Çekte yeni düzen

TBMM Başkanlığına sunulan yeni Çek Kanunu'na göre, 2009 yılı sonuna kadar çeklerin üzerindeki yazılı tarihten önce (vade) bozdurulması yasaklanıyor.

 

Karşılıksız çek bedelini faiziyle ödeyen kişiler hakkındaki soruşturma, dava ve mahkumiyet kararlarının ortadan kalkması ile ticari hayatta karşılaşılan sorunların çözümü amacıyla bu yıl sonuna kadar çeklerin, üzerindeki yazılı tarihten önce bozdurulamayacağını öngören Çek Kanunu Tasarısı, TBMM Başkanlığına sunuldu. Tasarıya göre bankalar, önce çek hesabı açtırmak isteyenin yasaklı olup olmadığını kontrol edecek, ayrıca kişinin ekonomik ve sosyal durumunun belirlenmesinde gerekli basiret ve özeni gösterecek.

Çek hesabı açtırmak zorlaşıyorBankalar, çek hesabı açtırmak isteyenlerin yasaklılık durumuna ilişkin adli sicil kayıtlarını, açık kimliklerini saptamak için fotoğraflı nüfus cüzdanı veya pasaport örneklerini, yerleşim yeri belgelerini, vergi kimlik numaralarını isteyecek, tacir olanların ayrıca ticaret sicili kayıtlarını alacak. Bankalar, çek hesabının kapatılması halinde, bunları, hesabın kapatıldığı tarihten itibaren 10 yıl süreyle saklamakla yükümlü olacak. Çekin karşılığının tamamen veya kısmen bulunmaması halinde çek düzenleyenin bankaca bilinen adresleri talebi halinde hamiline verilecek. Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak 'karşılıksızdır' işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikayeti üzerine her bir çekle ilgili olarak 1500 güne kadar adli para cezasına hükmolunacak. Ancak hükmedilecek adli para cezası, çek bedelinin karşılıksız kalan miktarından az olamayacak. Mahkeme ayrıca, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına hükmedecek. Tacirin ticari işletmesiyle ilgili iş ve işlemlerinde, tacir olmayan kişinin çek defterini kullanarak çek düzenleyen ve düzenleten kişi hakkında 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilecek.

Yasa cezalarla doluKişi, hakkındaki çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı rağmen çek düzenlerse, fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilen kişi adına çek hesabı açan banka görevlisi hakkında da aynı ceza uygulanacak. Kanunen yetkili kılınanlar dışında çek defteri basanlar ve bastıranlar, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 1500 güne kadar adli para cezasına çarptırılacak. Hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenleyen kişi, bu aykırılığı içeren her bir çekle ilgili olarak 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.

Banka görevlileri dikkatli olmalıYeni Çek Kanunu, bankalara ve banka çalışanlarına önemli sorumluluklar yüklüyor. İşte bu yükümlülüklerden bazıları: * Tacir olmayan kişiye, tacir çek defteri veren banka görevlisine, 50 günden 150 güne kadar adli para cezası uygulanacak. * Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağıyla ilgili bankaya gerçek dışı beyanda bulunan kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilecek. * Beyanname almadan veya beyannameye rağmen, hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı bulunan kişiye veya bu kişinin yönetim organında görev yaptığı veya temsilcisi ya da imza yetkilisi olduğu tüzel kişiye çek defteri veren banka görevlileri 50 günden 150 güne kadar adli para cezasına çarptırılacak. * Kısmen veya tamamen karşılığı bulunmayan çekle ilgili olarak talebe rağmen, "karşılıksızdır" işlemi yapmayan banka görevlisine, şikayet üzerine 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası uygulanacak. * Karşılığı tahsil edilmek üzere bankaya ibraz edilen çekin karşılığının hesapta mevcut olmasına rağmen hamile ödemede bulunmayan banka görevlisine, şikayet üzerine 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası verilecek.