Doları GES de kesmedi!

Dövizdeki artışı ve Türk lirasındaki değer kaybını dizginlemek isteyen ekonomi yönetimi, perşembe günü akşamı açıkladığı 'Gelire Endeksli Devlet İç Borçlanma Senedi- GES' döviz kurunun ateşini düşürmeye yetmedi. Hazine'nin önceki gün yaptığı duyurudan sonra 17.25 TL'den 16.76 TL'ye gerileyen dolar kuru, bir kaç saat içerisinde yeniden artışa geçerek 17.25 TL'yi aştı. Bugün güne 17.26 TL seviyelerinden başlayan dolar kuru, 17.10 TL seviyesinin üstünde seyrine devam etti. Hazine ve Maliye Bakanlığı'dan bugün dikkat çeken bir açıklama yapıldı. Yazılı açıklamada serbest piyasa kurallarından taviz verilmeden, Türk lirası kullanımını ve cazibesini artıracak uygulamalara devam edileceğini bildirildi. Hazine'nin bu açıklamasını, yerli ve yabancı uzmanlardan gelen 'Türkiye'de sermaye kontrolü yaşanabilir' şeklindeki iddialar üzerine yaptığı tahmin ediliyor.

Amaç TL'yi teşvik

Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan yapılan duyuruda, 15 Haziran 2022 tarihinden itibaren talep toplama işlemleri başlayacak olan Gelire Endeksli Devlet İç Borçlanma Senedi'nin getiri oranı ve vade oranının ileride açıklanacağı belirtildi. Metinde 'faiz oranı' ifadesi yerine 'getiri oranı' tanımının kullanılması da dikkat çekti. Gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi sadece gerçek kişilere sunulacak. Amacın bireylerin tasarruflarını Türk Lirası varlıklarda tutmasının teşvik edilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi olduğu vurgulandı. Ülke genelinde duyuru ve talep toplama işlemleri yoluyla senet ihraç edilecek. Senede ilişkin talep toplama işlemleri ile senedin ihracı, kupon ve anapara ödemeleri Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın sitesinde yayınlanacak ve duyuruda belirtilecek bankalar aracılığı ile gerçekleştirilecek. 1990'lı yıllarda da yapılan ve 2010 yılına kadar ihraçları devam eden gelire endeksli senetler zarar etmesi mümkün olmayan bir kamu kurumuna endeksleniyor ve kupon ile ana para ödemeleri belirleniyor. Bankacılık kaynakları yeni enstrümanın faizinin ve vadesinin ihraç duyurusunda belli olacağını belirtti. Bu kaynaklara göre belirlenecek kurum önemli; yüksek gelirli kurumlar görece yüksek bir faiz verebilir. 2009 yılında Hazine Müsteşarlığı benzer bir enstrümanı kamuoyuna sunmuştu. O dönem gündeme gelen enstrümanın getirilerinin, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Devlet Malzeme Ofisi (DMO) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nden (KEGM) bütçeye aktarılan paylardan oluşması öngörülmüştü.

Hazine'ye yeni bir kambur daha

Ekonomi uzmanları Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı GES'in kur korumalı mevduat (KKM) gibi hazineye yük getireceğini vurguluyor. Ekonomi yönetimini bu yeni enstrümanlara faiz artırmamak için  başvurduğuna vurgu yapan uzmanlara göre atılan adımlar sadece günü kurtarmak amaçlanıyor. Alınan kararların hiçbir sorunu çözemeyeceğini ifade eden uzmanlar, sadece sorunların çözümünün ötelendiğini ve Hazine'nin yükünün artırıldığını söyledi. Twitter hesabında bakanlığın açıklamasını alıntılayarak bir paylaşım yapan Ankara Üniversitesi'nden Prof. Yalçın Karatepe, "Bu bize gösteriyor ki kurların neden yükseldiği konusunda bir fikirleri yok" dedi. Ekonomi yönetiminin aldığı son kararlar yabancı ekonomistlerin de gündemindeydi. Türkiye'nin finansal durumunun her geçen gün daha fazla Lübnan'a benzediğini ifade eden Bluebay Varlık Yönetimi'nden Tim Ash, "Bu kesinlikle Lübnan'da olduğu gibi çok büyük bir krizle sonuçlanacak. Esas soru, bunun ne zaman olacağı" yorumunda bulundu.

Türkiye dolara yüzde 10 faiz ödüyor

Ekonomi yönetiminin açıkladığı yeni tedbirlerin ardından döviz kurları tekrar yukarı giderken, Türkiye'nin beş yıllık kredi risk primleri (CDS) 14 yıl sonra ilk kez dün sabah 800 puanın üzerine çıktı. CDS, en son küresel finans krizi sırasında Ekim 2008'de bu seviyelere çıkmıştı. CDS'in 800 puanın üzerine çıkması, Türkiye'nin dış borçlanmada ödeyeceği faizi de ciddi şekilde artıracak Hazine'nin dolar cinsi borçlanmalarında faizin yüzde 10'un üzerine çıkması bekleniyor.