Aileler küçüldü yoksulluk arttı

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) "İstatistiklerle Aile 2022" bülteni yayımlandı. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, Türkiye'de 2008'de 4 kişi olan ortalama hane halkı büyüklüğü azalış gösterdi ve 2022'de 3.17 kişiye düştü. İllere göre incelendiğinde, 2022'de ortalama hane halkı büyüklüğü en yüksek il 4.91 kişiyle Şırnak oldu. Bu ili, 4.81 kişiyle Şanlıurfa ve 4.67 kişiyle Batman izledi. Ortalama hane halkı büyüklüğünün en düşük olduğu iller ise 2.54 kişiyle Tunceli ve Çanakkale olarak hesaplandı. Bu illeri, 2.57 kişiyle Giresun ve 2.61 kişiyle Balıkesir takip etti. ADNKS sonuçlarına göre, 2014'te yüzde 13.9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hane halklarının oranının 2022'de yüzde 19.4'e yükseldiği görüldü. Tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının oranı, 2014'te yüzde 67.4 iken 2022'de yüzde 64.5'e geriledi. Diğer yandan, geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hane halklarının oranı aynı dönemde yüzde 16.7'den yüzde 12.8'e düştü. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hane halklarının oranı 2014'te yüzde 2.1 iken, 2022'de yüzde 3.3'e yükseldi. İllere göre hane halkı tipleri incelendiğinde, geçen yıl tek kişilik hane halklarının oranının en yüksek olduğu il yüzde 30.4 ile Gümüşhane oldu. Bu ili yüzde 29.9 ile Tunceli ve yüzde 29 ile Giresun izledi. Tek kişilik hane halklarının oranının en düşük olduğu il ise yüzde 11,1 ile Batman olarak kayıtlara geçti. Bu ili yüzde 11.3 ile Diyarbakır ve yüzde 11.6 ile Şanlıurfa takip etti.

Geniş aileler en çok Hakkari'de

Geniş aileden oluşan hane halklarının oranının en yüksek olduğu il, 2022'de yüzde 20.5 ile Hakkari oldu. Hakkari'yi yüzde 18.7 ile Batman, yüzde 17.3 ile Bartın ve Şırnak izledi. Bu oranın en düşük olduğu il ise yüzde 8.6 ile Eskişehir oldu. Bu ili yüzde 9.2 ile Çanakkale ve yüzde 9.3 ile Niğde takip etti. 2022'de toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı yüzde 8.3 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde, akraba evliliği yapmış bireylerin yüzde 46.5'inin hala/dayı çocukları ile yüzde 27.2'sinin amca çocukları ile ve yüzde 26.3'ünün ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü. 2010'da gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5.9'unu akraba evliliği oluştururken, bu oran sürekli düşüş göstererek 2017'de yüzde 4.4'e, 2022'de yüzde 3.9'a geriledi.

Çocukların velayeti çoğunlukla anneye verildi

Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2022 sonuçlarına göre, kendilerini en çok ailelerinin mutlu ettiğini belirtenlerin oranı yüzde 67.6 oldu. Bireylerin mutluluk kaynağı olan kişiler sıralamasında bunu yüzde 16.3 ile çocuklar, yüzde 4.8 ile kendisi, yüzde 3.9 ile eş, yüzde 3.8 ile anne/baba ve yüzde 1.9 ile torunlar takip etti. ADNKS sonuçlarına göre, geçen yıl Türkiye'de 22 milyon 578 bin 300 çocuk içinde hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının 4 bin 219, babası vefat etmiş çocuk sayısının 266 bin 532, annesi vefat etmiş çocuk sayısının ise 81 bin 420 olduğu görüldü. Boşanma istatistiklerine göre, kesinleşen boşanma davalarıyla geçen yıl 180 bin 954 çift boşandı, 180 bin 592 çocuk velayete verildi. Boşanma davaları sonucu çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Velayetlerin yüzde 75.7'sini anne, yüzde 24.3'ünü baba aldı.

Her 5 aileden 1'i yoksul

Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen sınıra göre yoksulluk oranı 2022'de yüzde 21.6 olarak hesaplandı. Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hanehalklarının yüzde 10.9'unun, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yüzde 21'inin, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının yüzde 28.9'unun, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ise yüzde 15.5'inin yoksulluk sınırının altında yaşadığı görüldü. Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, 2022'de konutların mülkiyet durumları incelendiğinde, fertlerin yüzde 56.7'sinin oturdukları konutun kendilerine ait olduğu, yüzde 27.2'sinin ise kiracı olduğu görüldü. Lojmanda oturanların oranı yüzde 1.1, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15.1 olarak kayıtlara geçti. YENAL ARMAN