ANALİZ - İhracat ithalatın kuyruğuna takıldı

RECEP BAHAR / ANALİZ

Türkiye, hükümetin geçen yıl Kasım ayında ilan ettiği 'cari yani döviz fazlası vermeyi amaçlayan' Yeni Ekonomi Modeli hedeflerinden giderek uzaklaşıyor. Zira bu yılın ilk iki ayında ihracat artarken, ithalat resmen patladı. Ticaret Bakanlığı'nın dün açıkladığı verilere göre, iki aylık dönemde Türkiye, toplam 37 milyar 365 milyon dolarlık ihracat yaparken, artan enerji fiyatlarının etkisiyle 55 milyar 947 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Ocak ayında 10 milyar 261 milyon dolar dış ticaret açığı vererek, Cumhuriyet tarihi rekoru kıran Türkiye'nin Şubat ayı açığı ise 8 milyar 96 milyon dolar oldu. İki aylık dış ticaret açığı 18 milyar 357 milyon dolara ulaştı.
Şubat'ta ihracat, yüzde 25.4 artarak 20 milyar 3 milyon, ithalat ise yüzde 45.6 artarak 28 milyar 99 milyon dolara ulaştı. İhracatın nefesi ithalatı yakalamaktan oldukça uzak! Şubat 2021'e göre Şubat 2022'de ihracatın ithalatı karşılama oranı 11.6 puan azalarak yüzde 71.2 olarak gerçekleşti. Enerji ithalat verileri hariç tutulduğunda, ihracatın ithalatı karşılama oranı 2.3 puan artarak yüzde 95.4 oldu. Bu veri, ithalattaki aşırı artışın yüksek doğal gaz ve petrol fiyatlarından kaynaklandığını ortaya koyuyor. Türkiye'nin enerji ithalatı için ödediği tutar, Ocak 2022'de geçen yılın aynı ayına göre yüzde 236 artarak 8 milyar 824 milyon dolara yükselmişti. Ticaret Bakanı Mehmet Muş, 2 Mart'ta Ankara'da dış ticaret verilerini açıkladığı toplantıda, "Şubat ayında enerji ithalatımız 8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir" dedi. Zaten Şubat ayında en fazla ithalat yaptığımız ülke yüzde 123.7 artış ve 3 milyar 801 milyon dolar tutarla doğal gaz ve petrol satın aldığımız Rusya oldu. Ham madde ve yarı mamül kaynağı Çin'den ithalat yüzde 41.8 artışla 3 milyar 177 milyon dolara, Almanya'dan ithalat yüzde 8.1 artışla 1 milyar 840 milyon dolara çıktı. ABD, 1 milyar 60 milyon dolarlık ithalat ile dördüncü, Hindistan ise 1 milyar 58 milyon dolarlık ithalatla 5. sırada yer aldı. Hindistan, ilk kez ilk 5'e girdi. Bu artışta Sevgililer Günü nedeniyle elmas alımı etkili oldu!

İhracatta Almanya ilk sırada

Buna karşılık Şubat ayında en fazla ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla Almanya yüzde 19.5 artışla 1 milyar 785 milyon dolar, ABD yüzde 41.9 artışla 1 milyar 298 milyon dolar ve İngiltere yüzde 14.4 artışla 1 milyar 98 milyon dolar oldu. İtalya 1 milyar 86 milyon dolarla dördüncü, Irak 1 milyar 70 milyon dolarla beşinci oldu.

Ham madde ithalatında yüksek artış

Şubat ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre, en çok ithalat 'Ham Madde (Ara Malları)' yüzde 60.8 artışla 23 milyar 311 milyon dolar grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla 'Yatırım (Sermaye) Malları' yüzde 2.4 artışla 2 milyar 712 milyon dolar ve 'Tüketim Malları' yüzde 2.3 azalışla 2 milyar 64 milyon dolar grupları takip etti.

Otomotiv yine lider

Geçen ay 2.6 milyar dolar ihracat gerçekleştiren Otomotiv sektörü ilk sırada yer alırken, 2.4 milyar dolara ulaşan Kimyevi Maddeler sektörü ikinci, 1.8 milyar doları aşan Hazır Giyim sektörü ise üçüncü oldu. Sektörel anlamda en dikkat çekici artışlar ise Şubat 2021'e göre ihracatını 728 milyon dolar artıran Kimyevi Maddeler, 595 milyon dolar artıran Çelik ve 412 milyon dolar artıran Demir ve Demirdışı Metaller sektörlerinde yaşandı. Hububat, çimento, cam, seramik ve meyve sebze mamülleri sektörlerimiz Şubat ayında rekor kırdı.

İhracatçının gözü kulağı Rusya ve Ukrayna'da

Şubat ayı dış ticaret rakamları, 2 Mart'ta Ankara'da Ticaret Bakanı Mehmet Muş'un katıldığı toplantıda açıklandı. Etkinlikte konuşan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısına değinerek, "Sektörlerimizle beraber ticaretimizi olumsuz etkileyecek senaryoları değerlendirip alternatif yöntemler üzerine çalışıyor, ihracatçılarımızdan gelen önerileri resmi makamlara iletiyoruz. Ukrayna'daki güncel gelişmeler henüz sıcaklığını koruyor, Rusya'ya karşı açıklanan finansal yaptırımlara günaşırı yenileri ekleniyor. İhracat ailesi olarak gelişmelere göre en doğru şekilde pozisyon alacağız" dedi. TİM Başkanı Gülle, Şubat ayında 2022 yılındaki ilk ticaret heyetini oldukça yoğun bir katılımla Dubai'de gerçekleştirdiklerini anımsatarak, "Şubat ayında Birleşik Arap Emirlikleri'ne 477 milyon dolar ihracat gerçekleştirdik. İkili ilişkilerdeki olumlu seyrin önümüzdeki dönemde ihracat rakamlarımıza daha fazla katkı sağlayacağına inanıyoruz" şeklinde konuştu.