Türkiye'nin unu, yağı Rusya'dan

RECEP BAHAR / DETAY HABER

Geçen yıl tarımsal ürün ihracatında rekor kıran Türkiye, benzer bir rekora tarım ürünleri ithalatında attı. Üstelik tarımsal ihracatta meyve-sebze, fındık, kuru kayısı, kuru incir gibi pek de stratejik olmayan, küresel piyasalarda emtia olarak değerlendirilmeyen ürünler ile ithal ham madde ile üretilen un, makarna, şekerleme öne çıkarken; ithalatta 'buğday, ayçiçeği, palmiye yağı, mısır, soya' gibi stratejik ürünler baskın konumda yer aldı. İthal ürünler doğrudan Türk halkının sofrasını ilgilendiriyor. Son dönemde artan un, ayçiçeği yağı, makarna fiyatlarıyla zaten vatandaşlar bu durumu yakından yaşıyor. Soya ve mısır hayvan yemi üretiminde kullanılıyor. Bu ürünlerin fiyatı arttığında kırmızı etten süte, yumurtadan tavuk etine hayvansal ürünlere zam geliyor.

İhracatta ve ithalatta rekor yılı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Dış Ticaret Verileri baz alınarak yapılan çalışmaya göre, 2021 yılının ilk 11 ayında tarım, gıda ve içecek sektörü 20.5 milyar dolar ihracat, 15.2 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi. TİM'in verilerine göre geçen yıl Türkiye, yaklaşık 22.7 milyar dolarlık tarımsal ürün ihraç etti. TÜİK, 2021 yılına dair net rakamı bu ayın sonunda açıklayacak. Geçen yılın 11 aylık döneminde tarımsal ürün ithalatı ise 15.2 milyar dolara ulaştı. 2021'in ilk 11 ayında dış ticaret fazlası 2020 yılının aynı dönemine göre yüzde 21.1 artışla 5.28 milyar dolar olarak gerçekleşti. Birim ihracat değeri 2021'in ilk 11 ayında, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3.5 artarak 1097 dolar/ton olarak gerçekleşti. İthalat birim değeri ise önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 30 artışla 605 dolar/tona yükseldi. İthalattaki artış buğday, ayçiçeği, soya, kakao, kahve ve mısırın küresel piyasalarda fiyatının artmasından kaynaklandı.

Türkiye ne sattı, ne aldı?

2021'nin ilk 11 ayında ihracatta öne çıkan ürünler sırasıyla fındık içi, ithal buğdaydan üretilen un ve makarna olurken bu ürünler toplam ihracatın yaklaşık yüzde 13.9'unu oluşturdu. Aynı dönemde en çok ithal edilen ürünler ise sırasıyla buğday (2 milyar dolar), soya fasulyesi (1.4 milyar dolar) ve ham ayçiçeği yağı (900 milyon dolar) oldu. Bu 3 ürün, toplam ithalatın yaklaşık yüzde 28.3'ünü, yani 4'te 1'inden fazlasını oluşturdu.

İthalatta Rusya açık ara önde


2021'in ilk 11 ayında dış ticaret verileri ülkeler bazında incelendiğinde en çok ihracat yaptığımız 5 ülke Irak (2 milyar 505 milyon dolar), Almanya (1 milyar 617 milyon dolar), Rusya (1 milyar 308 milyon dolar), ABD (1 milyar 85 milyon dolar) ve İtalya (896 milyon dolar) oldu. Bu 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatımızın yüzde 36.2'sini oluşturdu. Ülkelere göre en çok ihraç ettiğimiz ürünler Irak için un, tavuk eti, bisküvi; Almanya için ambalajlı fındık, fındık içi ve kiraz; Rusya içinse mandalina, alabalık ve şeftali oldu. Ülke bazında ithalat verileri incelendiğinde, 2021 yılının ilk 11 ayında en fazla ithalat yaptığımız ülkeler Rusya (3 milyar 293 milyon dolar), Brezilya (1 milyar 457 milyon dolar), Ukrayna (1 milyar 161 milyon dolar), ABD (803 milyon dolar) ve Malezya (762 milyon dolar) oldu. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 49.2'sini oluşturdu. Rusya'dan yapılan ithalatta öne çıkan ürünler buğday, ham ayçiçeği yağı ve dane mısır; Brezilya'dan yapılan ithalatta soya fasulyesi, kahve, tütün; Ukrayna'dan yapılan ithalatta buğday, arpa ve soya fasulyesi oldu.