AB'nin bitiş düdüğünü Yunanistan mı çalacak?

RECEP BAHAR/ATİNAYunan halkı dün erken genel seçimler için sandık başına gitti. 10 milyon 816 bin nüfusu olan ülkede kayıtlı 9 milyon 808 bin 76 seçmen bulunuyor. 19 bin 733 sandıkta oy kullanıldı, oy verme işlemi de saat 19.00'da sona erdi. Yunanistan, Türkiye ile aynı saat diliminde yer alıyor. Seçimlere katılan 21 partiden 7'sinin yüzde 3'lük seçim barajını aşabileceği tahmin ediliyor. SYRIZA'ya giden yolYunanistan'da iktidar yıllardır Yeni Demokrasi Partisi (YDP) ile Panhelenik Sosyalist Parti (PASOK) arasında el değiştiriyor. Ancak ülkede 5 yıl önce yaşanan ekonomik kriz, siyasi tabloyu da altüst etti. Bütçeden yapılan kesintiler, roketleyen işsizlik nüfusun yüzde 33'ünü, bir başka ifadeyle 3.1 milyonluk kesimini olumsuz etkiledi. Sosyal güvenlik ve sağlık sigortasını kaybeden bu devasa kitle,  ülkeyi insani krizin de eşiğine sürükledi. Yunan halkının yüzde 32'si yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Yüzde 18'lik bölümü ise en temel gıda ihtiyacını karşılayamıyor. Bir bakıma aç ve sefil? Ülke gençliğinin yüzde 55.7'si işsiz. Genel işsizlik oranı ise yüzde 25.7, yani ülkede 1.3 milyon insan işsiz...Maaşlar gümlediYunanistan ile ilgili başka ürkütücü rakamlar da var... Avrupa Birliği (AB), Avrupa Merkez bankası ve IMF'nin hayata geçirdiği kemer sıkma politikasının yol açtığı felaket tablosu yukarıda zikrettiklerimizle sınırlı değil: Yunanistan'da maaşlar 2009'a göre yüzde 38 geriledi, emeklilik maaşları ise yüzde 45 azaldı.Aşevleri her yerdeÜlke Osmanlı köklerinden olsa gerek ilk kez aşevlerini hatırladı. Atina'nın birçok mahallesinde çorba ve yemek kazanları kaynıyor. Dahası ülkede çok sayıda insan kemer sıkma politikaları sonucunda işsiz kaldığı için sosyal güvenlik ve sağlık sigortası haklarını kaybetti.  Bu nedenle birçok semtte 'halk sağlık klinikleri' açıldı. Uzman doktorlarla pratisyen hekimler haftada bir gün bu kliniklerde sigortasını yitirmiş insanları tedavi ediyor. Hastalara bağış yoluyla gelen ilaçlar veriliyor. Atina'da bu özellikte 16 kliniğin olduğu, ayda 30 bin hasta tedavi edildiği söyleniyor. Ülkede bir yıl işsiz kalan sosyal sigorta hakkını yitiriyor. Yunanistan'da 5 yıl önce işini kaybetmiş insanların çok büyük bir bölümü hala daha iş bulabilmiş değil. Aracısız marketler revaçtaKrizle birlikte Yunanistan'da yaygınlık kazanan bir başka uygulama ise 'aracısız süpermarketler'. Bu marketler ürünleri doğrudan çiftçilerden alıp aracısız yüzde 25-60 arasındaki indirimlerle halka ulaştırıyorlar. Söz konusu marketler, çiftçilere diğer marketlerden yüzde 25 daha fazla ödeme yapıyor. Bu marketler ayını zamanda işini kaybetmiş insanların kurduğu küçük işletmelerden de sabun vesaire gibi ürünler alarak, halka ulaştırıyor. Demokrasinin beşiği olan Yunanistan'da ticarette doğrudan demokrasi yaşanıyor bir bakıma... İşte yukarıda saydıklarımız Radikal Sol Koalisyonu (SYRIZA) dünkü seçimlerde birincilik koltuğuna taşıdı. Son verilere göre, SYRIZA'nın tek başına iktidar olması zor görünüyor ama küçük partilerle birlikte koalisyon hükümeti kurabilir. SYRIZA'nin 40 yaşındaki lideri Aleksis Çipras, kemer sıkma politikasına son vereceğini, AB ile 'borç ödeme paketi'ni yeniden müzakere edeceğini, emekli maaşlarını ve memur maaşlarını yükselteceğini söylüyor. Çipras, AB ile anlaşamazsa kurması muhtemel hükümeti Euro'yu da terk edecek. Yunan seçim sistemi çok farklıYunan seçim sistemi, ülke genelinde belli bir oy oranını aştığı takdirde, az farkla da olsa yarışı önde bitiren partiye 300 sandalyeli parlamentoda çoğunluğa sahip olma ve tek başına hükümet kurma şansı tanıyor. Seçim yasasında 2008'de yapılan değişikliğe göre, hükümet kurulmasını kolaylaştırmak için birinci partiye 50 milletvekilliği verilirken, kalan 250 milletvekili siyasi partilerin aldıkları oy oranlarına göre kademeli olarak dağıtılıyor.