Umutlar Arap sermayesinde

RECEP BAHAR - İSTANBUL


2003 yılından 2010 yılı sonuna kadar yaklaşık 44 milyar dolarlık özelleştirme gerçekleştiren Adalet ve Kalkınma Partisi Hükümeti, Avrupa Birliği ülkelerini sarsan ekonomik krizin derinleşmesi nedeniyle 2011 yılındaki özelleştirme gelirinin 500 milyon doların altına düşmesi sonucu dümeni Ortadoğu ülkelerine kırdı. Geçtiğimiz hafta İstanbul'da Arap ülkelerinden gelen yatırımcılara bir sunum yapan Özelleştirme İdaresi Başkanı (OİB) Ahmet Aksu, “Türkiye'de komşu ülkelerle ticaret oranı giderek artmaktadır. Dolayısıyla komşu ülkelerden, karayollarının ve köprülerin özelleştirilmesine yönelik büyük ilgi var” ifadelerini kullandı.  


Sunumunda şu anda özelleştirme programında 12 şirket bulunduğunu belirten Aksu, portföyde bankacılık, telekom, elektrik üretimi ve dağıtımı, şeker fabrikaları, marinalar, doğalgaz dağıtım şirketlerinin de yer aldığını söyledi. Aksu, özelleştirme gelirlerinin yüzde 80'inin son 9 yılda yani Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarı döneminde icra edildiğini anlattı.

Satış listesinde olanlar


Peki, Arap sermayesine arzedilen kamu kurum ve kuruluşları neler?
İlk sırada Türk Hava Yolları (THY) yer alıyor. THY'nin yüzde 49.12'si halen kamunun elinde bulunuyor. Geri kalan bölümü ise İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) işlem görüyor. THY'nin borsada işlem gören kısmının değerinin 2 milyar TL'yi aştığı görülüyor.
İkinci sırada Türk Telekom bulunuyor. Daha önce yüzde 55'i 6.5 milyar dolar karşılığında Ortadoğu sermayesinin önemli şirketlerinden Saudi Oger'e satılan Türk Telekom'un yüzde 31.68'lik hissesi kamunun elinde bulunuyor. Hükümet bu özelleştirmeden de yaklaşık 4 milyar dolar gelir bekliyor.

Limanlar ve marinalar satış listesinde


Diğer satılması planlanan kamu kuruluş ya da varlıkları arasında Türkiye'nin en büyük marinası (yat limanı) olan İstanbul Avrupa yakasındaki Kalamış Marinası yer alıyor. Marinaya ilişkin halen konuşulan net bir fiyat bulunmuyor. Mersin Taşucu Marinası da özelleştirilecek kamu varlıkları arasında bulunuyor. Keza Kocaeli'nde bulunan Türkiye'nin başlıca limanlarından biri olan Derince Limanı'nın da özelleştirilmesi planlanıyor. Daha önce Yahudi işadamı Ofer'e satılan Galataport ise İstanbul Limanı ismi altında özelleştirilecek. Yaklaşık 112 bin metrekarelik bir alana sahip olan İstanbul Limanı, Türkiye'nin en büyük ‘cruise - özel gezi gemisi' limanı olarak biliniyor.


Daha önce özelleştirilen ancak satın alan şirketin yükümlülüklerini yerine getirememesi nedeniyle kamuda kalan Başkentgaz da Arap müşteri bekliyor! Başkentgaz'ın 1.3 milyon abonesi var ve yılda 2.3 milyar metreküp doğalgaz satıyor.


Şeker Fabrikaları da değişik gruplar altında özelleştirmeye açıldı. Yemeklik yağ üreten Yudum şirketinin sahibi olan Suudi Savola şeker fabrikaları ile ilgileniyor. Suudi şirketin CEO'su Sami Barum, Türkiye'de 2 milyon ton şeker üretimi için fırsat kolladıklarını, yapılacak tüm şeker fabrikası özelleştirmelerine de talip olduklarını söylemişti. Özelleştirmelerden bankalar da nasibini alacak. Hisselerinin yüzde 75'i kamunun elinde olan, yüzde 25'i ise Borsa'da işlem gören Halkbank'ın satılması planlanıyor. 

Santraller de satış listesinde


Hükümet, çok sayıda hidroelektrik santrali ile sayıları 17'yi bulan termik santralleri de satışa sunacak. Dahası jeotermal özelleştirme projelerinin de 2012 yılı tamamlanmadan gerçekleştirilmesi planlanıyor.  OİB Başkanı Aksu, elektrik üretim tesislerinin özelleştirilmesinin uzun vadeli bir proje olduğunu ifade ederek, “Toplam kurulu kapasite 50 bin megavat (220 milyar kilovatsaat) şu anda ve bu her yıl yüzde 8- 10 oranında artmaktadır. Biz jeotermal tesis özelleştirmelerini bu yılın üçüncü çeyreğinin sonunda gerçekleştireceğiz” dedi.