AB liderleri 'tavan fiyat'ta yine anlaşamadı

AB üyesi 27 ülkenin devlet veya hükümet başkanlarının katılımıyla Brüksel'de gerçekleştirilen AB Liderler Zirvesi'nin enerji konusundaki ilk gün oturumları tamamlandı.

Toplantı bitiminde açıklamalarda bulunan AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, "Enerji fiyatları konusunda çalışmaya devam etmek için çok iyi ve sağlam bir yol haritamız var. Liderler bu konuda stratejik yönlendirmede bulundular." ifadesini kullandı.

Von der Leyen, toplantıda bazı başlıkların yoğun biçimde tartışıldığını belirterek, "Bunlardan ilki ortak gaz alımı konusu. Burada liderler, şirketlerin ortak gaz satın almak için konsorsiyum oluşturmaları ve güçlerini birleştirmek için birlikte çalışmalarına izin verme fikrini çok desteklediler." diye konuştu.

Ortak gaz alımı kapsamında toplam talebin yüzde 15'lik kısmının zorunlu olarak birlikte yapılacağını anlatan von der Leyen, aşırı yüksek gaz fiyatlarının nasıl sınırlandırılacağına odaklanıldığını anlattı.

Von der Leyen, liderlerin TTF olarak adlandırılan Avrupa gaz fiyatları referans ölçüsünü de değerlendirdiklerini, TTF'nin geçmişte ağırlıklı olarak boru hattı gazını yansıttığını, bugün ise pazarın değiştiğini söyledi.

"TTF artık gerçek piyasa durumunu yansıtmıyor. Bu nedenle, LNG fiyat durumunu daha iyi yansıtmak için tamamlayıcı yeni bir endeks geliştireceğiz." diyen von der Leyen, LNG fiyat endeksi geliştirilinceye kadarki süreçte ise geçici bir tedbir alacaklarını ifade etti.

Gaz piyasasına yeni mekanizma

"Gaz fiyatlarındaki aşırı artışları sınırlamak için bir piyasa düzeltme mekanizması kuracağız." ifadesini kullanan von der Leyen, bu piyasa düzeltme mekanizmasını faal hale getirmek için yasal bir teklif hazırlamak için enerji bakanlarıyla birlikte çalışacaklarını vurguladı.

Von der Leyen, toplantıda yüksek gaz fiyatlarının elektrik maliyeti üzerindeki etkisini sınırlamak için potansiyel bir mekanizma kurulmasını da ele aldıklarını, bu mekanizmanın elektrik üretimlerinde gazın yoğun olduğu ülkelere finansal etkilerini analiz edeceklerini belirtti.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel de "Enerji konusunda bir anlaşmaya vardık. Bu çok önemli bir adım. Komisyon tarafından önerilen tedbir paketi üzerinde bir anlaşma sağlandı." ifadesini kullandı.

Toplantıda liderlerin enerji krizine yönelik ilave önlemleri değerlendirdiğine işaret eden Michel, üzerinde çalışılacak genel çerçevenin belirlendiğini söyledi.

Michel, enerji konusundaki anlaşmanın ana hatları hakkında, "Avrupa'da enerji arz güvenliğini garanti altına almak, fiyatları düşürmek ve talebi azaltmak için birlikte çalışmamız ve hareket etmemiz gerektiği konusunda kararlılık ve oybirliği var." değerlendirmesinde bulundu.

Zirve sonuç bildirisi

AB Liderler Zirvesi'nin sonuç bildirisinin, enerji bölümü yayımlandı.

"Rusya'nın enerjiyi silah olarak kullanması karşısında AB, vatandaşlarını ve işletmelerini korumak ve acilen gerekli önlemleri almak için birlik içinde kalacaktır" ifadesi kullanılan bildiride, liderlerin, enerji krizi nedeniyle, Birlik genelinde talebin azaltılması, arz güvenliğinin sağlanması, haneler ve işletmeler için enerji fiyatlarının düşürülmesi konularında çabaların yoğunlaştırılması ve Tek Pazar'ın bütünlüğünün korunması gerektiğinde mutabık oldukları belirtildi.

