Gelir eşitsizliğinde berbat durumdayız

Toplumun en zengin yüzde 20'lik kesiminin gelirin yüzde 47.5'i aldığı, en yoksul yüzde 20'lik kesimin ise gelirin sadece yüzde 5.9'uyla yetinmek zorunda kaldığı ülkemizde gelir eşitsizliği giderek daha da artıyor. Türkiye, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) 37 üyesi arasında gelir dağılımı adaletsizliğinin en yüksek olduğu 4. ülke. Avrupa Birliği (AB) ülkeleri içinde ise gelir eşitsizliğinde Türkiye'den daha kötü durumda olan tek ülke Bulgaristan. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye'de halkın yüzde 40'ı gelirin sadece yüzde 16.5'ini alıyor. En zengin yüzde 20'lik grup ise gelirin yüzde 47.5'ini alıyor.

AB'de en kötü ikinciyiz

Gelir dağılımı eşitsizliğinin ölçülmesinde en çok kullanılan yöntemlerin başında Gini katsayısı geliyor. Gini katsayısı 0 ile 1 arasında bir değer. Sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça ise gelir dağılımında bozulmayı anlatıyor. OECD'nin 2021 veya en yakın yıl verilerine göre zirvede 0.487 puan ile Kosta Rika yer alıyor. Ardından Şili (0.46) ve Meksika (0.42) geliyor. Dördüncü sıradaki Türkiye'nin 2018 yılındaki Gini katsayısı ise 0.397 puan. OECD verisinde Türkiye'den hemen sonra ABD (0.395) ve İngiltere'nin (0.366) gelmesi dikkat çekiyor. Gini katsayısına göre gelir adaletsizliğinin en düşük olduğu ülkeler Slovakya (0.222) ve Slovenya (0.246). Diğer bazı ülkelerde ise Gini katsayısı şöyle: İtalya 0.33, İspanya 0.32, Yunanistan 0.308, Fransa 0.292, Almanya 0.289 ve Çekya 0.248. AB üyeleri içinde ise en yüksek oran 0.402 puan ile Bulgaristan'da. Türkiye, AB ülkeleri içinde gelir adaletsizliğinin en yüksek olduğu ikinci ülke konumunda. Gelir dağılımının hesaplandığı diğer yöntem ise toplumdaki en yüksek ve en düşük gelire sahip grupların toplam gelirden aldıkları payların karşılaştırılması. Toplumun en zengin yüzde 20'lik kesiminin geliri ile en yoksul yüzde 20'lik kesiminin gelirine oranı karşılaştırılarak P80/P20 hesaplanıyor. Farkın fazla olması gelir dağılımı eşitsizliğinin yüksek olması anlamına geliyor. OECD'nin 2021 veya en yakın yıl verilerine göre Türkiye 37 OECD üyesi arasında gelir dağılımı eşitsizliğinin en yüksek olduğu 5. ülke. P80/P20 oranında eşitsizliğin en fazla olduğu 13.3 puan ile Kosta Rika. Ardından Şili (10.3), Meksika (8.9) ve ABD (8.4) geliyor. En düşük ise 3.2 puan ile Slovakya'da. TÜİK'in sıralı yüzde 20'lik gruplar itibarıyla yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirinin dağılımı da Türkiye'de gelir adaletsizliği gösteriyor. 2020 anket yılı ve 2019 referans yılı verilerine göre Türkiye'de en zengin yüzde 20'lik kesim gelirin yüzde 47.5'i alıyor. En yoksul yüzde 20'lik kesim ise gelirin sadece yüzde 5.9'unu alabiliyor.