Cizre Ulu Camii

Cizre Ulu Camii, Şırnak'ın tarihi dokusuyla öne çıkan ilçesi Cizre'de yer alan, hem mimarisi hem de tarihiyle büyük öneme sahip bir yapıdır.

İşte Cizre Ulu Camii'nin tarihi, yapımı, mimari özellikleri, stratejik önemi ve hikayesi hakkında detaylı bilgiler:

Cizre Ulu Camii'nin ilk yapılışının 7. yüzyılda, Anadolu'ya İslamiyet'in girdiği ilk yıllarda kiliseden camiye dönüştürülerek gerçekleştiği düşünülmektedir.

Cami, tarih boyunca birçok kez onarım görmüş ve farklı dönemlerde çeşitli eklemeler yapılmıştır. Özellikle Selçuklu ve Artuklu dönemlerinde önemli restorasyonlar geçirmiştir.

1160 yılında Cizre Beyi Baz Şah'ın oğlu Al Sencer tarafından yeniden yaptırılmıştır.

Cami, Cumhuriyet döneminde 1946 yılında onarılmış; 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir.

2013 yılında "Şehr-i Nuh Diriliyor" projesi kapsamında restorasyon çalışmalarına yeniden başlanmıştır.

Yapı, bakım görmek üzere 2020 yılında yeniden ibadete kapanmıştır.

Mimari Özellikleri:

Kesme taştan, dikdörtgen planlı yapının üzeri kasnaklı kubbe ile örtülüdür.

Kuzeyinde avlu ile medrese odaları, kuzey cephe duvarının üzerinde ise bir kaide üzerinde yükselen tuğla minaresi bulunur.

Aşağıdan yukarıya doğru daralan minarenin sekiz kitabesi bulunur.  

Caminin en önemli özelliklerinden biri, 13. yüzyıla tarihlenen anıtsal kapısı ve üzerindeki ejder figürlü bronz kapı tokmaklarıdır. Bu kapı ve tokmaklardan biri günümüzde İstanbul'daki Türk ve İslam Eserleri Müzesi'ndedir. Diğer tokmak ise 1969'da yurt dışına kaçırılmıştır.

Cami, Anadolu cami mimarisinin ilk örneklerindendir.

Stratejik Önemi:

Cizre, tarih boyunca önemli bir ticaret ve kültür merkezi olmuştur. Ulu Cami, bu merkezin kalbinde yer alarak hem dini hem de sosyal açıdan önemli bir rol oynamıştır.

Cami, bölgenin İslamlaşma sürecinde önemli bir simge olmuş ve bölge halkının dini kimliğinin oluşmasına katkı sağlamıştır.

Cizre'nin önemli şahsiyetlerden birisi olan Şeyh Seyda hazretleri de bizzat gelip buranın briketlerini, taşlarını taşıyıp yerleştirmeye çalıştığı, onarımında bizzat kendisi bulunduğu ifade edilmektedir.  

Hikayesi:

Cizre Ulu Camii, sadece bir ibadethane değil, aynı zamanda bölgenin tarihine tanıklık eden bir yapıdır.

Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Bu camide yapılan duaların kabul olduğunu yazmaktadır.

Cami, yüzyıllar boyunca birçok olaya tanıklık etmiş ve bölge halkı için önemli bir buluşma yeri olmuştur.

Cami kapılarında bulunan Ebul-İz'in yaptırdığı ünlü ejder figürlerinden bir tanesi şuanda İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesinde bulunmaktadır.

Cizre Ulu Camii, sadece mimari bir eser değil, aynı zamanda bölgenin kültürel ve tarihi mirasının önemli bir parçasıdır.