İbâdetlerin temeli Allah’ı zikirdir-II

(dünden devam...)

Prof. Dr. Haydar Baş'ın 'Dua ve Zikir' eserinden ibadetlerin temel olarak zikir konusunu kaldığımız yerden aktarmaya devam ediyoruz:

"İnandım" diyen insanın kalbinde bir hakikat vardır. O hakikatin tezâhür ettiği unsurlar, insanın organlarıdır. Bu organlarda biz bu kalbî davranışlarımızı şekillere, fiillere döndüremezsek; o zaman bizim iddiamız, kuru bir iddia olmaktan öteye geçemez. Allah Resûlü (s.a.v.) şöyle buyurdu: "İman, kalb ile bilmek (tasdik), dil ile söylemek (ikrar), erkân ile (organlarla) amel etmektir." (İbn Mâce, Sünen, no.65).

İbâdet, imanla inanç arasında öyle bir sınırdır ki, bu sınır taşlarını çok iyi yerine koymamız lazım. Bunu koyduğumuz zaman, işte hakiki davamızı, ebedî davamızı, ezel ve ebed davamızı kazanmış oluruz. İnsan, günlük hayatta çeşitli olaylarla karşı karşıya kalır. İyisinden kötüsüne bu olaylar onu etkiler. Bu etkilenme neticesinde imanında zaaf görülebilir. Bu gerçeğe işaretle Resûlullah (s.a.a.) buyuruyor ki: "Sizden her birinizde iman, elbisenin eskimesi gibi eskir. Allah'tan kalplerinizdeki imanı yenilemesini dileyin!" (Taberânî, el-Mu'cemu'l-Kebîr; el-Hâkim I,4).

Resûlullah (s.a.a.) İslam'ı anlatırken; "İslam beş şey üzerine kurulmuştur. Allah'tan başka ilah olmadığına ve Muhammed'in Allah Resûlü olduğuna şehâdet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, haccetmek, Ramazan orucunu tutmak." ( Müslim, İmân no.21, s.45; Buharî, Kitabu'l-İman, c.1, hadis no:1) buyurdu.

Resûlullah, İslam'ın beş şey üzerine bina edildiğini beyan etti. Birincisi kelime-i şehadettir. Yani Allah'a şahitlik, Resûlüne şahitliktir. Ondan sonra namaz gelir; namaz kılmak, inanılan şeyin, amelle ispatıdır. Oruç tutmak, hacca gitmek, zekât vermek de öyledir. Kelime-i şehadet, bu şartlardan bir tanesidir ki, o da amelin bir göstergesidir. Şehâdet bir kere söylenilip geçilen bir şey değildir. İmanı tazelemek, Resûlullah'ın (s.a.a.) bildirdiği üzere; şahitliği bol bol yapmakla mümkündür.

İman etme konusunda Cenâb-ı Hakk Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyurur: "Gerçekten mü'minler (inananlar) kurtuluşa ermiştir" (Mü'minûn, 1). Kurtuluşun birinci şartı imandır. Bunun dışında insan, çok şey yapsa ve fakat bu maddeyi bilerek ya da bilmeyerek ihlal etse, kurtulması mümkün değildir. İslam'da bazı esaslar vardır ki, bunların ciddisi de ciddi, şakası da ciddidir. Bunlar, "nikah, talak ve iman"dır. Yani bir insan şakadan inkâr etmiş olsa, inkârı sahihtir. Bazı şeyler vardır ki, bunların ciddiyetinin her ân korunması lazımdır. Bunların başında iman gelir.

İman konusunu çok ciddiye almamız lazımdır. Sahabe, imandan sonra küfre düşmektense, ateşe düşüp yanmayı yeğlerdi. Allah'ı çokça zikir ve ibâdât u taat, insanı bu hâllerden korur. İbâdet, insanın dimağından, aklından, şuurundan nefsanî bütün duygu ve düşüncelerine ve hissiyatına kadar onu temizler. İnsanın nefsinde iki ana karakteristik vasıf vardır. Bunun bir tanesi inkâr üzeredir. Bir tanesi de ikrar üzeredir. Kul ibâdete devam edince onun ruhânî tarafı daima aydınlık kalır. Nefsânî, ruh-i hayvan tarafı da daima gizlenir. Ruh-i sultan, ruh-i hayvan tarafını huy olarak, tabiat olarak devamlı ihata etmeye başlar. Ruh-i hayvan tarafı ubûdiyetle beraber setredilir, gizlenir. İbâdet onu gizler veya ibâdet onu ruhânî hallere tebdil eder. Onun hâlini değiştirir. Biz, kul olarak ne kadar Allah'ı zikreder, O'nu hatırlar, O'nunla birlikte olmaya gayret edersek; o oranda Cenâb-ı Hakk'a vuslat eder, yürürüz.

Ne kadar zikirden gâfil olursak, o oranda insanlıktan ve kulluktan mahrum oluruz. Cehâlete, gaflete mahkûm oluruz. Tabii bu mânâda insanın asıl mükellefiyeti, bir başka ifadeyle vazifesi; Cenâb-ı Hakk'ı hatırlamak, O'nu zikretmektir. Binâenaleyh, Rabbimizin buyurduğu ibâdetlerdeki hikmet, O'nu tanımak, O'nu bilmek özelliğine, inceliğine dayanır. İslam'ın beş şartı vardır ve bu beş şartın tamamı da Allah'ı zikir içindir."