İnsan sermayesinde Türkiye geride kaldı

YENİ MESAJ/İSTANBUL

 

Dünya Bankası'nın İnsan Sermayesi Raporu (Human Capital Index-HCI) açıklandı. Bugün doğan bir çocuğun, yaşadığı ülkedeki sağlık durumları ve eğitim riskleri dikkate alınarak, 18 yaşına geldiğinde biriktirmiş olması beklenen insan sermayesi miktarını ölçen İnsan Sermayesi Raporu'nda Türkiye'de doğmuş bir çocuğun, tam eğitim ve sağlık düzeyine ulaşması halinde üretkenliğinin yüzde 63 olacağı tahmin edildi.

Bu oranla Türkiye 157 ülkenin değerlendirildiği listede 53. sırada yer alırken, yüzde 88'lik oranla birinci sırayı Singapur  aldı. PISA-TIMSS gibi sınavlarda elde ettiği başarılarla çokça dikkat çeken Finlandiya'da ise bu oranın yüzde 81 düzeyinde olduğu tespit edildi. Eğitim ve sağlık göstergeleri bileşenlerinden elde edilen İnsan Sermayesi Endeksi değeri, 1 mümkün olan en iyi değer olmak üzere 0 ile 1 arasında ve bu endeks bize bir çocuğun ülke şartlarında sağlık ve eğitim hizmetlerinden tam kapasite yararlanması durumunda ne kadar üretken olacağını gösteriyor.

Örnek vermek gerekirse, İnsan Sermayesi Endeksi 0.5 olarak hesaplanmış bir ülkede bireylerin gelecekte yüzde 50 oranında üretken olacağı ve ekonomik potansiyellerinin yarısını gerçekleştiremeyeceği anlaşılıyor. Bu hem birey hem de ülke için önemli bir ekonomik kayıp olarak yorumlanıyor. 

 

Türkiye ortalamanın hep altında

 

İnsan Sermayesi Endeksi, en az beş yaşına kadar yaşama ihtimali, çocukların okullardaki beklenen eğitim süresi, ortalama notlar, yetişkin nüfusun yaşam süresi ve gelişme geriliği olmayan çocukların oranı kriterlerine göre hesaplanıyor. Dünya Bankası verilerine göre, Türkiye'de dünyaya gelen 100 çocuktan 99'u en az beş yaşına kadar hayatta kalıyor.

Bu oran hem kız hem de erkek çocuklarda aynıdır. Singapur ve Finlandiya'da ise bu oran yüzde 100'dür. Araştırmada okulda kalma süresi de ele alındı. Buna göre Türkiye'deki çocuklar ortalama 12.1 yılını okulda geçiriyor. Singapur'da ise aynı gün doğan bir çocuğun okulda kalma süresi 13.9 yıl; Finlandiya'da ise 13.7 yıl oldu.

Uluslararası değerlendirmelerle uyumlu hale getirilmiş puanlara göre (625 puan ileri düzey, 300 puan asgari düzey) Türkiye'nin bu göstergedeki ortalama puanı 459'dur. Ortalama başarı puanlarında Singapur 581 puan ile yine dünya birincisiyken, Finlandiya'nın puanı 548'dir. Uluslararası testlerin öğrenim süresine dönük karşılığı, çocukların okul dönemi içinde gerçekte ne kadar nitelikli eğitim aldıklarını da ortaya koyuyor. Türkiye'de bu göstergenin değeri 8.9 yıl. Singapur'un bu göstergedeki karşılığı 12.9 yılken Finlandiya'da 12 yıldır.

 

Öğrencilerin 3.2 yılı heba oluyor

 

Dünya Bankası'nın İnsan Sermayesi Raporu'un sonuçlarına genel olarak bakıldığında, Türkiye'nin İnsan Sermayesi Endeksinde bölgesinde bulunan ülkelere kıyasla düşük bir ortalamaya sahip olduğu ancak aynı gelir durumu grubundaki ülkelerle kıyaslandığında ise ortalamanın üstünde yer aldığı görülüyor.

Türkiye'deki öğrencilerin 12.1 yıl olan okulda kalma sürelerine karşılık, öğrenim kalitesi açısından bakıldığında 8.9 yıla eşit değerde bir sonuç alınması, arada 3.2 eğitim yıllık bir kaybın olduğunu ortaya koyuyor. Yani Türkiye'de 12.1 yıl okulda eğitim alan bir öğrenci bu sürenin ancak 8.9 yılında kaliteli bir eğitim alabiliyor. Bu da Türkiye'de öğrencilerin okulda kaldıkları süreler zarfında aldıkları eğitimin niteliğinin istenilen düzeyde olmadığını ortaya koyuyor. Ayrıca genel olarak gelir düzeyi üzerinden bir inceleme yapıldığında da Türkiye, İnsan Sermayesi Endeksinde beklenen düzeyin altında yer aldığı görülüyor.