Düşen uçak krizi büyüyor

Ukrayna'nın başkenti Kiev'e gitmek üzere Tahran İmam Humeyni Uluslararası Havalimanı'ndan kalkan Boeing 737 tipi yolcu uçağının 8 Ocak'ta İran'ın, ABD'nin Irak'taki iki askeri üssünü balistik füzelerle vurmasından saatler sonra düşmesi üzerine, uçağına neden düştüğü yönünde başlayan tartışmalar yeni iddialarla devam ediyor. İran, Kanada, Afganistan, İngiltere, Almanya ve Ukrayna vatandaşlarının bulunduğu uçaktaki 167 yolcu ve 9 mürettebattan kurtulan olmamıştı.

Olay yaşandıktan kısa süre sonra açıklama yapan İranlı yetkililer, uçağın teknik bir arıza nedeniyle düştüğünün sanıldığını açıklamış, Ukraynalı yetkililer de ilk etapta aynı fikirde olduklarını duyurmuştu. Ancak daha sonra kara kutuları bulunan uçağın düşüş nedeninin henüz bilinmediği ifade edilmişti. İran Sivil Havacılık Kurumu Başkanı Ali Abidzade, uçağın düşme nedeninin kara kutuların analizinden sonra açığa çıkacağını belirterek kara kutuların, Kaza Yönetim Komitesi tarafından İran'da inceleneceğini, Ukraynalıların da komite toplantılarına iştirak edebileceğini bildirmişti.  ABD Başkanı Donald Trump, İran'da Ukrayna uçağının arıza nedeniyle düşmüş olmasından şüphe duyduğunu ve birilerinin uçağı kazara düşürmüş olabileceğini söylemişti.

NYT'den şok iddia

ABD'de yayımlanan New York Times gazetesi, Tahran'da düşen Ukrayna Havayollarına ait yolcu uçağının İran'a ait füzeyle vurulduğunu gösteren görüntülere ulaştığını yazdı. Haberde, gazetenin ulaştığı görüntülerde, uçağın Tahran Havalimanı yakınlarında Parand kenti üzerinde İran'a ait bir füzeyle vurulduktan sonra düştüğünün yer aldığı belirtildi.

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, yolcu uçağının füzeyle vurulma ihtimalini göz ardı etmediklerini belirterek, "Ancak bu henüz kanıtlanmadı. ABD, Kanada ve Birleşik Krallık hükümetlerine kazaya ilişkin ellerindeki kanıtları paylaşma çağrısı yapıyoruz" ifadelerini kullandı.

Kanada Başbakanı Justin Trudeau da Kanada istihbaratının elinde Ukrayna uçağının İran'a ait füze ile kazara vurulduğuna dair kanıtlar olduğunu açıkladı. Trudeau, hem kendi istihbaratlarına hem de bazı müttefik ülkelerden elde ettikleri istihbarata atıf yaparak, "Elimizdeki istihbarata göre Ukrayna uçağı karadan havaya bir İran füzesi tarafından düşürüldü ancak bu kasıtsız olabilir" ifadesini kullandı. Trudeau ayrıca, Türkiye üzerinden İran'a gitmek üzere bazı Kanadalı diplomatların yola çıktığını ve bu kişilere İran'ın vize konusunda kolaylık sağlayacağını sözlerine ekledi. İngiltere Başbakanı Boris Johnson da ellerinde uçağın İran tarafından ateşlenen karadan havaya füzeyle vurulduğuna dair bilgi olduğunu belirtti. Johnson, "Bu kasıtlı olmayabilir. Kanada ve uluslararası ortaklarımızla yakın bir şekilde çalışıyoruz. Şimdi tam ve şeffaf bir soruşturmaya ihtiyaç var" ifadesini kullandı.

İran: Algı operasyonu yapılıyor

İran Hükümet Sözcüsü Ali Rebii ise iddiaların ABD'nin algı operasyonu olduğunu savundu. Rebii, yaptığı yazılı açıklamada İran Sivil Havacılık Kurumunun, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütünün (ICAO) kararlarına göre kaza inceleme komisyonu kurduğunu ve olayı şeffaf, dikkatli ve süratli şekilde incelediğini ifade etti.

Teknik incelemelerin düzenli ve süratli bir şekilde yapıldığını ve tamamlandığında ilan edileceğini ifade eden Rebii, ABD'den gelen açıklamayla ilgili olarak ise "ABD, tamamen alışık olduğumuz algı operasyonunun bir parçası olarak Pentagon'dan adını vermek istemeyen bir yetkilinin ağzından uçağın isabet eden 2 füze nedeniyle düştüğü yönündeki haberi basına yaydı. Bu iddianın gelecekte gerçekten uzak ve yalan olduğu ortaya çıkacağı için, kimse sorumluluğu üstüne almayacak" görüşlerini paylaştı.

İran Sivil Havacılık Kurumu Kaza İnceleme Komisyonu Başkanı Hasan Rızayifer de yolcu uçağının vurulmadığına dair ellerinde ikna edici deliller bulunduğunu ve bunları paylaşmaya hazır olduklarını söyledi. Dünyadaki hiçbir ülkenin kazanın nedenini bu kadar kısa sürede ortaya çıkaramayacağını savunan Rızayifer, "Yabancı basın, İran'a karşı kampanya başlatmak istiyor" iddiasında bulundu.