30 bin Fransız sokaklarda...

Hükümetin akaryakıt ile gaz ve elektrik zamlarını iptal etmesine rağmen geri adım atmayan Sarı Yelekliler, 8 Aralık'ta gerçekleştireceklerini önceden ilan ettikleri büyük protesto için dün yine Paris sokaklarındaydı.

Günlerdir protesto olaylarına sahne olan Paris'te yüksek tansiyon hâkimdi. 2 Aralık'taki gösterilerde yaşanan şiddet olayları yüzünden kırmız alarm veren Fransa İçişleri Bakanlığı dünkü eylemler için ülke genelinde sokaklara 90 bine yakın polis yığdı. 8 binden fazla polis ise Paris'te görevlendirildi.

Başkentte Champs Elysee bölgesindeki dükkân ve mağazalar kepenk kapattı. Eyfel Kulesi de şiddet olaylarının çıkma ihtimaline karşı kapatıldı. Dün sabah erken saatlerde Paris'in farklı yerlerinde küçük gruplar halinde bir araya gelen Sarı Yelekliler'in Paris'in Champs Elysee caddesinde yürüyüşe başladı. Sayıları beş bine ulaşan Sarı Yelekliler, kentin göbeğinde polisle yeniden karşı karşıya geldi. Düne kadar gösterilere kontrollü müdahalede bulunan Fransız polisi, bu defa göstericilere sert müdahalede bulundu.

Göz yaşartıcı bomba ile protestolara müdahale eden güvenlik güçleri 1000'e yakın sayıda göstericiyi gözaltına aldı. Yaklaşık 300 gösterici de tutuklandı. Fransa'da yaklaşık üç haftadır süren on yıllardır görülen en büyük isyan dalgasında şu ana dek 4 kişi öldü. Dünkü gösterilere ülke genelinde 30 binden fazla kişi katıldı.

Trump'tan Fransa Tweeti

Öte yandan Fransa'daki gösteriler ABD Başkanı Donald Trump'ın da gündemindeydi.

Fransa genelinde Sarı Yelekliler tarafından düzenlenen protestolar hakkında Twitter hesabından bir açıklama yapan Trump, "Paris Anlaşması, Paris için pek de işe yaramıyor. Fransa'nın her yerinde protesto ve kargaşa var. İnsanlar doğayı koruma önlemi olarak üçüncü dünya ülkelerine büyük meblağlar ödemek istemiyor. 'Trump'ı istiyoruz' naraları atıyorlar. Fransa'yı seviyorum'.." notunu yazdı.

Macron'un istifası isteniyor

17 Kasım'dan bu yana Fransa'da sokaklarda olan Sarı Yelekliler, akaryakıt zamlarının süresiz bir şekilde iptal edildiğinin açıklanmasına rağmen geri adım atmadı. Macron hükümetinin olaylara daha sert müdahale kararı alması da göstericileri yıldırmayacağa benziyor.

Üstelik ülkede yaşanan gerilime rağmen yapılan anketler Fransa halkının Sarı Yelekliler'e desteğinin artarak devam ettiğini gösteriyor. Dün yaşanan gösterilerde Champs Elysee meydanını dolduran binlerce eylemci, "Macron istifa", "Koyun değiliz" şeklinde sloganlar attı.

Ülkenin diğer kentlerindeki gösterilerde de 'Macron istifa' sloganları sık sık duyuldu. Protestocuları ikna edip olayları durdurma konusunda Fransa hükümeti başarılı olamazsa başta Macron olmak üzere hükümetten şok istifalar gelebilir.

Macron'un istifa etmesi durumunda en geç 35 gün sonra yeniden seçim olacak. Fransa Anayasası'na göre cumhurbaşkanının istifa etmesi durumunda, yerine Fransa Parlamentosu'nun üst kanadı olan Senato başkanı geçici olarak görevi devralıyor.

Böylelikle Macron'un istifa etmesi halinde Senato Başkanı Gerard Larcher'in geçici cumhurbaşkanı olacak. Anayasanın 7. maddesine göre, eski cumhurbaşkanının istifasından sonraki 20 ile 35 gün arasında yeniden seçimlerin yapılması gerekiyor.

