Atatürk'ün Samsun'a çıkışının tarihi önemi-I

Önce 19 Mayıs 1919 olayını hazırlayan olay ve düşünceleri görelim. Bu olayın hazırlanması önce I ve II. Gazze vuruşmaları ile başlar. Bu gelişme şöyle olmuştur: Almanya 1917 yılında kısa zamanda savaşı zaferle sonuçlandırabilmek için Amansız Denizaltı savaşını başlatır. Batı cephesinde ise tamamen savunmaya geçer. İngiliz ve Fransız kuvvetleri Batı cephesinde Alman kuvvetlerine saldırarak yarma hareketi ile dağıtarak zaferi sağlamak isterler. Fakat Alman kuvvetleri başarılı bir savunma hareketi ile bu saldırıları etkisiz hale getirir. Alman kuvvetlerini cephede ezemeyeceklerini anlayan İngiliz ve Fransız kuvvetleri savaşı bir yıpratma savaşına dönüştürürler.İngiltere, batı cephesinde savunmada kalırken, Doğu Akdeniz'de hem Süveyş Kanalının güvenliğini garanti altına almak, hem de Osmanlı'nın bir eyaleti olan Filistin ve Kudüs'ü egemenliği altına alarak Arap dünyasında egemenlik alanını genişletmek ister. Irakta ise 10 Mart 1917 de Bağdat'ı işgal ederek Orta Irak'ı egemenlik alanı içerisine almış durumdaydı. Irak cephesinde 250000 kişilik İngiliz savunmasına karşı kahramanca savunma yapan Ali İhsan Paşa ve Kazım Karabekir Paşalar 20000 kişilik bir kuvvetle savunma yapamayacaklarından Osmanlı genelkurmaylığından yardım istemişlerdi. Çünkü yerli halk Araplar İngilizlerle işbirliği içerisindedir. İngilizler Sina cephesinde ise, Batı cephesinde savaşın yıpratma savaşına dönüşmesi sonucunda Süveyş Kanalının güvenliği için 1916 Aralık ayında ve 1917 Ocak ayında Sina Çölünden Türkleri çıkarmak ve Filistin'i işgal etmek için saldırıya geçer. IV. ordu Komutanı Cemal Paşa, Sina cephesinde saldırıya geçen İngiliz kuvvetlerine karşı savunma yapabilmek için Brüssebi-Gazze hattına çekilir Bu hatta 17-18 Mart 1917 de Birinci Gazze vuruşmasını, 50000 İngiliz askerine karşı 15000 kişilik Türk askeri ile, 18-20 Nisan 1917 de saldırıya geçen İngilizlere karşı 18000 Türk askeri ile ikinci Gazze vuruşmasını zaferle neticelendirir. Bu savaşlarda bizim de asker kaybımız az olmamıştır. Ama yakın çevrede Asker kaybının yerini hemen doldurabilecek asker yoktur. Çünkü Arap artık İngiliz yanlısıdır. Bu nedenle Cemal Paşa'da Osmanlı Genelkurmaylığından asker ister. Enver Paşa'da Anadolu'da yedek asker kalmayınca Alman Genelkurmaylığında asker ve silah yardımı ister. Alman Genelkurmaylığı bu yardımı kabul eder. Fakat gönderdiği askeri ve silahı Osmanlı topraklarının korunması için değil. Daha çok alman çıkarlarını korumak amacına göre kullanır. Çünkü batı cephesinde İngiliz Kuvvetlerinin Filistin cephesine gönderilmesini sağlamak ve oradan Batı cephesine yeni askeri birliklerin gönderilmesini engellemek için yardım gönderir. İşi de Alman subaylarca yönetilmesini ister. Bunun için eski başkomutan Falkenhayn komutan olarak gönderilir. Sonuçta Yıldırım Orduları Gurup Komutanlığı kurulur. Bu