ABD'den gizli pazarlık trafiği: Türkiye de var...

ABD askerlerini Afganistan'dan tamamen çekiyor. Ancak geride ABD için çalışan Afganları bırakmak istemiyor. Reuters haber ajansına bilgi veren Amerikalı dört yetkili, Joe Biden yönetiminin, ABD hükümetine çalışan risk altındaki Afganları geçici olarak barındırmak için daha önce bilinenden daha fazla sayıda ülkeyle gizli görüşmeler yaptığını açıkladı. Bilinen ülkeler arasında malum olduğu üzere Türkiye de bulunuyor. Kosova ve Arnavutluk gibi ülkelerle yapılan ancak resmen bildirilmeyen görüşmeler, bir yandan ABD'ye çalışan Afganların Amerikan vizesi onay sürecini beklerken diğer yandan da onları Taliban misillemelerinden korumayı amaçlıyor. Taliban büyük bir hızla Afganistan'da kontrol ettiği alanları genişletirken, ABD 12 Ağustos'ta Özel Göçmenlik Vizesi (SIV) başvurularının işleme konmasını hızlandırmak için Katar'a 1000 personel göndereceğini bildirdi. ABD hükümeti için tercüman olarak çalışan ve diğer işlerde görev yapan Afganlar, bu özel vize programından yararlanabilecek.

'Üçüncü ülke' arayışı

Şimdiye kadar yaklaşık 1.200 Afgan ABD'ye getirildi ve bu sayı, "Müttefiklere Sığınak" operasyonu kapsamında önümüzdeki haftalarda 3 bin 500'e yükselecek. Bu Afganlar'ın bazıları evraklarını tamamlamak için Virginia'daki bir ABD askeri üssüne gidecek. Taliban'ın ilerleyişinin, halen vize bekleyen bu Afganlara yönelik tehdidi arttırmasından kaygı duyan Washington, evrak işleri bitinceye ve ABD'ye getirilinceye kadar Afganlara kapılarını açacak üçüncü ülkeler arıyor. Üçüncü ülkelerle hala herhangi bir anlaşma olmasa da, bir ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, "Mevcut tüm seçenekleri değerlendiriyoruz" dedi.

Ülkeler tereddütte

Adlarının açıklanmaması koşuluyla Reuters'a konuşan iki ABD'li yetkili, güvenlik soruşturmaları ve korona testleri tamamlanmadan Afganları kabul etmekte tereddüt ettiklerini söyledi. Biden yönetimi Kazakistan, Tacikistan ve Özbekistan'ın binlerce başvuruyu kabul etmesi olasılığı üzerinde çalışıyordu; ancak bu çabalarda ilerleme sağlanamadı. ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir başka yetkili de kafalarında, "Bu insanlar kim? Bu insanları nereden tanıyorsunuz? Bu insanların ABD'ye vize alacağından emin olabilir misiniz? Bu insanlara kim bakacak ve besleyecek? Bu insanlar ne olacak? Onları tuttuğunuz tesisten dışarı çıkarlarsa ne olur?" gibi endişe yaratan sorular olduğunu kaydetti. Yetkili, ABD ile görüşmelerde bulunan ülkeleriyse doğrulamayı reddetti. Görüşmelerle ilgili bilgi veren Amerikalı bir yetkili ve bir başka kaynak da, ABD'ye ait büyük bir askeri üsse ev sahipliği yapan Katar'da yaklaşık 8 bin Afgan'ı barındırmak için bir anlaşmaya varmaya çalıştıklarını, ancak resmi bir anlaşmanın henüz açıklanmadığını söyledi.

Siyasi ve ekonomik imtiyazlar

Yetkililer, bazı ülkelerin isteksizliğinin Biden yönetimini, Washington'un bir miktar yardım sağlaması halinde yardım etmeye istekli olabilecek diğer ülkelere başvurmaya sevk ettiğini söyledi. Kaynaklar, ABD'nin birkaç bin Afgan'ı kabul etmesi için Kosova'ya ekonomik ve siyasi imtiyazlar teklif ettiğini, ancak Kosova'nın Afganlar'ı barındırma yeteneği konusunda Washington'da endişeler olduğunu kaydetti. Kosova Dışişleri Bakanlığı Reuters'ın yorum talebine yanıt vermedi. Arnavutluk, Kazakistan, Tacikistan ve Özbekistan büyükelçiliklerinden de yorum talebine yanıt gelmiş değil. Özel vize başvurusu yapan 21 bin Afgan'ın yalnızca 1200'ü Afganistan'dan çıkarıldı ve Biden yönetimi tahliye edilenler için geçici barınma imkanı sağlamakta hala zorlanıyor. SIV programı kapsamında tahliye edilenlerin toplam sayısının, aile üyeleri dahil edildiğinde 50 bin ile 80 bin arasında olacağı tahmin ediliyor.