İran Baharı'nda rövanş denemesi

RECEP BAHAR/DETAY HABER

Batılı güçler son dönemde İslam dünyasındaki operasyonlarını hep Aralık ayına denk getiriyor! 2009 İran Baharı, 2010 Arap Baharı... Tekrar 2017 İran Baharı, Perde İki...



İran'da gösteriler Perşembe günü ülkenin ikinci büyük şehri Meşhed'de başladı, Cuma günü Kirmanşah, Reşt, İsfahan ve Kum kentlerine sıçradı. Göstericilerin 'hayat pahalılığını' protesto etmek için sokaklara döküldüğü savunuluyor! Hayat pahalılığı her ülkenin sorunu...

Türkiye'nin de, ABD'nin de, Fransa'nın, Çin'in de sorunu. Bu sorun, toplumun katmanları arasında eşitsizliği daha da derinleştiren kapitalist politikaların bir sonucu. Meşhed, İran'da dini merkez, mevcut rejimin dini ve fikri başkenti.

Kirmanşah ise Kürt halkının yoğun yaşadığı bir şehir... Her ülkede hayat pahalılığını hedef alan gösteriler zaman zaman vuku buluyor ancak bunlar doğrudan ülkenin güvenliğini hedef almıyor. Diğer ülkeler de bu gösterilere ilişkin açıklama yapma gereği duymuyor.

Ancak İran söz konusu olunca Batılı liderlerin ve Batı dünyasının tavrı değişiyor. Kısaca işin içinde bir hesap olunca vaziyet değişiyor.

Polisten sert müdahale



Sosyal medyada yer alan görüntülerde, Kirmanşah kentinde düzenlenen gösterilere çok sayıda kişinin katıldığı görüldü.

Ülkenin dış politikası, rejim ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani hükümeti aleyhine "Ne Gazze, ne Lübnan canım İran'a feda olsun", "Kahrolsun diktatör", "Kahrolsun Ruhani" şeklinde sloganlar atan göstericiler, polisin sert müdahalesiyle karşılaştı.

Gösterilerin ardında başka nedenler var

Başkent Tahran'da 25'inci İran Tıp Doktorları Konferansı'nda konuşan Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, 'hayat pahalılığı' bahanesiyle yapılan sokak gösterilerinin ardında başka nedenlerin olduğunu belirtti.



Cihangiri, "Sokak gösterilerini başlatanlar, onu durduranlar olmayacaktır.

Çıkan duman kendi gözlerini de yakacaktır" dedi. Tahran Belediyesi Emniyet Dairesi Başkan Yardımcısı Muhsin Nesic Hemadani de göstericilerin attığı sloganların ülke düşmanlarının işine yarayacağını öne sürerek, bu amaçla yapılacak gösterilerin kararlılıkla bastırılacağını açıkladı.

30 Aralık 2009'un rövanşı



İran'da son günlerde gerçekleştirilen rejim karşıtı gösterilerin, muhalif lider Mir Hüseyin Musevi'yi desteklemek amacıyla düzenlendiği iddia edilen 2009 yılındaki gösterilerin yıl dönümünde yapılması dikkati çekti.

Muhafazakâr eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın yeniden seçildiği 2009 yılındaki seçimlerde hile yapıldığı iddiasıyla protestolar düzenlenmiş hem rejim yanlıları hem rejim karşıtları sokaklara çıkmıştı.

Söz konusu protestolar, İran Lideri Ali Hamaney'e bağlı Tebligat Kurumu tarafından muhafazakarların sokağa çağrılmasıyla 30 Aralık 2009'da düzenlenen 'karşı eylem'in ardından bitmişti.

Öte yandan İran'da Cumartesi günü ülke genelinde dini lider Hamaney'i destekleyen gösterilerin düzenlenmesi dikkat çekti. On binlerce kişi Ayetullah Ali Hamaney'e destek için sokaklara çıktı.

ABD gösterilerin üzerine atladı

İran'da gösteriler başlar başlamaz ABD'den peş peşe iki açıklamanın gelmesi dikkat çekti.



ABD Başkanı Donald Trump, İran'da devam eden protestolara ilişkin, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "İran yönetimi, kendini ifade hakkı da dahil kendi halkının haklarına saygı göstermelidir" değerlendirmesini yaptı.

Donald Trump'ın açıklamasından kısa bir süre önce de Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders, Trump'ın kullandığı ifadelerle İran'daki protestolarla ilgili ABD'nin bakış açısını ortaya koydu.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert ise İran'daki yönetim karşıtı gösterileri yakından takip ettiklerini açıklayarak, olaylar sırasındaki tutuklamaları kınadıklarını bildirmişti.

Nauert, "İran'ın liderleri, zengin tarihi, kültürü olan varlıklı bir ülkeyi, şiddet, kan ve kaos ihraç eden ekonomisi bitmiş dolandırıcı bir ülkeye çevirdi. Başkan Trump'ın da söylediği gibi İran liderlerinden en çok zarar görenler İran halkıdır. ABD barışçıl göstericilerin tutuklanmasını sert bir şekilde kınıyor. Bütün ülkelere İran halkını ve onların temel haklarını alma ve yolsuzluğa son verme çabalarını açık bir şekilde desteklemeleri çağrısında bulunuyoruz" değerlendirmesini yapmıştı.

Ekonomi de çok düzgün gitmiyor

İran'ın çeşitli şehirlerinden düzenlenen gösterileri tetikleyen sebepler yükselen, enflasyon, işsizlik ve yolsuzluk olarak öne çıkıyor. İran uzun süredir ağır yaptırımlar altında ekonomik sıkıntılar çekiyor. Ülkede işsizlik bu yıl resmi rakamlara göre yüzde 12.4'e çıktı.

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise ABD öncülüğündeki Batılı güçlerle yapılan nükleer anlaşma sonucu ekonominin kısa sürede düzeleceğini söylüyordu.