Cemevleri ibadethane olmalı

MURAT ÇABAS / DETAY HABER

Cemevleri, Alevi vatandaşların ibadethanesi olmasına rağmen yıllardır siyasiler tarafından görmezden gelindi. Aleviler, camilere tanınan hakların cemevlerine de tanınmasını talep ederken, cemevlerinin Kültür Bakanlığı'na bağlanması onları hayal kırıklığına uğrattı.

Cemevleri Kültür Bakanlığı'na bağlandı

Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde 'Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı' kurulmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Resmi Gazete'de yayımlandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan imzasıyla yayımlanan Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine göre, Kültür ve Turizm Bakanlığının görev ve yetkileri arasına 'Alevi-Bektaşi kültürünün araştırılması ve cemevleriyle ilgili iş ve işlemleri yürütmek' eklendi. Bakanlık bünyesinde Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı kurulurken, görev ve yetkileri şöyle sıralandı: "Cemevlerinin ve ihtiyaçlarının belirlenmesine yönelik çalışmalar yapmak, cemevlerindeki hizmetlerin etkin ve verimli yürütülmesini koordine etmek. Cemevlerinin Başkanlıkça belirlenen hizmetlerinin gördürülmesi için yerel yönetimlere veya yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıklarına ödenek aktarımına ilişkin iş ve işlemleri yürütmek. Alevi-Bektaşilik hakkında tüm yönleriyle, sosyal ve beşeri bilimler bütünlüğü içinde bilimsel araştırmalar yapmak, yaptırmak ve bu konularda seminer, sempozyum, konferans ve benzeri ulusal ve uluslararası etkinlikler düzenlemek. Özgün bilgi üretimi için uygun ortamlar hazırlamak, yayınlar yapmak ve bu alandaki çalışmaları desteklemek. Alevi-Bektaşilikle ilgili akademik faaliyetleri desteklemek amacıyla üniversiteler ve ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak. Alevi-Bektaşiliği yurt içinde ve yurt dışında bilimsel yönüyle araştırmak, derlemek ve bu amaçla yapılan çalışmaları desteklemek. Görev alanı kapsamında ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşların bilimsel çalışmalarını ve bu alandaki yayınlarını takip etmek, gerekli görülenleri tercüme ettirerek basılmasını ve yayımlanmasını sağlamak. Alevi-Bektaşilikle ilgili eğitim ve kültür faaliyetlerini yürütmek ve desteklemek. Bakan tarafından verilen diğer görevleri yapmak."

Başkan ve üyeleri Cumhurbaşkanı atayacak

Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığının görev alanındaki çalışmalarını değerlendirmek ve önerilerini Başkanlığa bildirmek üzere Danışma Kurulu kurulacak. Danışma Kurulu, başkan ve 11 üyeden oluşacak. Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanı, Danışma Kurulunun da başkanı olacak. Danışma Kurulu üyeleri, Cumhurbaşkanınca 3 yıllığına seçilecek. Bakan gerekli gördüğü hallerde Danışma Kuruluna başkanlık edebilecek. Danışma Kurulu üyelerinin ve toplantıya davet edilen kişilerin ulaşım ve konaklama giderleri Bakanlık bütçesinden karşılanacak. Danışma Kurulunun çalışma usul ve esasları Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle belirlenecek. Kararname ile Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı için başkan (1), başkan yardımcısı (2), daire başkanı (5), veri hazırlama ve kontrol işletmeni (30), programcı (2), çözümleyici (2), sekreter (1), şoför (1), hizmetli (2), mütercim (2), sosyolog (2), psikolog (2) ve grafiker (1) unvanlarından oluşan 53 kadro ihdası gerçekleştirildi. Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek usul ve esaslara uygun olarak 'Alevi-Bektaşi Cemevi Önderi' ile 'Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Uzmanı' unvanlarında sözleşmeli personel istihdam edilebilecek.

