Şeyh Şamil

Bundan sonraki günlerde Şamil Efendi, Kafkasya'ya musallat olan Rus ordularına sık sık baskınlar yaptı, akınlar düzenledi. Onları memleketlerinden çıkarmak için geceli gündüzlü çatıştı. Fırsat buldukça, Çar Birinci Nikola'yı can evinden vuruyor, hiç beklemediği yerlere saldırıyordu. Hiçbir devletten yardım görmeden, tam yirmi beş sene Ruslarla mücadele ederek vatanını savundu.

Yeni Rus çarı İkinci Aleksandr başa geçtikten sonra, Şamil Efendi meselesini halledip Kafkasya'yı baştanbaşa fethetmek için, Prens Baryatinski kumandanlığında beş ordu hazırlattı. Bunlardan biri Şamil Efendi'nin karargahını, ikinci Lezgi, üçüncü Hazar Denizi civarını, dördüncü ve beşince ordu da Çerkezistan'ı hedef aldı. Fakat asıl hedef Şamil Efendi idi. İcab ederse beş ordu birleşip hep birden hücum edebilecekti. Bu sebeple, birinci orduyu bizzat Başkumandan Prens Baryatinski idare ediyordu. Onun ordusunda elli bine yakın seçme asker ve elli civarında ağır top mevcuttu. Bu muazzam kuvvete karşı, Şamil Efendi de beş bine yakın süvarisiyle Ruslarla çarpışmaya başladı. Uzun ve kanlı çarpışmalardan sonra, Şamil Efendi, Gunip Dağına çekildi. Bu dağda beş yüz kadar fedaisi ile bir buçuk ay süreyle koskoca ordu ile savaştı. Ellerinde atacak barutları, yiyecek bir şey kalmadı. Etrafındaki yiğit askerlerini dört yüz kadarı da şehid olmuştu. Yiyecek yerine karınlarına taş bağlayarak düşmanla mücadeleye devam ediyorlardı. Başkomutan Baryatinski, Şamil Efendi'yi canlı ele geçirmek istiyordu. Bu sebeple Şamil Efendi'ye beyaz bayraklı elçiler göndererek teslim lomasını teklif etti. Şamil Efendi'nin çocukları ve askerleri bu ümitsiz mücadelede İmam Şamil'in de şehid olacağını, sonunda Kafkas Türklerinin başsız kalacağını düşündüler. Şimdi bir anlaşma ile teslim olurlarsa, ilerde, Allah-u Teâlâ'nın yaratacağı yeni imkanlara göre hareket edebileceklerini Şamil Efendi'ye bildirdiler. Şamil Efendi, dini, vatanı için canını seve seve vermeye hazırdı.