ANALİZ - Kabil düştü düşecek!

MURAT ÇABAS / ANALİZ HABER

ABD ve NATO kuvvetleri 20 yıllık bir işgal sürecinin ardından büyük bir kaos bırakarak Afganistan'dan çekiliyorlar. ABD'nin başını çektiği Batılı ülkelerin Afganistan'da bulunma gerekçesi El Kaide ve Taliban gibi örgütlerle mücadeleydi. Ama gerçekte bunun böyle olmadığını bugün Taliban lehine çekilme hamlelerinden anlıyoruz. Taliban, ülkenin ikinci büyük şehri olan ve ABD'nin ülkedeki en büyük ikinci askeri üssünü barındıran Kandahar da dahil olmak üzere 18 vilayetin başkentini ele geçirmiş durumda ve hızla ilerlemeye devam ediyor. Taliban ilerleyişini sürdürürken, 300 bini aşkın askere sahip Afgan ordusunun hiçbir direnç göstermemesi ise dikkatlerden kaçmıyor.

'3 gün ila 1 hafta içinde Kabil kuşatılacak'

CNN'nin adı açıklanmayan bir ABD'li istihbarat yetkilisine dayandırdığı haberine göre, Taliban'ın 3 gün ila 1 haftada Kabil'i kuşatma altına alabileceği senaryosu Washington'da değerlendiriliyor. Washington Post gazetesinde daha önce yayımlanan başka bir haberde, ABD istihbarat kaynaklarının 30 ila 90 günlük bir süreden bahsettikleri ifade ediliyordu. Görünen o ki, Taliban'ın hiçbir dirençle karşılaşmadan birbiri ardınca vilayet merkezlerini ele geçirmesi, bu süre tahmininin erkene çekilmesine neden oldu.

ABD tahliyeye odaklandı

Yaptığı anlaşma çerçevesinde Taliban'a herhangi bir müdahalede bulunmayan ABD, önceliğini tamamen Kabil Büyükelçiliği'ndeki personelinin tahliye edilmesine vermiş durumda. ABD ayrıca, Kabil Büyükelçiliği'ndeki personeline "hassas tüm materyallerin yok edilmesi" talimatını verdi. Buna göre, ABD'li yetkililer, söz konusu materyallerin propaganda amacıyla kullanılmasının önüne geçmek için bu yönde bir adım atma kararı aldı. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby önceki gün basın brifinginde, Kabil Büyükelçiliği'ndeki personelin tahliyesine ilişkin operasyonun başladığını ve ülkedeki birliklerine ilişkin herhangi bir saldırı olması halinde karşılık vereceklerini belirtti. Sözcü Kirby, yaklaşık 3 bin askerin tahliye için gönderildiğini ve Kabil'de gerekli güvenlik önlemlerini aldıklarını vurguladı.

ABD'nin 'işgal' gerekçeleri boş çıktı

Kirby, ABD askerleri ile Taliban'ın karşı karşıya gelme olasılığına ilişkin soru üzerine şu ilginç değerlendirmeyi yaptı: "Geleceği göremem, ancak şunu söyleyebilirim, 11 Eylül'den sonra Afganistan'a gönderilen askerler yapmaları gereken şeyi yaptı, yani Afganistan'ın ABD'ye yönelik terör saldırılarına güvenli liman olmasını önleme ve El-Kaide gibi grupların kapasitelerini ciddi şekilde geriletme görevini yaptılar." Burada şu sorunun da sorulması gerekiyor: Peki o zaman El Kaide gibi gruplardan biri olan Taliban ülkenin başkentini de çok yakında ele geçirecek kadar nasıl güçlendi? Küresel terör örgütleri için Afganistan bugün neden cazibe merkezi haline geldi? ABD, Taliban'ın Afganistan'ı ele geçirme durumunu biliyor ki, Taliban'ı siyasi sürece davet ediyor. Pentagon Sözcüsü Kirby, Afganistan'da siyasi bir müzakere sürecinin devam ettiğini ve Taliban'ın bu müzakere sürecine aktif olarak katılıp siyasi bir sonuca ulaşmaya çalışması gerektiğini sözlerine ekledi. Taliban'ın ilerleyişine bakılırsa, çok kısa bir zaman içinde ülkede müzakere edilecek bir taraf da kalmayacak.

