İklim zirvesi milletin bütçesini yedi bitirdi

Uzmanlar, iklim finansmanı odağında düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 29. Taraflar Konferansı'nda (COP29) varılan sonuçların, küresel iklim değişikliğiyle mücadele çabalarına büyük katkılar sunmayacağı ve gelişmekte olan ülkelerin duyduğu finansman ihtiyacına cevap olmayacağı görüşünü paylaşıyor. Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de 11 Kasım'da başlayan COP29, 22 Kasım'daki kapanış oturumunda müzakerelerin uzaması üzerine 24 Kasım'da gecikmeli sona erdi. Bakü Olimpiyat Stadyumu'nun içinde ve çevresinde kurulan geçici alanlarda gerçekleştirilen konferansa 196 ülkeden 76 bin kişi katıldı. Zirve 'turizm' geliri açısından Azerbaycan'a yaradı zira konferans dolayısıyla Bakü'de otel fiyatları beşe katlandı.

Para tutarı artırıldı

İklim finansmanına odaklanılan COP29'da gelişmekte olan ülkelere sağlanan yıllık 100 milyar dolarlık bir önceki finansman tutarının 2035'e kadar yıllık 300 milyar dolara çıkarılması kararlaştırıldı. Kamu ve özel kaynaklardan sağlanacak finansmanın, 2035'e kadar yıllık 1.3 trilyon dolara ulaşması için tüm aktörlerin işbirliği içinde çalışmasını sağlama noktasında anlaşmaya varıldı. COP29'da neredeyse 10 yıldır süren çalışmalar ve geçen iki haftalık süreçteki gelişmeler dahilinde ülkeler, Paris Anlaşması kapsamında karbon piyasalarının nasıl işleyeceğine dair son adımları atarak anlaşmaya vardı ve ülke bazında ticaretin ve karbon kredisi mekanizmasının tamamen işlevsel hale gelmesi sağlandı. COP29 sürecini ve alınan kararları değerlendiren Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, konferansın finans başlığı altında ele alınan konular çerçevesinde tamamlandığını söyledi. Kurnaz, daha önce gelişmekte olan ülkelere verilmesi planlanan yıllık 100 milyar dolarlık finansmanın finans kavgasına dönüştüğünü dile getirdi. "Gelişmekte olan ülkeler, yılda 1.3 trilyon doların lazım olduğunu söylüyor. Bu rakam, BM'nin belirlediği bağımsız bir ekonomist grubu tarafından tespit edildi" diyen Kurnaz, sözlerini şöyle sürdürdü: "Onlar, kendi başlarına bu 1.3 trilyon dolar lafını uydurmuyorlar. Dolayısıyla arada korkunç bir fark var. Gelişmiş ülkeler, '1992'de biz bu anlaşmayı yaparken Körfez ülkeleri aradan kaçmışlar, sonra Çin de artık çok gelişti, dolayısıyla bu finansa Körfez ülkeleriyle Çin'in de katkı sağlaması gerekiyor' diyor ancak diğer ülkeler, 'Hayır, anlaşma anlaşmadır. Biz neye anlaştıysak o' diyerek kendisini savunuyor. Bu noktada biraz AB ve Batılı ülkeler ağır bastı yani 300 milyarlık dolarlık destek 2026'dan başlayarak 2035'e kadar kademeli artacak gibi bir şey çıktı ki bu da iklim finansmanı için tamamen yeterli değil."

Havanda su dövüldü!

Kurnaz, şöyle konuştu: "Türkiye açısından bakacak olursak bizi çok fazla ilgilendiren bir çıktısı yok açıkçası ama dünya açısından düşünecek olursak öyle bir COP ki burada fosil yakıt, karbondioksit azaltımı doğru dürüst konuşulmadı. Tek konuşulan şey paraydı ki o para da gerekli seviyenin çok altında konuşuldu. Türkiye olarak gittik, gördük, nasıl yapacağımız konusunda bir fikir sahibi olduk. COP31'i alabilir miyiz? Emin değilim yani burada bir sürprizle karşılaşmadık. Beklentilerimizde olduğu gibi bu da havanda su dövülen bir COP oldu. Zaten bir şey bekliyor muyduk? Hayır. Bir şey çıktı mı? Hayır."
COP29'a katılımın düşük olduğunu, bunun ortaya konulabilecek iklim çözümleri konusunda boşluk oluşturduğuna dikkati çeken Kurnaz, organizasyonun iyi yapıldığı ancak konferans içeriğinin beklentiler doğrultusunda başarısız kaldığı görüşünü paylaştı.

Türkiye'ye pahalıya patladı

Türkiye, 11-24 Kasım arasında düzenlenen COP29'a üst düzey katılım sağlayan ülkelerin başında geliyor. COP29'a Türkiye'den 1900'den fazla katılımcı iştirak etti. Katılımcıların masraflarının tamamına yakını 'kamu bütçesi'nden karşılandı.


Kapitalizm iklime de el attı!

Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş de "COP29, biraz para odaklı oldu. Paris Anlaşması'nın 2030'a kadar karbondioksit salımlarını en az yüzde 45 azaltım hedefi ancak yüzde 3 düzeyinde başarılmış durumda ve 1.5 santigrat derece küresel ısınma eşiği aşılmak üzere ki zaten son 2 yıldır çeşitli mevsimlerde, aylarda sanayi dönemine göre bu aşıldı. Büyük olasılıkla Aralıkta inanılmaz soğuk bir dünya yaşanmazsa 2024, tarihsel kayıtlardaki Sanayi Dönemi'ne göre hem en sıcak yıl hem 1.5 santigrat derece eşiğinin mutlak aşıldığı bir yıl olacak. Emisyon ticareti ve onun hayata geçtiği karbon piyasası ya da karbon pazarları, bu sistemi kısmen ayakta tutabilmenin kapitalist finans düzeneklerinin bir parçası ki benzerleri Kyoto Protokolü'nde de vardı fakat biz buna 'sıcak hava' diyoruz. Bu, küresel sera gazı salımlarında doğrudan bir azaltıma yol açmıyor. Dolayısıyla bunun doğrudan iklim değişikliği mücadelesine net bir katkısı yok" şeklinde konuştu.