Bir sığınmacı kamburu daha

EYÜP KABİL / HABER-ANALİZ

Yaklaşık 5 milyon Suriyeli sığınmacının ağır yükünü 10 yıldan uzun süredir çeken Türkiye'nin sırtına Afganistan'dan devam eden mülteci akınıyla yeni bir kambur daha ekleniyor. Türkiye'ye her gün sınırlarından binlerce Afgan kaçak giriş yaparken Avrupa Birliği (AB) ülkeleri gardını aldı bile. Bu konuda açıklamalarda bulunan Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz, Afgan mülteciler açısından Almanya, Avusturya ya da İsveç'tense Türkiye'nin sığınmak için daha doğru yer olduğunu söyledi. Kurz, ABD askerlerinin çekilmesiyle Afganistan'dan başlaması beklenen yeni göç dalgasıyla ilgili Avrupa Birliği'ne (AB) uyarılarda bulundu. Kurz, Afgan mülteciler açısından "komşu ülkelerin, Türkiye'nin ya da Afganistan'ın güvenli bölgelerinin daha doğru yer olduğunu" söyledi. Kurz "Eğer insanlar kaçmak zorundaysalar, herkesin Avusturya, Almanya ya da İsveç'e gelmesindense, Türkiye gibi komşu ülkeleri ya da Afganistan'ın güvenli bölgelerini kesinlikle daha doğru yer olarak görüyorum" dedi. Avusturya Başbakanı, sığınmacıları geldikleri ülkelere geri gönderme imkanı bulunmuyorsa AB üyesi olmayan ülkelere iade etme imkanının yaratılması gerektiğini sözlerine ekledi.

'Şiddet suçları arttı'

Kurz, kendi hükümetinin iltica başvurusu reddedilen sığınmacıları Afganistan'a sınır dışı etme tutumunu ise sürdüreceğini ve Taliban'ın kontrolü altındaki bölgeleri genişletmesinin de buna engel olmayacağını söyledi. Afganistan'dan gelen sığınmacıların sayısının artmasıyla şiddet suçlarının da artmasından endişe ettiğini söyleyen Kurz "Suç istatistiklerine bakmanız gerek. Burada vahşet olarak yaşananların çoğu geçmişte yoktu. Belli gruplarda sayılar son derece açık, kadınlara yönelik cinsel şiddetin sıklaşması mesela" dedi.

Merkel de aynı kafada

Diğer yandan Almanya Başbakanı Angela Merkel, 22 Temmuz'da düzenlediği basın toplantısında Avrupa Birliği ile yapılan anlaşmanın parçası olarak çok sayıda Suriyeli göçmenlere ev sahipliği yaptığı için Türkiye'ye övgüde bulunmuştu. Ankara ile yakın ilişkiler kurmak istediğini ifade eden Merkel, Türkiye'nin AB üyeliğini ise beklemediğini belirtmişti. Merkel basın toplantısında, "Türkiye Suriyeli sığınmacılarla ilgilenmek konusunda sıradışı bir iş yapıyor. Bu anlaşmanın devam etmesini istiyorum, insanlar için en iyisi bu" ifadelerini kullanmıştı. Avusturya Başbakanı Kurz ve Almanya Başbakanı Merkel'in açıklamaları, Türkiye'yi "mülteci deposu" olarak görme konusunda hem fikir olduklarını ortaya koyuyor.

AB'de mali yardım hazırlığı iddiası

Geçen hafta AB'nin göç akınını sınırlandırabilmek üzere Afganistan ve Afganistan'a komşu ülkeler için yeni bir mali yardım paketi üzerinde çalıştığı bildirilmişti. İsimleri açıklanmayan iki AB yetkilisi ve konuya yakın bir diplomat, henüz hazırlık aşamasındaki planın Afganistan, Pakistan ve bölge ülkelerine mali yardımların artırılmasını içerdiğini kaydetmişti. AB yetkilileri, 2016'daki mülteci mutabakatıyla Suriyeli sığınmacıları barındıran Türkiye'nin Afgan sığınmacı ve göçmenlerin barındırılmasında da rol oynayabileceği üzerinde durulduğunu belirtmişti. AB kaynakları, Türkiye'ye Suriyeli mülteciler için 2024 yılına kadar ödenmek üzere ayrılan ek 3.5 milyar Avro kaynaktan ayrı yeni bir mali yardımın gündemde olduğunu da ifade etmişti. Ancak Euronews'e konuşan AB kaynakları halihazırda teklif edilmiş olan 3.5 milyar Avroluk fonun Türkiye için mülteciler konusunda tek destek paketi olduğunu kaydetti. Bu desteğin Suriyeli veya Afgan ayrımı yapmadığını belirten AB yetkilisi, bunun tüm mültecileri ve sınır denetimi desteklerini kapsadığını belirterek şu an için AB zirvesinde üzerinde uzlaşılmış olan rakamda değişiklik yapılmasının gündemde olmadığını aktardı. Yaklaşık dört milyondan fazla sığınmacı ile dünyada en fazla mülteciye ev sahipliği yapan Türkiye'de AKP hükümeti, temel hizmetler için bugüne kadar 40 milyar dolardan fazla para harcadığını söylemişti.

