Dişler neden çürür?

Diş çürüğünün oluşumunda, dişin çürüğe yatkın olması, çürük yapıcı bakterilerin varlığı, diyetteki karbonhidratlar ve gıdaların ağızda kalma süresi rol oynuyor. Bazı besinler çürük riskini arttırırken, bazıları daha düşük çürük oluşturma riski taşıyor Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Tülin Arun, hangi besinlerin daha çok çürük oluşturma riski taşıdığını, beslenme ve diş çürüğü ilişkisini, "Besinler; proteinler, yağlar, karbonhidratlar, mineraller, vitaminler ve su olmak üzere 6 gruba ayrılıyor. Sağlıklı bir yaşam için bu temel 6 grubun kendi aralarında bir denge oluşturması gerekiyor. Karbonhidratlar, yağlar ve proteinler; enerji veriyor, büyümeyi sağlıyor ve yıpranmayla karşılaşan dokunun varlığını koruyor. Vitaminler, mineraller ve su ise, enerji vermelerine karşın, organizmada enerjinin kullanılmasında yardımcı oluyor" şeklinde açıkladı. Prof. Dr. Tülin Arun, diş çürüğünün oluşumuyla ilgili olarak, "Diş çürüğü, yiyeceklerin fermente edilmesi sonucunda oluşan asidin diş sert dokularında yıkıma yol açması ile meydana geliyor. Alınan gıdalar, dişler sürmeden önce diş yapısı ve mineralizasyonu üzerine sistemik etkili olurken, sürdükten sonra dişler üzerinde topikal olarak etki ediyor. Karbonhidratların parçalanması sonucu sirke asidi, pirüvik asit, tereyağı asidi, nadiren de süt asidi oluşuyor. Diş plağında oluşan asitler, plak PH'sini birkaç dakikada çürük başlatabilecek kritik seviyeye düşürüyor. Tükürük ve plaktaki kalsiyum, fosfor ve flor mineyi asidin etkisinden koruyamadığı için bu PH'ye 'kritik PH' denir ki, bu değer genellikle 5.5 olarak biliniyor. Bu değerin altında ise mine demineralizasyona uğruyor" dedi. Çürük riskini artıran sebepler Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Tülin Arun, hangi besinlerin çürük riskini artırdığını, hangilerinin daha düşük çürük oluşturma riski taşıdığını şöyle açıklıyor: "Bütün meyveler ve meyve suları çürük riskini artırabiliyor. Meyveli içecekler, kek, kurabiye ve şekerlemelerin de çürük oluşturma riski bulunuyor. Kavun gibi su içeriği fazla olan meyvelerin çürük oluşturma riski ise, muz veya kurutulmuş meyvelere göre daha az oluyor. Sütlü besinler, tamponlama özelliği olan yüksek kalsiyum ve forfor içerikleri nedeniyle düşük çürük oluşturma riski taşıyor. Früktoz, sükroz veya diğer şekerlerle tatlandırılan süt ürünleri de çürük riski içeriyor. Sütün ve özellikle peynirin, çürük oluşturma riski yüksek bir besinle alındığında ise koruyucu etkisi bulunuyor. Süt ayrıca, meyveyle ve kraker peynirle yendiğinde çürük riski daha azalıyor. Çocukların severek tükettiği sert kıvamlı şekerler, karamel ve gofletler, ağızda uzun süre kalarak çürük riskini arttırıyor." Prof. Dr. Tülin Arun, çürükten korumak için ana ve ara öğünlerden sonra dişlerin fırçalanmasını, ağzın bol su ile çalkalanmasını veya 15-20 dakika şekersiz sakız çiğnenmesini öneriyor.