Davalarda avukat tutmak zorunlu mu?

Türk Hukuk sisteminde mahkemede avukatla temsil istisnalar dışında zorunlu değildir. Kişiler kendi davalarını kendileri takip edip, kendi savunmalarını gerçekleştirebilirler. Taraf ehliyeti olan her bireyin kendi davalarında, kendilerini temsil etme hakları vardır.

Ancak, bazı ceza davalarında ve özel durumlarda avukat tutmak veya atanmasını talep etmek zorunludur. Bu durumlar Ceza Muhakemesi Kanunu'nda (CMK) belirtilmiştir. Örneğin, alt sınırı 5 yıldan fazla hapis cezası gerektiren suçlarda, şüpheli veya sanığın çocuk, malul, sağır veya dilsiz olması halinde, şüpheli veya sanığın tutuklanması veya tutukluluk süresinin uzatılması istenmesi halinde avukat bulundurmak zorunludur.

Avukat tutmanın zorunlu olmadığı hallerde bile, avukatın faydaları göz ardı edilmemelidir. Avukat, hukuk sisteminin içinde yetişmiş, hukuki bilgi ve tecrübeye sahip, meslek kurallarına bağlı bir kişidir. Avukat, dava sürecinde tarafın haklarını korur, savunmasını yapar, delilleri toplar, itiraz ve temyiz yollarını kullanır, yargılamanın adil ve hızlı bir şekilde sonuçlanmasını sağlar. Avukat, tarafın hukuki danışmanı, yardımcısı ve temsilcisidir.

Dolayısıyla, davalarda avukat tutmak zorunlu olmasa da, avukatın katkısı büyüktür. Avukat, hukukun karmaşık ve değişken yapısında, tarafın hak ve menfaatlerini en iyi şekilde savunacak ve koruyacak kişidir. Avukat, dava sürecinde tarafın en güvenilir dostu ve yol göstericisidir. Bu nedenle, davalarda avukat tutmak, akıllıca bir tercihtir.

Avukatlık ücreti nasıl belirlenir?

Avukatlık ücretleri, avukatların hukuki hizmetler karşılığında talep ettikleri bedellerdir. Avukatlık ücretleri, avukat ve müvekkil arasında serbestçe belirlenebilir. Ancak, avukatlık ücretlerinin alt sınırını gösteren bir Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi (AAÜT) vardır. Avukatlar, AAÜT'den daha düşük ücret talep edemezler.

AAÜT, Türkiye Barolar Birliği tarafından her yıl hazırlanır ve Adalet Bakanlığı'nın onayıyla Resmi Gazete'de yayımlanır. AAÜT, 21 Eylül 2023 tarihinde 32316 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. AAÜT, avukatların yapacakları hukuki yardımların türüne, kapsamına ve zorluğuna göre farklı ücretler belirlemiştir. AAÜT'de, maktu ücret ve nispi ücret olmak üzere iki tür ücret tanımlanmıştır.

Maktu ücret, davanın konusunun para ile ölçülebilen bir değer olmadığı durumlarda ödenmesi gereken ücrettir. Örneğin, boşanma, velayet, nafaka, miras, ortaklığın giderilmesi gibi davalarda maktu ücret uygulanır. Maktu ücret, AAÜT'nin ikinci kısmında belirtilen miktarlardır. Bu miktarlar, 2023-2024 yılı için ortalama yüzde 90,40 oranında artırılmıştır. Örneğin, boşanma davası için avukat ücreti 2022-2023 yılında 9.200 TL iken, 2023-2024 yılında 17.900 TL olmuştur.

Nispi ücret, davanın konusunun para ile ölçülebilen bir değer olduğu durumlarda ödenmesi gereken ücrettir. Örneğin, alacak, tazminat, icra, iflas, kira, tapu iptali gibi davalarda nispi ücret uygulanır. Nispi ücret, AAÜT'nin üçüncü kısmında belirtilen oranlara göre hesaplanır. Bu oranlar, davanın konusunun değerine göre kademeli olarak belirlenmiştir. Örneğin, 100.000 TL'ye kadar olan davalarda yüzde 15, 100.000 TL ile 500.000 TL arasındaki davalarda yüzde 10, 500.000 TL üzerindeki davalarda ise yüzde 5 oranında nispi ücret uygulanır.

Avukatlık ücretleri, avukat ve müvekkil arasında yapılan sözleşme ile belirlenir. Sözleşmede, avukatlık ücretinin miktarı, ödeme şekli, ödeme zamanı, ödeme yeri gibi hususlar açıkça yazılır. Avukatlık ücreti, dava sonunda veya dava sürecinde peşin veya taksitli olarak ödenebilir. Avukatlık ücreti, avukatın yapacağı hukuki yardımın niteliği, kapsamı, süresi, zorluğu, avukatın tecrübesi, tarafın ekonomik durumu gibi faktörlere göre değişebilir. Ancak, avukatlık ücreti, hiçbir şekilde AAÜT'den daha düşük olamaz.