Komisyon hızla somut teklifler hazırlayacak

Bildiride, AB Komisyonundan ortak gaz alımı, gaz depolarının doldurulması ve güvenilir ortaklarla müzakerelerin hızlandırılması konularında çalışmaları tamamlaması ve hızla somut teklifler hazırlaması istendiği kaydedildi.

Komisyondan, 2023'ün başına kadar gaz piyasasındaki koşulları daha doğru yansıtan yeni bir tamamlayıcı kriter belirlemesinin talep edildiği bildiride, fiyatları derhal sınırlamak için doğal gaz işlemlerinde geçici bir dinamik fiyat koridoru kurulması konusunda ve elektrik üretiminde gaz fiyatını sınırlamak için geçici bir AB çerçevesi belirlenmesi üzerinde çalışmalar yapması istendi.

Bildiride, piyasa şeffaflığını artırmak, likidite sıkıntısını azaltmak ve gaz fiyatlarındaki oynaklığı artıran faktörleri ortadan kaldırmak için enerji piyasalarının işleyişinde iyileştirmeler yapılmasına yönelik çalışmaların da ilerletilmesi talep edildi.

Yenilenebilir enerji kaynaklarının ve ilgili şebekelerin yaygınlaştırılması ile izin prosedürlerinin basitleştirilmesinin hızlandırılmasına dikkat çekilen bildiride, ikili anlaşmalarının yokluğunda ulusal, bölgesel veya Birlik düzeyinde gaz kesintileri olması durumunda enerjide dayanışma önlemleri alınmasının öneminin altı çizildi.

Bildiride, enerji tasarrufu konusuna çabaların artırılması gerektiğini, geleceğe yönelik enerji altyapısına yönelik yatırımların hızlandırılmasının önemine işaret edilerek, "AB Konseyi, Komisyonu bir etki değerlendirmesi de dahil olmak üzere elektrik piyasasının yapısal reformu üzerindeki çalışmaları hızlandırmaya davet eder." ifadesi yer aldı.

Öte yandan AB ülkelerini enerji bakanları alınacak tedbirleri ve gaza tavan fiyat konsunu görüşmek üzere 25 Ekim'de toplanacak.

Komisyon paketi

AB Komisyonu bu hafta Avrupa'daki enerji krizine yönelik yeni tedbirleri içeren bir paket hazırlamıştı.

Paket, üye ülkelerin belirli bir miktarı zorunlu olacak biçimde ortak gaz alımı gerçekleştirmesine, enerjide zorunlu dayanışma gösterilmesine, likidite sıkıntısı yaşayan enerji firmalarına mali destek sağlanmasına ve yüksek gaz fiyatlarını düşürmek için Avrupa doğal gaz borsalarında acil durumlarda fiyatları sınırlandıracak bir mekanizma kurulmasına yönelik unsurlar içeriyordu.

Von der Leyen, İspanya ve Portekiz'de uygulanan "elektrik üretiminde kullanılan gaza tavan fiyat" uygulamasının AB genelinde değerlendirilebileceğini de açıklamış ancak bu konuda somut adım atmamıştı.

Öte yandan, AB Komisyonu'nun son enerji paketinde pek çok üye ülkenin talep ettiği ithal doğal gaza doğrudan tavan fiyat getirilmesi yer almamıştı.

15 ülke gaza tavan fiyat istiyor

Aralarında Fransa, İtalya, İspanya ve Belçika'nın da bulunduğu AB üyesi 15 ülke, ithal doğal gaza tavan fiyat uygulamaya yönelik bir plan hazırlanmasını istiyordu.

Almanya, Hollanda, Danimarka ve bazı ülkeler ise bu aşamada doğal gaz fiyatlarına tavan getirilmesi fikrine sıcak yaklaşmıyordu. Gaza tavan fiyat getirilmesinin enerji arz güvenliğini riske sokacağı görüşünde olan bu ülkeler, uygulamanın özellikle kış aylarında doğal gaz tedarikine zarar verebileceğini değerlendiriyordu.