Bu borç ödenemez!

MURAT ÇABAS/ DETAY HABER

Hükümetin borca dayalı ekonomi anlayışı, sadece devleti değil, vatandaşları da borç batağına sürükledi. Artan borçlar sebebiyle devletin bütçesinin aslan payı faiz ödemelerine aktarılırken, vatandaşların durumu da farklı değil. Memur maaşları, asgari ücret, emekli aylıkları artıyor ama maliyetlerden kaynaklanan yüksek enflasyon sebebiyle vatandaşların alım gücündeki erime daha fazla artıyor. Her geçen gün gelirleri eriyen vatandaşlar asli ihtiyaçlarını karşılayabilmek için bankaların kapısına giderek borçlanmak zorunda kalıyor. Sürekli artma eğiliminde olan bu borçluluk tablosu öyle bir noktaya geldi ki, artık bu borçları ödeme imkanı da güçleşti.

Borç 1.6 trilyon liraya yaklaştı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, vatandaşların bankalardan kullandığı tüketici kredilerinin miktarı son bir yılda 331 milyar 561 milyon lira artarak 1 trilyon 105 milyar 895 milyon liraya yükseldi. BDDK'nın 2022 yılı Ocak ayı üçüncü hafta verilerine göre söz konusu miktar bir yıl önce 774 milyar 334 milyon lira seviyesindeydi. Son bir yılda bireysel tüketici kredilerinde en büyük artış 232 milyar lira ile ihtiyaç kredisinde yaşandı. Ocak 2022-Ocak 2023 tarihleri arasında bankalardan kullanılan toplam ihtiyaç kredisi miktarı 461 milyar 493 milyon liradan 693 milyar 58 milyon liraya çıktı. Konut kredisi 61 milyar lira artışla 361 milyar 102 milyon liraya, taşıt kredisi ise 39.7 milyar lira artışla 51 milyar 733 milyon liraya yükseldi. Bireysel kredi kartı harcamaları ise iki kattan fazla artarak 205 milyar liradan 460 milyar liraya çıktı. Böylece vatandaşların bankalara olan toplam bireysel tüketim kredisi ve kredi kartı borcu 1 trilyon 566 milyar 579 milyon liraya yükselmiş oldu. Gelir-gider arasındaki makasın gider lehine sürekli açıldığını hesaba kattığımızda, bu büyüklükteki bir borcun Türkiye şartlarında ödenebilmesi asla mümkün gözükmüyor. Bunun neticesinde ödenemeyen batak kredilerin miktarında da ciddi artışlar oluyor. Bankaların takipteki tüketici kredileri ve kredi kartı alacakları son bir yılda 5 milyar lira artış göstererek 25 milyar liradan 30 milyar liraya yükseldi.

Borçlu sayısı 2 milyon kişi arttı

Ülkemizde vatandaşların borç miktarı arttığı gibi, borçlananların sayısı da artıyor. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi'nin verilerine göre, Kasım 2022 itibariyle bireysel kredi kullanan kişi sayısı (takipteki krediler hariç) son bir yılda 2 milyon kişi artarak 37.7 milyon kişi olurken, ortalama kredi bakiyesi ise 39 bin TL düzeyinde gerçekleşti. 20 milyona yakın hanenin bulunduğu ülkemizde ortalamada neredeyse her hanede iki kişi bankalara borçlu durumda.

Ticari krediler de ciddi boyutlarda

Ülkemizde vatandaşlar tüketim yapabilmek için borç almak zorunda kalırlarken, ticari faaliyetleri de borçlanarak yapabiliyorlar. Bankalara olan ticari kredi borçlarındaki artış bu gerçeği gözler önüne seriyor. BDDK verilerine göre, ticari kredi borçları son 1 yılda 2 trilyon 191 milyar lira artarak 6 trilyon 149 milyar 63 milyon liraya yükseldi. Geçen yıl Ocak ayında ticari kredilerin miktarı 3 trilyon 958 milyar liraydı. En çok borç artışının KOBİ kredilerinde olması dikkat çekti. Ocak 2022'de 1 trilyon 77 milyar seviyesinde olan KOBİ kredileri 1 yılda 976 milyar lira artarak 2 trilyon 52 milyar liraya yükseldi. Seçim öncesi çıkartılan vergi afları işletmelerin borç yükünü bir nebze azaltsa da, bankalara olan borçlarına bir çare olmuyor. İşletmeler, ticari faaliyetlerine devam edebilmek için sürekli borçlanmak zorunda kalıyor. Maliyetlerdeki astronomik artış, işletmelerin sürekli sermaye artırımına gitmelerine neden oluyor, dolayısıyla işletmeler devam edebilmek için bir taraftan maliyet artışlarının altında ezilirken, diğer taraftan artan borçların faiz yükünü sırtlarında taşımak zorunda kalıyorlar.