Dış borç stoku gırtlağa dayandı

İthal patentli ekonomik programlarla piyasaları allak bullak eden AKP yönetimi, ülkenin dış borç stokunu da rekora taşıdı... Son 14 yıllık dönemde Çin'den sonra dış borcu en fazla artan ülke Türkiye oldu Türkiye 1994 ve 2001 krizleri gibi iki önemli finansal kriz yaşadığı son 15 yılda 112 milyar dolar artırarak 161.6 milyar dolara çıkardığı dış borç stokuyla açısından beşinci olurken, Çin 193.6 milyar dolar artırarak 248.9 milyar dolara yükselttiği borcuyla ilk sıraya yükseldi.  Dünya Bankası'nın verilerine göre, dünya ekonomisine "küreselleşmenin" damgasını vurduğu 1990-2004 yılları arasında düşük ve orta gelirli ülkelerin dış borçları 104 milyar dolar artarak 426.9 milyar dolara kadar çıkarken, Türkiye'nin de aralarında bulunduğu orta gelirli ülkelerin dış borçları ise 1 trilyon 325 milyar dolarlık büyümeyle 2 trilyon 328 milyar dolara kadar yükseldi. Düşük ve orta gelirli ülkelerin büyük bölümü gelişmiş ülkelere olan toplam dış borç stoku bu dönemde toplam 1 trilyon 429 milyar dolar artış kaydederek 2 trilyon 776 milyar dolara ulaştı.Gelirin büyük bölümü borç servisineDüşük ve orta gelirli ülkelerin 1995 yılında yüzde 4.5 olan milli gelirlerinden dış borç ödemeleri için ayırdıkları kaynak 2004 yılında yüzde 5.6'ya kadar çıktı. Söz konusu ülkeler dış borç servisi yoluyla giderek gelişmiş ülkelere daha fazla kaynak aktarmaya başladılar. Ancak, söz konusu ülkelerin toplam döviz gelirlerinden dış borç servisi için ayırdıkları pay ise yüzde 19.8'den yüzde 14.5'e indi.Türkiye 5. sıradaBu dönemde dış borcunu miktar olarak en fazla artıran ülke Çin oldu. 1990-2004 yılları arasında 193.6 milyar dolar artan Çin'in dış borç stoku 55.3 milyar dolardan 248.9 milyar dolara yükseldi. 1990 yılında borç büyüklüğü açısından altıncı sırada bulunan Çin, Brezilya, Meksika, Hindistan, Endonezya Arjantin gibi ülkeleri geride bırakarak 2004 yılında ilk sıraya çıktı. Ancak Çin'in dış borcunun milli gelirine oranı yüzde 15'le, döviz gelirlerine oranı ise yüzde 46 ile diğer ülkelere göre oldukça düşük düzeyde kaldı.  1990 yılında gelişmekte olan ülkeler arasında ilk sırada yer alan Brezilya'nın dış borcu ise son 14 yılda toplam 102 milyar dolar artarak 222 milyar dolara çıktı. Brezilya'nın dış borcunun milli gelirine oranı yüzde 47 ile düşük bir düzeyde kalırken, döviz gelirlerine oranı ise yüzde 258'le oldukça yüksek bir düzeye çıktı.Rusya ise 197.3 milyar dolarlık dış borç stokuyla Brezilya'dan sonra üçüncü en yüksek dış borcu bulunan ülke oldu. Rusya'nın dış borcunun milli gelirine oranı yüzde 46, döviz gelirlerine oranı ise yüzde 150 oldu. Rusya'nın 1990 yılındaki dış borç stokuyla ilgili veri bulunmuyor.  Son 14 yıllık dönemde Arjantin ise dış borcunu 107 milyar dolar artırarak 169.2 milyar dolara kadar yükseltti. Bu rakamla dış borç stokunun büyüklüğünde üçüncü sırada yer alan Arjantin, stokun milli gelire oranında ise yüzde 159'la üst sıralarda yer aldı. Arjantin'in borcunun döviz gelirlerine oranı ise yüzde 510'a kadar yükseldi. Türkiye ise 1990-2004 yılları arasında 112.1 milyar dolar artırdığı dış borç stokunu 161.3 milyar dolara kadar yükseltti. 1990 yılında 49.4 milyar dolarla gelişmekte olan ülkeler arasında yedinci sırada bulunan Türkiye, bu artışla Endonezya, Meksika ve Hindistan'ı geride bırakarak beşinci oldu. Türkiye'nin dış borç stokunun milli gelirine oranı yüzde 69 olarak hesaplanırken, döviz gelirlerine oranı ise yüzde 221 düzeyinde oluştu.