Umre nasihatleri -4-

Umre nasihatleri yazı dizimizin dördüncüsünde kısaca umre ibadetinin yapılış şekli üzerinde durmak istedik. Hz. Muhammed (s.a.a.) ve Onun Ehl-i Beyt'inin yaptığı Umre şeklini, işin detaylarını mutlaka sağlam kaynak ve ehliyetli rehberlerden öğrenmek lazımdır.

Umre yapmak isteyen kimse şu şekilde hareket eder: 

Umre yapacak olan kişiler mikat yerinde ihrama girer. Kadınların kendi giydikleri elbiseler ihram hükmünde olup elbise ve ayakkabı konusunda bir sınırlama yoktur. Erkekler mikat yerinde ya da öncesinde elbisesini çıkarır, iki parçadan ibaret dikişsiz ve beyaz örtülere bürünürler. Erkekler ayaklarına burnu ve arkası açık terlik ya da sandalet giyebilirler. Bunu da tavaf esnasında çıkartmak lazımdır.

Takılan kemer, çanta ve diğer aksesuarlar ihram yasağına girmemekle birlikte kişi ölmeden önce ölmenin tefekkürünü yapacağı; ihram da kefeni temsil ettiği için sadeliği tercih etmelidir. 

İhramdan sonra umre ibadetine niyet faslı başlar ve şöyle niyet edilir: "Allahümme innî uridü'l-umrete feyessirha li ve tekabbelha minnî"

(Manası; Allah'ım! Ben umre yapmak istiyorum, onu bana kolaylaştır ve onu benden kabul buyur.) 

İsteyenler buna benzer ifadeleri dilediği bir lisanla yapar. Allah (c.c.) kalplerde olana bakar ve her lisanı duyar, bilir ve kabul eder. Önemli olan samimiyettir.

Sonra en az bir defa "Lebbeyk Allahümme lebbeyk, lebbeyke lâ şerike leke lebbeyk, innel hamde ve'n-ni'mete leke ve'l mülk lâ şerike lek" diye telbiyede bulunur. 

(Manası: Allah'ım! Davetine icabet ediyorum. Emrine boyun eğiyorum. Bütün varlığımla sana teslim oldum. Senin hiçbir ortağın yoktur. Tekrar tekrar davetine icabet ediyorum. Şüphesiz hamd sana mahsustur. Nimet senindir mülk de senin. Senin hiçbir ortağın yoktur.) 

Telbiye; isteği, teslimiyeti yerine getirmek demektir. Farz hac ibadetinde yasak olan işler, umre ibadetinde de ihramda bulundukça yasaktır. İhrama girdikten sonra Kâbe'yi görünceye kadar telbiye okumaya devam edilir. 

Harem-i Şerif'e Metaf alanına girince: (Metaf: tavaf edilecek alan) Umre için başlama noktası Hacer-i Esvet olmak kaydıyla tavafta bulunup soldan sağa dönmeye başlar. Kâbe etrafında yedi defa dolaşır. Bu dönüşe şaft denir. Her defasında "Bismillah Allah'u Ekber" diyerek sağ elini Hacer-i Esved'e doğru yönelterek sağ elinin avuç içiyle bir defa selâmlar, öper ve alnına koyar. 

Sünnet olan bir selamlama da İmam Ali Efendimizin doğumu için annesine Kâbe'nin içine girmesi için Allah tarafından tahsis edilen "Rükn-i Yemâni" köşesini elle selamlama faziletli bir iştir. Müsait olursa elle mesh etmek yoksa da uzaktan sağ elle selamlamak lazımdır. 

Tavaf esnasında dilediği şekilde dualarda bulunulur. Hüsnü edeple huşu içinde tavaf ederken; zikrullah, salavat, tekbir ve tehlilde bulunur. Kitaptan okuyayım derken Kâbe'ye bakmak sevabından mahrum kalan çoktur…

Tavaftan sonra iki rekât tavaf namazı kılınır. Safa ile Merve arasında, sa'y edilir. Safa ile Merve arasında sa'y etmeye (yürümeye)  Safa'dan başlamak gerekir.

Sa'y ibadetini yaya olarak yapmalı, hasta olanlar da bu iş için tahsis edilen araçlardan istifade edebilirler. Safâ ile Merve, Mescid-i Haram'ın hemen yanındadır, gidenler müşahede ederler. 

Safa'dan başlayıp Merve'ye dört ve Merve'den Safa'ya üç defa yürümek vacibdir. Yedi gidiş ve gelişe "Sa'y" denir. Safa ve Merve tepelerine gelince her defasında kıbleye dönülür ve "Bismillah Allah'u Ekber" diyerek sağ elle selam verilir. Burada el öpmek yoktur.  Sa'y Safa tepesinde başlar, Merve tepesinde biter. 

Umre ibadetinin şartları bitince kadınlar da erkekler de saçlarından birkaç tel keserler ya da erkekler dilediği şekilde tıraş olarak umresini tamamlar. Böylece ihramdan çıkılmış ve Umre ibadeti tamamlanmış olur. 

Artık Mekke'de kaldıkça dilediği vakitlerde Kâbe'yi tavaf eder. İstediği elbiseyi giyebilir. Kendisine ihramda haram olan şeyler helal olur. Tavafın dört şaftı (devri), umrenin rüknüdür. Ondan sonra geri kalan üç şaft ile Safa-Merve arasında yedi defa yürümek, saçları tıraş etmek veya kısaltmak da umrenin vaciblerindendir. Umrenin şartları, haccın şartları gibidir. İsteyen istediği kadar ihrama bürünmeden nafile tavaf yapar ve 2 rekât tavaf namazı kılar.

Umre ya da nafile tavaf için belli bir vakit gerekli değildir. Her mevsimde günün her saatinde yapılabilir. Kâbe'de tavaf (dönen devran) sadece namaz kılınırken durur. (Kaynak: Prof. Dr. Haydar Baş, Hac / Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali)  (Devam edecek…)