Can kayıplarımız çok daha az olabilirdi

Koronavirüs salgınında 900 seviyesine gerileyen vaka sayılarında yeniden 1500'ü geçtik.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın paylaştığı 14 Haziran gününe ait verilere göre günlük vaka sayısı 1562 kişiye ulaştı.

Ülkemizdeki toplam vaka sayısı 178 bin 239'a, toplam vefat sayısı da 4 bin 807'e yükseldi.

1 Haziran'da başlayan normalleşme adımlarından sonra yeniden vaka sayılarında artışlar korkutucu bir noktaya doğru gidiyor. İnşallah daha sıkıntılı bir yükselişle karşı karşıya kalmayız. Ancak bilim insanları eğer gerekli tedbirler, yani bilim kurulu üyelerinin tavsiyeleri harfiyen uygulanmış olsaydı, bugün önümüzdeki tablodan çok daha iyi bir durumda olabileceğimizi söylüyor.

ODTÜ İktisat Bölümü öğretim üyesi Prof. Erol Taymaz, koronavirüs salgını sonrası mikrosimülasyon modeliyle yaptıkları araştırmanın sonuçlarını açıkladı. Dünyada uygulanan tam karantina ve erken uygulama stratejilerinin maliyetlerini bilimsel olarak ortaya koyan analizin sonucuna göre, salgın tedbirleri kapsamında bir aylık tam kapanma uygulanmış olsaydı, ekonomik maliyet aynı kalacak ancak vefat sayısı 4 bin 700'lere çıkmayacak, 2 bin 763'te kalacaktı.

Analize göre kısmi değil de Yeni Zelanda'daki gibi bir aylık tam kapanma uygulanmış olsaydı, vaka sayısı ve can kaybı yüzde 40 azalabilecekti. 

Yani araştırmanın baz aldığı 7 Haziran'da 173 bin 439 vaka ve 4 bin 730 vefat sayımız, sırasıyla 100 bin 895 ve 2 bin 763 olacaktı.

Analizin çarpıcı sonuçlarında birisi de şu anki durumla, bir aylık tam kapanma arasında ekonomik maliyet açısından çok ciddi bir fark olmaması. 

Yani sağlık açısından çok daha iyi bir sonuç verecek olan 1 aylık tam kapanmanın, ekonomik etki açısından da şu anki yaşadığımız durumla aynı (yüzde 30'luk kayıp) sonucu verecekti.

Bu analizin bizi getirdiği en önemli sonuç, bilim insanları ne diyorsa harfiyen yerine getirmenin hem insan hayatı hem de ekonomik faaliyetler olarak çok daha iyi sonuçlar getireceği gerçeğidir. 

Ancak hükümet, bilim insanlarının kararlarını harfiyen değil, seçerek, işine geldiği gibi uyguladı ve bugün can kayıplarımız çok daha fazla oldu. Avrupa demokrasilerinde bunun siyasi faturası mutlaka hükümete kesilir ve sorumluluk taşıyan politikacılar istifa ederek gereğini çoktan yapmış olurlardı. Ancak burası Türkiye ve böyle şeylere rastlamak imkânsıza yakın.

Ama en azından bundan sonra hükümetin bilim insanları ne diyorsa onu uygulaması ikinci dalga yaşanmasının ve daha büyük can kayıplarının önüne geçebilir.