Diş yapısını bozabilir

Ortodonti Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Şirin Hatipoğlu, pek çok insanın yaşam kalitesini etkileyen diş çapraşıklığı konusu ile ilgili önemli bilgiler aktardı. Ortodontiyi kısaca; diş-çene-yüz bölgesini ilgilendiren bozuklukların oluşmasını önleyen, mevcut bozuklukların ilerlemesini durduran ve tedavi eden; bunları yaparken aynı zamanda iyi bir estetik ve fonksiyon (ısırma, çiğneme, konuşma, gülümseme) sağlamayı amaçlayan, diş hekimliğinin uzmanlık dallarından biri olarak tanımlanabileceğini söyleyen Hatipoğlu; diş çapraşıklığının neden oluştuğu sorusuna şöyle yanıt verdi:
"Öncelikle, diş çapraşıklığı ve çene bozukluğuna neden olan sebepleri genel ve lokal olmak üzere ikiye ayırabiliriz. Kalıtım, doğumsal anomaliler, travma, fonksiyonel bozukluklar ve kötü alışkanlıklar genel faktörler arasında sıralanmaktadırlar. Kalıtım, iskeletsel ve dişsel anomali oluşmasında etkili olan en önemli faktörlerden birisidir. Kalıtımsal anomaliler, genlerle bir sonraki nesle iletilen genetik özelliklerdeki değişikliklere bağlı anomalilerdir. Bazı iskeletsel bozuklukların oluşumunda %80 kalıtımın etkili olduğunu bilmekteyiz. Özellikle alt üst çenelerin ön arka yöndeki pozisyon bozukluklarının kalıtımla yakından ilişkisi vardır. Bu nedenle, ortodontik muayenelerin de küçük yaşlarda başlaması gerektiği önerilmektedir."

'Ağızdan nefes almak diş yapısını bozabilir'

Parmak/dudak emme, tırnak yeme, dil itimi gibi kötü alışkanlıklar sonucunda, normal fonksiyonel yapının bozularak patolojik bir yapı ortaya çıktığını ifade eden Hatipoğlu, "Parmak emme şiddetli dişsel ve iskeletsel problemlere neden olabilir. Üç yaşından sonra devam eden parmak emme patolojik kabul edilir ve müdahale şarttır. Hareketli veya sabit alışkanlık kırıcılar ile başarılı müdahaleler yapılabilir. Ağız solunumu, yanlış bebek beslenmesi gibi fonksiyon bozukluklarına bağlı anomaliler de oluşabilmektedir.
Özellikle ağız solunumu, hem dişler hem de çene yüz iskeleti üzerinde kalıcı değişikliklere neden olabilmektedir. O nedenle ağız solunumunun erken teşhisi, oluşmuş dişsel / iskeletsel değişikliklerin düzeltilmesi ve önlenmesi çok önemlidir." dedi.
Hatipoğlu, doğuştan gelen dudak damak yarığı gibi, daha anne rahminde bebek oluşurken meydana gelmiş olan doğumsal anomaliler olduğu gibi; doğum esnasında veya sonrasında meydana gelmiş travmaya bağlı olarak oluşan anomalilerin de mevcut olduğunu söyleyerek, endokrin dengesizlik veya beslenme bozukluklarının da diş ve çenelerde düzensizliklere sebep olabileceğini belirtti.

Ortodontik tedavi yöntemleri nelerdir?

Lokal etyolojik faktörlerin, kazanılmış ortodontik maloküzyona sebep olmakta olduğunu ifade eden Hatipoğlu, "Kazanılmış ortodontik maloklüzyonun oluşmasını engellemek için de koruyucu- önleyici tedavi çok önemlidir. Peki, diş çapraşıklığı ve çene bozukluğunun oluşmasını engelleyemedik, bozukluk oluştu, bunu nasıl tedavi ederiz? Genel olarak ortodontik tedavileri hareketli ve sabit olmak üzere iki gruba ayırabiliriz. Hareketli ortodontik tedavi; kötü alışkanlıklar, parmak emme, anormal yutkunma gibi faktörlere bağlı olarak gelişebilecek sorunları önlemek, daimi dişlere yer açmak veya basit diş kaynaklı bozuklukları düzeltmek amacıyla çeşitli hareketli aygıtların kullanıldığı tedavi şeklidir. Ortalama 8-11 yaş arasındaki, karışık dişlenme döneminde bulunan çocuk hastalara uygulanmaktadır."
Sabit ortodontik tedavinin ise dişlerin üzerine yapıştırılan, tedavi süresince çıkarılmayan braketler ve bu braketlerin içinden geçen tellerle yapıldığını söyleyen Hatipoğlu, sözlerini şu şekilde sonlandırdı: "Braketlerin kendi içerisinde metal ve porselen olmak üzere, çeşitleri vardır. Standart ve her zaman kullandığımız metal braketlere alternatif olarak, yetişkin hastalarda kullanılmak ve daha estetik bir görünüm sağlamak üzere porselen braketler üretilmiştir.
Sabit ortodontik tedavi sağlıklı diş ve dişetlerine sahip her yaştaki bireylere uygulanabilmektedir. Sadece büyüme gelişim kuvvetleri kullanılarak uygulanacak ortopedik tedavilerde, hastaların aktif büyüme gelişim döneminde olması gerekmektedir. Tedavi ile elde edilen sonuçların korunması için, sabit tedavi sonrasında, mutlaka çeşitli pekiştirme aygıtları ve/veya dışarıdan görünmeyen tellerle uzun süreli koruma yapılmalıdır. Bu tedavi seçeneklerinin dışında, son dönemde revaçta olan şeffaf plaklarla yapılan ortodontik tedaviler de ortaya çıkmıştır. Ancak, hastaya en uygun tedavi şekli ve seçeneğinin yine, tedaviyi yapacak olan doktoru tarafından önerileceğini unutmayalım. Her hastanın durumu kendine özel ve farklıdır." İHA