Mazot 9.3 TL benzin 10 TL

İsyan ederek ülkedeki cadde ve sokakları savaş alanına çeviren Fransızlar Avrupa'nın en pahalı petrolünü tüketiyor. Yıl boyunca fiyat artışları yetmezmiş gibi yeni vergi planı bardağı taşıran son damla oldu. 1 Ocak 2019'da yürürlüğe girecek planla dizele 6.5 sent, benzine 2.9 sent ek vergi binecekti.

Şu anda akaryakıtta iki türde alınan verginin payı yüzde 60. Petrol fiyatlarındaki düşüşe rağmen Fransa'da Ocak'tan bu yana dizel 7.60 sent, benzin 3.90 sent zam gördü. Şu anda dizelin litresi 1.54 euro (9.3 TL), benzininki 1.66 euro (10 TL). Aslında İklim-Enerji Katkısı (CCE) adıyla akaryakıta gelen karbon vergisi, 2014'te yani François Hollande döneminde yürürlüğe girmişti.

Yani kararı Hollande aldı, kabak ise Macron'un başına patlamış oldu. 2014'te ton başına 7 euro ile başlayan karbon vergisi, 2015'te 14, 2016'da 22, 2017'de 30, 2018'de 44 euroya çıktı. Bu rakam 2019'da 55, sonraki üç yılda 65, 75 ve 86 euro olarak artacak. Bu kalemde 2019'da hedeflenen vergi miktarı 7.8 milyar euro. İşte bu artışlar Sarı Yelekliler isyanını tetikledi.

Yıllarca dizel motor almaya yönlendirilmiş insanlar dizel yakıtın benzinle neredeyse eşitlenmesine de öfkeli. Şüphesiz Fransa'da yaşanan toplumsal patlamanın altındaki öfke yığılmasında birkaç neden daha var: Maaşlardan vergi kesintisi yüzde 37.3'ü bulurken Macron büyük şirketlere vergi indirimi yaptı.

En şok edici olanı 1.3 milyon euronun üzerinde varlığı olanlar için konulmuş Servet Vergisi'ni kaldırmasıydı. Buna ilaveten işten çıkartmaları kolaylaştıracak ve çalışanların tazminat haklarını budayacak şekilde çalışma yasasında reforma gitti. Dar gelirli ve öğrencilerin bel bağladığı kira yardımlarında kesinti yaptı.

Macron tüm bunları özel yetkiyle, parlamentoyu bypass eden kararnamelerle, yani "otoriter" bir tavırla yaptı.

Olaylar başka ülkeler de sıçradı

Fransa'yı günlerdir esir alan Sarı Yelekliler isyanı, Avrupa'nın başka kentlerine de bulaştı. Belçika'nın başkenti Brüksel ve Hollanda'nın başkenti Amsterdam'da da dün Sarı Yelekliler sokaklardaydı. Sosyal medya üzerinden yapılan çağrılarla başlayan gösterilere binlerce kişi katıldı.

Brüksel'de dün yaşanan protestolarda 100'e yakın kişi gözaltına alındı. Belçika'nın Fransa sınırının yakınında bulunan, Batı Flaman bölgesinde Sarı Yelekliler E17 otoyolunu kesti. Her iki yöne de barikatlar kuran göstericiler, araç geçişine izin vermedi. 

Hollanda'da "sarı yelekliler" yoğunluklu olarak Lahey, Amsterdam ve Rotterdam kentlerinde toplanarak hükümetin istifasını istedi.

"Rutte istifa" ve "Rutte defol git" sloganları atan Hollandalı "sarı yelekliler" Başbakan Mark Rutte'nin istifasını talep etti.

Sarı Yelekliler isyanının Fransa'daki gibi büyümesinden endişe eden Belçika Başbakanı Charles Michel önceki gün, 2019 akaryakıt vergilerinin iptal edilebileceğini açıklamıştı. Hollanda Başbakanı Mark Rutte de, "Aslında hepimiz Sarı Yelekliyiz" açıklaması yapmıştı.

HABER MERKEZİ