Türkiye'de 131 sulak alan koruma altında

Yumaklı, yazılı açıklamasında, 2 Şubat "Dünya Sulak Alanlar Günü"ne ilişkin değerlendirmede bulundu.

Yağmur ormanlarından sonra biyolojik olarak en üretken ekosistemler niteliğindeki sulak alanların, gerek ekolojik dengenin sağlanmasında gerekse biyolojik çeşitliliğin korunmasında büyük önem taşıdığını vurgulayan Yumaklı, buraların aynı zamanda yöre ve ülke ekonomisine katkıda bulunduğunu bildirdi.

Yumaklı, sulak alanların içme suyu sağlama, taşkın kontrolü, yer altı sularının beslenmesi, sediman ve besin depolama, iklim değişikliğinin kontrolü, doğal arıtma, tarım, hayvancılık, balıkçılık, saz kesimi, turizm, kültürel kullanım ve rekreasyonel alan olarak fonksiyonlar üstlendiğini kaydetti.

Sulak alanların korunması ve geliştirilmesinin en önemli sorumluluklarından biri olduğuna işaret eden Yumaklı, Türkiye'nin Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi'ne (Ramsar Sözleşmesi) 1994'te dahil olduğunu hatırlattı. Yumaklı, Türkiye'nin, 30 yıllık süreçte toplam büyüklüğü 184 bin 487 hektar olan 14 sulak alanı sözleşme listesine Ramsar alanı olarak aldığını aktardı.

Bakanlığının yürüttüğü çalışmalara dikkati çeken Yumaklı, şu bilgiyi verdi:

"Ülkemizde, 2002'de yapılan mevzuat revizyonu çerçevesinde 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 9. maddesi (e) bendiyle sulak alanların doldurulması ve kurutulması yasaklanmıştır. Aynı yıl yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ile sulak alanlarla ilgili koruma ve kullanım ilkeleri, koruma bölgelerinin tespiti ve uygulama esasları, Ramsar alanlarının ilan süreci ve Ulusal Sulak Alan Komisyonu'nun görev ve çalışma usulleri belirlenmiştir. Yönetmelikle oluşturulan Ulusal Sulak Alan Komisyonu, gerek sulak alanlarla ilgili gerekse tabiatı koruma başlığı altında ilgili kurumlardan oluşan ülkemizdeki ilk komisyon olmuştur. Bu minvalde, Ramsar alanları ile ülkemizde 59'u 'ulusal önemi haiz sulak alan', 58'i 'mahalli önemi haiz sulak alan' olmak üzere 1 milyon 186 bin 466 hektar büyüklüğünde 131 yer, sulak alan ilan edilerek koruma altına alınmıştır."

6 bin 766 alan Ulusal Sulak Alan Yönetim Bilgi Sistemi'nde

Türkiye'nin ulusal sulak alan envanterinin çıkarılmasına yönelik Bakanlık bünyesindeki Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmada sona yaklaşıldığını belirten Yumaklı, "DKMP Genel Müdürlüğümüzce kurulan Ulusal Sulak Alan Yönetim Bilgi Sistemi ile tüm sulak alanlarımız kayıt altına alınmaktadır. Bugüne kadar toplam büyüklüğü 1,6 milyon hektar olan 6 bin 766 sulak alanı sisteme kaydettik. SAYBİS adını verdiğimiz sistemle ülkemizdeki kayıt altına alınan tüm sulak alanların bilgileri burada toplanmakta ve halkımıza sunulmaktadır." değerlendirmesinde bulundu.

Yumaklı, SAYBİS'in yalnızca envanter içermediğini, sulak alanlara ilişkin izinlerin yürütüldüğü bir sistem olduğunu ve başvuruların da e-Devlet'ten kolaylıkla yapılabildiğini bildirdi.

Ramsar Sözleşmesi'nin "Sulak alanların akılcı kullanımı" prensibi kapsamında 1999'dan itibaren "Sulak Alan Yönetim Planları" hazırlandığını vurgulayan Yumaklı, ilgili alanın bir nevi anayasası olan yönetim planıyla sulak alanın genel koruma kullanım ilkelerinin belirlendiğini, 26 yılda toplam 76 yerin sulak alan yönetim planının hazırlanarak uygulamaya konulduğunu aktardı.

 Sulak alanların rehabilitasyon çalışmaları

Bozulan sulak alanların rehabilitasyonuna yönelik de faaliyetler yürüttüklerine işaret eden Yumaklı, "Kayseri Sultansazlığı, Antalya Avlan Gölü, Konya Ereğli Sazlığı ve Afyonkarahisar Karakuyu Sazlıkları rehabilitasyon çalışmaları yapılan alanlardan bazılarıdır. 2024'te Düzce Efteni Gölü'nde rehabilitasyon çalışmalarına başlanmış olup, bu yıl sonuna kadar tamamlanacak. Rehabilitasyon çalışmalarının tamamlanmasını müteakip Efteni Gölü'nün büyüklüğünün 180 hektardan yaklaşık 360 hektara çıkması planlanmaktadır." bilgisini verdi.

Yumaklı, ekoturizmi desteklemek, araştırmacılara açık hava laboratuvarları sağlamak ve yöre ekonomisini daha da canlandırmak amacıyla sulak alanlarda ziyaretçi merkezleri yapıldığına dikkati çekerek, bu kapsamda 2002'den bu yana 55 sulak alanda yapılan tesislerle bu alanların halkın faydalanabileceği ekoturizm merkezi haline getirildiğini dile getirdi.

Sulak alanların önemi, korunması ve akılcı kullanımı konularında kamuoyu bilincini geliştirmek amacıyla Ramsar Sözleşmesi'nin imzaya açıldığı 2 Şubat'ın "Dünya Sulak Alanlar Günü" olarak kutlandığını hatırlatan Yumaklı, şunları kaydetti:

"Her yıl sulak alanların bir işlevinin tema olarak kullanıldığı etkinlikler kapsamında, 2025'in Dünya Sulak Alanlar Günü teması 'Ortak Geleceğimiz İçin Sulak Alanları Korumak', sloganı ise 'Değer Ver, Koru, Teşvik Et' olarak belirlenmiştir. Bakanlık olarak yalnızca sulak alanlarımızı değil, ormanlarımız, akarsularımız gibi ülkemizin tabii değerlerini koruyup sürdürülebilir kullanımı için çalışmalarımıza aralıksız devam edeceğiz. Sulak alanlarımızı koruma ve geleceğe taşımada her kesimden vatandaşa gerekli duyarlılığın gösterilmesi çağrısında bulunuyorum."