Alevi dernekleri tepki göstermişti

Yasa tasarısının TBMM Genel Kurulu'nda görüşüldüğü gün Alevi dernekleri Ankara'da protesto düzenlediler. Türkiye'nin dört bir yanından gelen Aleviler TBMM Çankaya kapısı yanındaki Milli Egemenlik Parkı'na girerek tepkilerini dile getirdiler. Gösteriler sırasında polisin müdahalesi sonucunda ciddi bir arbede de yaşandı. Parkta bir araya gelen Alevi Bektaşi Federasyonu, Alevi Dernekler Federasyonu, Alevi Vakıfları Federasyonu, Avrupa Alevi Birlikler Federasyonu, Hacı Bektaş Anadolu Kültür Vakfı, Alevi Kültür Dernekleri, Pir Sultan Abdal Kültür Dernekleri ve Demokratik Alevi Dernekleri temsilcileri adına yapılan açıklamada şunlar ifade edildi: "Siyasi iktidarın, Aleviler üzerinde yürüttüğü asimilasyon politikaları hız kesmeden devam ediyor. AKP tarafından hazırlanan kanun teklifi içerisine Cemevlerinin aydınlatma, su ve personel giderleri gibi iktisadi ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik maddeler ilave edilerek Alevi sorunu çözülemez. Alevilerin ibadet yerleri olan Cemevleri bir sorun olarak gösterilmektedir." Protesto sırasında "Alevilik torbaya sığmaz, yasanızı geri çekin" yazılı pankart açıldı. Alevi dernekleri daha öncede "Cemevleri ibadethanemizdir" diyerek tepkilerini ifade etmişlerdi. Alevi kanaat önderleri açıklamalarında ayrıca şunları dile getiriyorlar: "Alevilik bir kültür değildir." "Taleplerimiz bellidir; eşit yurttaşlık istiyoruz. Camiye tanınan haklar, cemevine de tanınsın." "Yasa bizi tatmin etmiyor. Çünkü cemevlerini getirip kültür statüsüne koydu. Benim yapmış olduğum cem ibadeti, bir inanç ibadetidir." "Aleviler turist mi ya da tiyatro mu? Kişi eğer oraya gitmişse, el açıp yalvarıp yakarmışsa, emir ve yasaklara da uymuşsa orası onun ibadethanesidir. Dolayısıyla bunu bir kuruma bağlamak ya da 'Şu şartlarda yapılacak' denilmesini doğru bulmuyoruz." "Alevilik bir tarihi eser mi ki Kültür Bakanlığı'na bağlanıyor?'' "Ötekileştiren, ayrıştıran, yok sayan, bölüp parçalayan asimilasyon politikalarının süslenip, boyanıp uygulanmaya devam ettiğini, Alevilere yönelik inkârcı zihniyetin hiç değişmediğini net bir şekilde gözlemliyoruz." "Mevcut siyasi irade Aleviliği bir inanç sistemi olarak görmüyor, adeta inancımızı yok sayıyor. Aleviliği anlamadıklarını Kültür Turizm Bakanlığı'na bağlayarak Aleviliği korunması gereken tarihi bir eser gibi önlemler almaya çalıştığına şahit oluyoruz."

BTP lideri Hüseyin Baş'tan tepki

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 10 Ekim'de Bakanlar Kurulu toplantısının ardından "Kültür ve Turizm Bakanlığımız bünyesinde Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı kurma kararı aldık" açıklamasını yaptığında, Bağımsız Türkiye Partisi Genel Başkanı Hüseyin Baş, bu adıma tepki göstermiş ve şunları söylemişti: "Cemevleri Kültür Bakanlığı'na bağlanacakmış! Bu insanlar ibadet etmiyor sanki konsere gidiyor. Sanki Cemevleri konser alanı, kültürel bir faaliyetmiş gibi Kültür Bakanlığı'na bağlamaya kalktılar." BTP'nin Alevi vatandaşlara yönelik projeleri içinde 'Cemevlerine ibadethane statüsü verilmesi' ve 'Alevi dedelerinin devletten maaşa bağlanması' en dikkat çeken projeler.