Suriyeli sığınmacılar için yapılmıştı

AB daha önce Suriyeli sığınmacılar için de benzer bir planı hayata geçirmişti. Brüksel, Suriyeli sığınmacıların Türkiye'de tutulması karşılığında Ankara'ya mali destek sağlamıştı. Mart 2016 tarihli AB-Türkiye Bildirisi çerçevesinde, Türkiye'deki Mülteciler için Mali Yardım Programı (FRİT) aracılığıyla, Türkiye'deki mültecilere 6 milyar Avro tutarında destek verilmesi karara bağlandı. Şu ana kadar söz verilen 6 milyar Avronun 4.1 milyar Avrosu ödendi. Kalan fonun ödemesi de projelerin tamamlanmasına bağlandığı için kademeli olarak verilecek. AKP hükümeti ise her fırsatta Brüksel ile para pazarlığına girişiyor.

'Bu meselenin iki kurbanı var'

Öte yandan sosyal medya hesaplarından bir video paylaşan Kılıçdaroğlu, Türkiye'ye 500 bin ila 1 milyon Afgan mültecinin gelebileceğini ifade ederek hükümetin Avrupa Birliği ile yeni bir göçmen anlaşması yapmasının engellenmesi gerektiğini savundu. Kılıçdaroğlu videosunda şunları söyledi: "Merkel, '3 milyar Avro daha fon aktaralım, 5 yıllık da bir mülteci anlaşması yapalım' diyor. Erdoğan'ın sesi çıktı mı, çıkamaz da. Ama asıl ikinci iddia şudur ki, Brüksel'in Afganistan'dan kaçan sığınmacıları Avrupa'dan uzak tutmak için Türkiye'ye yeni bir rüşvet paketi önerme hazırlığıdır. Yani açıkça söylemek gerekirse tartının bir kefesine yeniden sizin mahallenizi, sizin hayatınızı, sizin huzurunuzu koyacaklar; diğer kefesine de Avroları. Bu meselenin iki kurbanı var. Biri sizlersiniz sevgili halkım, ikincisi de mülteci kardeşlerimiz."

Mülteci deposu haline nasıl geldik?

AKP'nin yanlış dış politikaları sonucunda Türkiye mülteci deposu haline gelmiş oldu. Yanlış politikaların başında, Suriye'deki iç savaşta AKP'nin Esat karşıtı politika izlemesi geliyor. Bu yanlış politikalar nedeniyle Türkiye Suriyeli mülteci akınına uğradı. Ancak geçen 10 yıllık süreçte AKP'nin uyguladığı 'açık kapı' politikası iflas etti. Suriyeli mülteci sorununu henüz üzerimizden atamadan şimdi de Afgan mülteci akını ile karşı karşıyayız. Afganistan'da yaşanan iç karışıklıklar nedeniyle ülkelerini terk eden Afganların ilk hedefi Türkiye oluyor. Türkiye'yi cazip kılan neden ise hem istedikleri şehre ellerini kollarını sallayarak gidebiliyor olmaları, hem de çalışıp Avrupa'ya gitmek için kaçakçılar için para biriktirebilmeleri. AKP hükümeti ise ısrarla mülteci sorununu görmezden geliyor. Hatta dini söylemlerle vatandaşın hassasiyetini kullanmaya çalışıyor. Bunun yanında AKP hükümeti göçmen kartını Avrupa ülkelerine bir tür koz olarak kullanabileceğini düşünüyor. Türkiye'nin ekonomik sıkıntı içinde olduğunu bilen AB ülkeleri de para karşılığında Türkiye'yi  Avrupa'nın mülteci deposu haline getiriyor.