İNTİHARa karsı bilinçlenme ve korunma

Dr. Murat Engin

Aktif olarak dinle: İntihar teşebbüsüne veya düşüncesine ilk müdahale aktif olarak dinleyerek yapılır. Kişinin sorunları, düşünceleri, planları ve konuşmak istediği her şey dinlenmelidir. Dinleme esnasında kişiye anlaşıldığı hissettirilmeli, düşüncelerini rahatça ifade etmesine olanak verilmelidir.

Bu kişiler bazen kendilerini dinleyecek bir kişi bile bulamamış olmaktan yakınır. Sorunların paylaşılması, sadece dinlenilmesi bile oluşturdukları gerilim ve kaygıyı azaltır. Bir çok kez sorunları ifade edebilmek ve çözüm için yardım aramak olumlu sonuçlar verir ve kişiyi ümitsizlikten kurtarır. Dinleyen kişi hiçbir zaman "ben yardımcı olamam" veya "benim ne yardımım olur ki?" şeklinde düşünmemelidir. Sorunların tartışılması ve istişare edilmesi onları çözebilmek için yapılması gereken en önemli ve en etkili yöntemdir. Kişi kendisi yardımcı olamasa bile nerelerde yardım bulabileceği konusunda önerileri olabilir.

Bu kişilerle konuşurken yargılayıcı olunmamalıdır. Yargılamak kişinin anlaşılmadığını düşünmesine yol açar. Anlaşılamadığını hissedince düşüncelerini kendine saklar, açılmaz. Yargılayıcı bir yaklaşım itici gelir ve kişiyi yardımcı olmak isteyenden uzaklaştırır. Yargılayıcı davranmaktansa, destekleyici ve ilgili olunmaya çalışılmalıdır. İntihar düşüncelerini duyunca çok şaşırmamalıdır, buda kişiyi tedirgin edebilir. Bu tip düşünceler öğrenildiğinde bunların bir sır gibi saklanılacağına dair söz de verilmemeli, derhal yardım aranmalıdır. Bazen çok gergin ve sıkıntılı olan kişi aniden sakinleşir. Bu kişilerin intihar etmeye karar vermiş olmalarından şüphelenilmeli ve yakın takip altına alınmalıdır.

Tedavi olması için yardım et: Bazen size sorunlarını açan kişinin sorunlarını çözebilmek için başkalarından yardım

almak gerekebilir. Bu bir başka akrabadan, arkadaştan olabileceği gibi bir psikiyatristten de olur. Sorun çok ciddi gözüküyorsa ve kişi ölme isteğini ve planını sürdürüyorsa bir psikiyatri kliniğine yatması gerekir. Bunu da en sağlıklı değerlendirecek kişi ancak bir psikiyatristtir. İntihar düşüncesi olan kişiye yapmayı planladığınız şeyleri uygun bir dille açıklamak ve onunda rızasını alarak hareket etmek en güzelidir. Böylelikle aradaki güven ilişkisi de korunmuş olur. Ama kişi hiç işbirliği yapmıyor ve ölme isteğini şiddetli bir şekilde yineliyorsa doktora zor kullanarak da olsa götürülmelidir.

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN CÜMLELER:

Acımı bir türlü dindiremiyorum.

Düzgün düşünemiyorum.

Karar veremiyorum.

Çıkış yolu göremiyorum.

Ne uyuyabiliyorum, ne yiyebiliyorum, ne de çalışabiliyorum.

Üzüntüyü kendimden uzaklaştıramıyorum.

Kontrolümü sağlayamıyorum.

Kimsenin dikkatini çekemiyorum, kimse benle ilgilenmiyor, çok yalnızım...

NE ZAMAN HASTANEYE YATIRILMASI DÜŞÜNÜLÜR ?

1. Tekrarlayıcı intihar düşünceleri, planları varsa ve bunlardan vazgeçirilemiyorlarsa,

2. Yakın gelecekte ölme isteği çok ciddi bir şekilde varsa,

3. Gerginlik, sinirlilik, düşünmeden ani kararlar verme, depresyon veya panik benzeri belirtiler varsa,

4. Şiddet içeren ve ani bir yöntem ile intihar etme planı varsa,

5. Sosyal destekten yoksunsa; yurtta veya yalnız kalıyorsa, beraber yaşadığı insanlarla geçimsizliği varsa...