Taliban'dan kaçan halk Kabil'e sığınıyor

Daha önce Taliban rejiminin baskılarını bilen Afgan halkı, yerleşim birimlerini Taliban hızlı bir şekilde ele geçirdikçe Kabil'e kaçıyor. Kabil'e gelen Afgan halkı kurdukları çadırlarda hayata tutunmaya çalışıyorlar. Kunduz'dan Kabil'e gelen Afganlar, ne Kunduz'da ne de Kabil'de şimdiye kadar herhangi bir yardım almadıklarını, açık yerlerde yaşadıklarını ve uyuduklarını, yalnızca canlarını kurtarabildiklerini ve en kısa zamanda tekrar eve gitmek istediklerini belirtiyorlar. Taliban'dan kaçarak başkent Kabil ve diğer büyük kentlere gelen yaklaşık 390 bin Afgan, evlerine dönecekleri günü bekliyor.

BM: 'Afganistan'da durum kontrolden çıktı'

Afganistan'daki durumu sadece seyreden BM ve NATO'dan ilginç açıklamalar geliyor. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, önceki gün New York'taki BM Genel Merkezi'nde Afganistan'ın büyük ölçüde kontrolden çıktığını söyleyerek, Taliban'ı saldırıları derhal durdurmaya ve "iyi niyetle" müzakere etmeye çağırdı. BM yetkilisi de çok iyi biliyor ki, Taliban saldırılarını durdurmayacak. Taliban'dan iyi niyet beklemek ise BM'nin meselenin çözümünden çok uzak olduğunun açık bir göstergesi. "Kabil'deki diplomatik varlığımız devam edecek" diyen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise "Taliban'ın ülkeyi zorla ele geçirmesi gibi bir durumun uluslararası toplum tarafından tanınmayacağını anlaması gerektiğini" ifade ederek, Taliban'ın Afganistan'ı ele geçireceğinin sinyalini vermiş oldu.

'En kötüsü henüz gelmedi'

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) tarafından yapılan açıklamada, Taliban'dan kaçan Afganlar için Afganistan'a komşu ülkelerden sınırlarını açık tutmasını istedi ve sivillerin can güvenliğinin olmadığını vurguladı. BM'ye bağlı Dünya Sağlık Programı (WFP) sözcüsü Thomson Phiri, insani bir krizin eşiğinde olunduğunu belirtirken, "En kötüsünün henüz gelmediğinden ve daha büyük açlık dalgasının hızla yaklaşmasından korkuyoruz" dedi.

Hedefte BRICS devletleri mi var?

Yaşanan bütün bu süreç gösteriyor ki, çok kritik bir konumda olan ve 20 yıldır Büyük Ortadoğu Projesi kapsamında işgal altında bulunan Afganistan yeni bir senaryoya hazırlanıyor. Kapitalist sistemi çöken ve para hakimiyetini kaybeden ABD, dünyanın yeni denge merkezi konumunda olan Çin ve Rusya'nın başını çektiği BRICS devletlerinin önünü kesebilmek için yeni bir senaryo hazırlığında. Afganistan'da oluşturulacak bir terör devletiyle bölgenin istikrarının bozulması, Çin'in modern İpek Yolu projesinin engellenmesi, Rusya'nın da bölgesel sorunlarla meşgul edilmesi amaçlanıyor. Taliban'dan 4 kat daha fazla askere ve daha güçlü silahlara sahip olmasına rağmen Afgan ordusunun, Taliban'a direnç göstermemesi de böyle bir projenin varlığını doğruluyor.