Evlere girişte izin isteme âdâbı-3
10.06.2002 00:00:00
Cahiliye devrinde insanlar, birbirlerinin evlerine hücum edercesine, yalnızca "iyi sabahlar", "iyi akşamlar" ya da "sabahınız hayat akşamınız hayat olsun" diyerek, izin ve tasvip almadan serbestçe girerlerdi. Bu, önceden haber verilmeden yapılan girişler, bazen ev halkının ve kadınların gizliliğini ihlâl eder, kötü sonuçlar doğururdu. Allah da Müslümanlara bu ilahi prensibi getirmek suretiyle onları te'dib etmiştir.
İsti'zan Yerine İsti'nâs
Kelimesinin Kullanılması
İsti'nas, açıkça izin isteme ile yumuşak bir şekilde haber verme ve farkettirmeden daha geneldir. İsti'zân denilmeyip, İsti'nas denilmesi bundan dolayı olabilir. (Elmalılı, a.g.e, 6/9) Yine, eğer eve giren kişi ev halkından izin isteyip onlara selam verirse, ev sahibiyle aralarında bir ünsiyet, yakınlık meydana gelir. (Cessas, a.g.e, 5/165) İsti'nas, bu manaya daha yakındır. İsti'nas, izin isteme nezaketini ve kapıyı çalanın gelişindeki nezaketi imâ eder. Böyle bir çağrı, ev halkının içinde, gelene karşı bir güven ve onu karşılamak için hazırlık hissi uyandırır.
Bu iki kelime arasında gözden kaçırılmaması gereken ince bir farklılık vardır. Ayette geçen kelime "teste'zinû" olsaydı, ayetin anlamı şöyle olacaktı: "Başkalarının evine ev sahiplerinden izin almadıkça girmeyin..." Ama Allah (cc), yukarıda bahsedildiği gibi, sevgi, yakınlık, ünsiyet anlamındaki "üns" kökünden türeme "teste'nisû"yu kullanmıştır. Buna göre ayetin anlamı şöyledir: "Size karşı sevgi ve itibarlarına emin oluncaya kadar başkalarının evlerine girmeyin..." Yani eve girişinizin ev sahiplerince iyi karşılanacağından ve size güzel bir "hoş geldin" de bulunacağından emin olun anlamı vardır.
Canan Zerenay
İsti'zan Yerine İsti'nâs
Kelimesinin Kullanılması
İsti'nas, açıkça izin isteme ile yumuşak bir şekilde haber verme ve farkettirmeden daha geneldir. İsti'zân denilmeyip, İsti'nas denilmesi bundan dolayı olabilir. (Elmalılı, a.g.e, 6/9) Yine, eğer eve giren kişi ev halkından izin isteyip onlara selam verirse, ev sahibiyle aralarında bir ünsiyet, yakınlık meydana gelir. (Cessas, a.g.e, 5/165) İsti'nas, bu manaya daha yakındır. İsti'nas, izin isteme nezaketini ve kapıyı çalanın gelişindeki nezaketi imâ eder. Böyle bir çağrı, ev halkının içinde, gelene karşı bir güven ve onu karşılamak için hazırlık hissi uyandırır.
Bu iki kelime arasında gözden kaçırılmaması gereken ince bir farklılık vardır. Ayette geçen kelime "teste'zinû" olsaydı, ayetin anlamı şöyle olacaktı: "Başkalarının evine ev sahiplerinden izin almadıkça girmeyin..." Ama Allah (cc), yukarıda bahsedildiği gibi, sevgi, yakınlık, ünsiyet anlamındaki "üns" kökünden türeme "teste'nisû"yu kullanmıştır. Buna göre ayetin anlamı şöyledir: "Size karşı sevgi ve itibarlarına emin oluncaya kadar başkalarının evlerine girmeyin..." Yani eve girişinizin ev sahiplerince iyi karşılanacağından ve size güzel bir "hoş geldin" de bulunacağından emin olun anlamı vardır.
Canan Zerenay
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
