CHP'li Gürer: Pirinçteki fiyat artışının altında bir şeyler dönüyor

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TBMM'de basın toplantısı düzenledi.

Son günlerde fiyatlarında önemli artış gösteren pirinci örnek göstererek, ülkemizde yaşanması muhtemel gıda güvenliği sorununa işaret etti. Kuru fasulyede üretim azalmasına dikkat çekti.

Fiyat artışlarının altında neler yatıyor?

Ülkemizde kuraklık ve iklim değişikliği ile oluşan sorunların yanında plansız üretimin de olumsuz etkilerinin olduğuna değinen CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "Kuru fasulye ve pirinç dar gelirlinin sofrasında yaygın tüketilen ürünlerdir. Ancak resmi verilere baktığımızda üretim, fiyat artışları gibi konularda bir şeylerin döndüğünü de görebiliyoruz" dedi.

Son günlerde pirinç fiyatlarındaki önemli artışa işaret eden CHP Milletvekili Gürer, "Çiftçi mayısta ekip ağustosta hasat ettiği üründen para kazanamazken küçük çiftçi ürününü sattıktan sonra fabrikada pirinç fiyatları katlayarak piyasaya verilemeye başlandı. 2022 yılında pirincin raf fiyatı 15-20 TL aralığında idi. 2024 yılında raf fiyatının kilosu 60 lirayı geçeceği belirtiliyor. Girdi maliyetleri ile üretim fiyatları arttı. Toprak mahsulleri ofisi çeltik alış Baldo 24 TL, Osmancık 20 TL- Luna çeşidi 18 TL açıklamıştı.  Piyasa ise kısmen bu rakamların üzerinde oluştu. Pirinç fiyatları fabrika çıkış fiyatında   15 günde %20 arttı. Artışın süreceği de söyleniyor. Baldo pirincin fabrika çıkışı 41 liradan 52 liraya yükseldi. 2022 yılında tüketici 15-20 TL aralığında pirinç alırken bugün   yerli ürün fiyatlar %178 yakın fiyat atışı oluştu. Tarım Kredide satılan pilavı olmayan en kalitesiz Çin pirinci dahi fiyatı 19 TL satılıyor. Birde damak tadı uygun olmayan ürünlerle piyasa dengelenmeye çalışma saçmalığı vardır. Artan pirinç fiyatları için gelecek yılın riski fiyatlandırıldığı söylenmektedir. Dünyada da çeltik üretiminde bir düşme olsa da açık büyük değildir. Ortaya çıkan bu fiyat artışlarının sorgulanması gereken bir durumdur" dedi.

Üretim ihtiyacı karşılamıyor

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "Ülkemizde çeltik üretimi ihtiyaca yetersizdir. Pirinçte dışa bağımlı olan ülkemiz, açığı ithalatla kapatmaya çalışmaktadır. Ülkemizde genelde çiftçi ürünün sattıktan sonra fiyatlarda artış başlar. Özellikle stok yapamayan ve de borçlu çiftçi çok fayda sağlamaz. Verilen destekler de çiftçi için yeterli olmaz. Ürün çiftçiden çıktıktan sonra fiyat artışı gerçekleşir. Ülkemizde çeltik üretimi yetersizdir" diye konuştu.

Nüfus artıyor, üretim geriliyor

2021 yılında 1 milyon ton olan çeltik üretiminin 2022-2023 yılı için 876 bin ton olacağının öngörüldüğüne dikkat çeken Gürer, "Ülkemizde son yıllarda ortalaması 980 bin ton civarında üretilen çeltik üretiminde düşüş var. Çeltikten yüzde 60 randımanla 588 bin ila 600 bin ton aralığında pirinç elde ediliyor. Ülkemizde pirinç üretimi 570 bin -600 bin ton aralığında değişiyor. Açık, yurtdışından ithal ürünlerle karşılanıyor. TÜİK verilerine göre 2023 yılının ilk 10 ayında ithalat pirinç olarak 515 bin 978 tondur ve bu ithalat için 356 milyon 656 bin 909 dolar ödeme yapmışız. İthal ettiğimiz çeltik miktarı ise 52 bin 460 kg ve 32 milyon 388 bin 63 dolar ödeme yapmışız. Bu arada ihracat da yapmışız; 19 bin 789 bin ton ihracat için 18 milyon 229 bin 137 dolar gelir elde etmişiz. Çeltikte ise 171 bin ton ihracat yapıp 171 bin 838 dolar gelir sağlamıyız" şeklinde konuştu.

Raftaki fiyatlar neden arttı?

TÜİK verileri dikkate alındığında ithal pirinç ile ülkemize arz sorunu yok gibi göründüğünü belirten CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "Bu verilere göre hatta stokta ürün de var. Ancak iktidara soruyorum; rafta pirinç fiyatları bu kadar hızla artmasının nedeni nedir? Çiftçi girdi maliyetleri artarken çiftçide ürün fiyatları baskılanırken, rafta ürün fiyatları neden bu kadar artmaktadır?" diye sordu.

Ürün kayıpları artıyor

Edirne ilinin tek başına toplam üretimin yüzde 41'ini karşıladığına dikkat çeken Ömer Fethi Gürer, "Marmara ve Karadeniz Bölgesi çeltik ekim alanlarında farklı sorunların etkisi altında kuraklık yanında HES'ler dahi üretim üzerinde olumsuz etkisi görülüyor. Su sıkıntısı ekimi ve verimi etkiliyor. Çeltik üretiminde hastalık ve zararlı ürün kayıpları yanında eski teknoloji ve geleneksel yöntemler, ürün neminin istenen düzeye olmaması ürün kayıplarına ve verim düşmesine neden oluyor" değerlendirmesinde bulundu.

Kuru fasülyede de üretim düşüyor

Düzenlediği basın toplantısında kuru fasulyede yaşanan sorunlara da işaret eden CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "2002 Yılında Nüfusumuz 65 Milyon İken ülkemizde üretim 250 bin ton idi.2022 yılında üretim 285 bin ton olarak TÜİK tarafından ilk bitkisel üretim tahmin olarak açıklandı ama 270 bin ton üretim gerçekleşti. Bu yılda 270 bin ton olarak ilk üretim tahmini yapıldı ama 242 bin ton üretim gerçekleşti. 85 milyon olan ülke nüfusumuz mülteciler, göçmenler, turistler derken 100 milyona dayandı. Nüfusa göre 2002 yılındaki üretimin gerisindeyiz. Açık, ithalatla kapatılmaya çalışılıyor. 2022 yılında 85 bin ton ithalat yapıldı. Bu yıl ithalatın artması ve de fiyatın da katlaması bekleniyor. Geçen yıl TMO  20 TL aldı. Bu yıl ise seyretti. Raf fiyatı 1 kg fasulye 50 TL satılıyor. 2024 yılında ise fiyatın daha da artması olası. Kuru fasulye doğrudan iklimden etkilenmesinin yanında ihtiyaca uygun ekim için de bir çalışma yapılmamasının da olumsuz etkisi var" diye konuştu.

Gürer, iktidarın çiftçiyi düşünmeyen, ithalatçı ve yandaşa rant sağlayan uygulamaları ile üretimde sorunların arttığına işaret ederek "ithalatta çözüm olmuyor. Kalitesiz ürünler ile ülkemiz insanı tüketime zorlanıyor. Bir an önce 21 üründe arz açığı giderilerek kendi kendine yeten ülke olmalıyız" dedi.