Direncin tek nedeni, yanlış kullanım değil

Antibiyotik direncinin gelişmesinde tek etkenin yanlış kullanım olmadığını belirten Dr. Özay Akyıldız, şöyle devam etti: "Tüm dünyada tarım alanında suların arıtılmadan kullanılması, içme sularının kalitesi ve hayvanlarda antibiyotiklerin yoğun biçimde kullanılması da direnç geliştirilmesinde rol oynuyor. Bu bitkisel ve hayvansal gıdaların insanlar tarafından tüketilmesi sonucu doğrudan ya da dolaylı olarak dirençli bakteriler insan vücuduna geçiyor ve insan sağlığını dirençli bakteri enfeksiyonlarının gelişmesi açısından olumsuz etkiliyor.
Peki, bir bakteri antibiyotiğe dirençli hale geldiğinde ne oluyor? Hasta verilen antibiyotiğe olumlu yanıt vermiyor yani verilen antibiyotik vücuttaki o bakteriye karşı etkili olmuyor. Bu da hastalığın tedavi edilememesi anlamına gelebiliyor. Bu direnç, antibiyotik tedavisinden sonra varlığını sürdürmeye devam eden bakterilerin de yeniden çoğalmasına yol açabiliyor. Kimi zaman hastalığa yol açan bakteriler birden fazla antibiyotik türüne karşı direnç geliştirebiliyor. Antibiyotik kullanımının fazla olması, bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç geliştirmesine sebep oluyor. Antibiyotik direnci tüm dünya için önemli bir sağlık problemi, aynı zamanda yaygın enfeksiyonları tedavi şansını da riske atıyor."

Dirençli bakteriler bulaşıyor, risk artıyor

Antibiyotiklerin tüm dünyada gereksiz ve yanlış kullanımının, ağız, boğaz ve bağırsaklarında bulunan ve flora bakterileri olarak adlandırılan bakterilerde direnç gelişmesine neden olduğuna da dikkat çeken Dr. Özay Akyıldız, bu dirençli bakteri türlerinin kişiden kişiye, kişiden çevreye çeşitli yollarla bulaşabildiğini, bu durumun sonuçlarının da oldukça ağır ve insan hayatını tehlikeye atabildiğini kaydetti. İHA