BOZKIRIN GÖZCÜSÜ KANGAL Oğuzların anayurdundan geliyor

Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü (HAGEM) tarafından yayımlanan kitapta, Kangal köpeklerine adını veren Sivas'ın Kangal ilçesinden başlayarak Kangal köpeklerinin özelliklerine ve kangallarda üreme, bakım ve beslenme, eğitim, yavruların bakımı, hastalıkları ve renk özelliklerine kadar bir çok konuda detaylı bilgiler yer alıyor. Kartay kitapta, Köktürklerde ve daha önceki Türk toplumlarında "baba ocağı, babalı, baba otağı" anlamına gelen Kangal'ın, ayrıca önemli Oğuz boylarından birinin adı olduğunu kaydetti. Anadolu'da oğuz göçleri öncesinde bu ırkın varlığının kanıtına rastlanmadığına işaret eden Kartay, Kangalların kökeninin, Kuzey Orta Asya'daki Oğuzların anayurdundan geldiğini öne sürdü. Kartay, ilk defakendisi tarafından ileri sürülen bu görüşün ilgili platformlarda kabulgördüğünü, Türk Patent Enstitüsü'nün Kangal cinsini, "Türk çoban köpeği-Kangal" olarak tescil ettiğini bildirdi.

Doğan Kartay, kangalların kurdun evrimi ile oluştuğunu kanıtlayan tüm fiziksel ve karakter özelliklerine sahip olduğunu belirterek, yaşam koşullarının daha iyi olması ve daha düzgün beslenme olanağı nedeniyle de kemik ve adale yapısının kurttan daha gelişkin ve güçlü olduğunu vurguladı.

Anadolu'da "uzunyayla" ve "toros tipi" olmak üzere iki tip kangal bulunduğunu belirten Kartay, Tuzgölü çevresindeki Aksaray, Kulu, Şereflikoçhisar ve Cihanbeyli ilçelerinde her iki tipin çiftleştirilmesiyle üretilen ve onların en iyi özelliklerini taşıyan iri kangalların gittikçe yaygınlaştığını kaydetti.

İri ve güçlü ama duygusal

Kartay, kangallarla ilgili şunları ifade etti: "Kangallar iri ve güçlü olmaları ve sert huylu izlenimi veren görünümlerine rağmen, duygusal hayvanlardır. Dişiler beğenmedikleri erkeklerle eşleşmez. Toplu halde yetiştirildiklerinde, tüm köpek toplumlarında olduğu gibi genelde en güçlü erkek liderdir. Toplumdan eşini önce o seçer. Eğer uyum sağlanamazsa veya dişinin tercihi, topluluktaki diğer bir erkek ise zorlama olmaz. Lider bir başka dişiyi eş edinir. Genelde dişiler, liderle eşleşmeyi reddetmezler. Aynı dişiye talip olan erkekler dövüşürler, güçlü olan kazanır. Sahibini ve ona ait olanları korurken ölmek Kangal için çok rastlanan normal bir olaydır. Kangalın sahibini kollama ve korumayı eğitimle öğrenmesi gerekmez. En önemlisi de görev anında yaşamını kolayca riske atabilen Kangal, insan hayatına kasteden hiçbir davranışta bulunmaz. Kangal, yaşam ve sorumluluk alanına girilmediği sürece kesinlikle saldırgan değildir."

Almanya'da 2 bin kangal bulunuyor

Kitapta kangalların yabancıların da ilgisini çektiğini ve yasaklanmadan önce bazı meraklı kişiler tarafından bu köpeklerin yurtdışına götürüldüğünü belirten Kartay, Alman köpek dostlarının da Kangalları tanıdıklarını ve sevdiklerini ifade etti. Bazı Almanların ulusal köpekleri "Alman çoban köpeği" Rotweiler ve Dobermann'a rağmen Kangalları tercih ettiklerini kaydeden Kartay, Avrupa'da Kangal varlığının en yaygın olduğu ülkenin Almanya olduğunu,bu ülkede halen 2 bin civarında kangal bulunduğunu belirtti.

Kangal alırken nelere dikkat edilmeli

Kartay, yetişkin Kangal ile ilk sahibi arasındaki bağların çok güçlü olduğunu ve yaşamının tümünü ilk sahibi ile paylaşma içgüdüsü taşıdığını kaydetti.

Kartay, kitapta kangal almak isteyenlere şu önerilerde bulundu:

"Yavru edinmekteki gayeniz vefalı bir dost edinmek ise ense derisinden tutup kaldırdığınızda hırçınlaşmayıp yaygara koparmayan, size sevgiyle bakan, fiziği ve rengi, davranışları size hoş gelen Kangal yavrusunu tereddütsüz alınız. Dişi kangalın ergenleşince sahibine ve ailesine çok daha bağlı, bekçilik özelliği daha iyi ve ailenin çocukları ile daha uyumlu, daha kollayıcı ve koruyucu olacağını, erkek yavrunun ise kabadayı ve hayta tabiatlı olarak ergenleşeceğini ve gücünüz ondan fazla değilse, ona hükmetmekte zorlanabileceğinizi bilmelisiniz."