gurubun yedinci ordusuna da Mustafa Kemal Paşa görevlendirilir. Savaş planında daha çok Alman çıkarları hedeflendiğinden Mustafa Kemal Paşa ile Falkenhayn geçinemez. Sonunda birlikte bir çalışma olmayınca Mustafa Kemal Paşa sağlık nedenleri ile ayrılır. Mustafa Kemal Paşa tedavi için şehzade Vahdettin ile Almanya gezisine gider. Falkenhayn yıldırım orduları komutanı olarak İngilizlere karşı büyük bir başarı kazanamaz yalnız Türk ordusunun vatan savunmasında değil Alman çıkarları uğruna Filistin cephesinde yaptığı vuruşmalarla eritmiştir.Mustafa Kemal, Almanya dönüşünde tekrar Yıldırım orduları 7. ordu komutanlığı grevine getirilir. Onun ataması yapıldığı zaman Falkenhayn görevden ayrılmış. Gurup Komutanı olarak Liman paşa komutan olarak atanmıştır. Mustafa Kemal, görev yeri olan Nablus Karargâhına Ağustos ayı başında gelir. 7. Ordu, bırakmış olduğu ordu değildi. Subay, Astsubay ve erat kadroları çok, çok azalmıştır. Ki bu birliğinde savaşacak kuvveti yoktur. İngiliz Komutanı General Allenby o günlerde hazırladığı yeni bir saldırı planı ile Yıldırım Ordularını tamamen imha etmeyi düşünüyordu. O sırada Hint asıllı Müslüman bir İngiliz askeri birliğinden kaçarak General Allenby'nin planını ve 19 Eylülü günü saldırıda bulunacağını bildirir. Mustafa Kemal Paşa durumu diğer ordulara ve Liman Paşa'ya bildirir. Mustafa Kemal savunma yapmaktan çok yedinci orduda kalanları kurtarmak için bir plan yapar. Bu durumu diğer birliklere de bildirir.  Mustafa Kemal Paşa18 Eylül akşamı telefonla kendisine bağlı iki kolordu komutanı Ali Fuat Paşa ve Albay İsmet Beylerle görüşür ki bu görüşmeleri yaparken İngiliz saldırısı başlar. Yedinci ordu Şeria nehrini geçerek vuruşa, vuruşa Şam'ın Kuzeyindeki Türklerle meskûn bölgeler doğru çekilmeye başlar. Türk ordusu çekilme anında yalnız İngiliz kuvvetlerinin değil Arap halkının da silahlı saldırısına uğrar. Bu durumda Mustafa Kemal Halep'in en kuzeyinde Türklerle meskûn yere çekilmeyi düşünür ve Liman paşa'yı da ikna eder. Mustafa Kemal'in amacı Halep'in kuzeyinde dağılmış olan Türk birliklerini toparlayarak yeni bir savunma hattı kurmaktı.. Fakat Arap halkı Türk ordusuna burada da rahatsızlık verince Türk birliklerinin daha kuzeye çekilmesini emir verir. O Halep Arap halkının bu hainliği karşısında son Arap topraklarından da çekilerek Türklerle meskûn bölgelere çekilir. Yalnız Ana vatanı savunmayı o zaman kafasına koyar. Orduya Halep'i boşaltın emrini verir. Padişah Yaveri Ahmet İzzet Paşa'ya bir tel çeker. bir tel çeker: DURUM SON DERCE CİDDİDİR. ASKERLERİMİZİN MANEVİYATI GÜN GEÇTİKÇE ÇÖKMEKTEDİR? Sadece ordumuzun varlığı DE?İL MİLLETİMİZİN GELECE?İ TEHLİKEDEDİR. ONUN İÇİN HER NE PAHASINA OLURSA OLSUN BARIŞ YAPILMASINI ISRARLA SALIK VERİRİM". Padişahın yaverine de Ahmet İzzet Paşa Başbakanlığında yeni bir hükümetin kurulmasını da salık verir. Telgrafının son cümlesinde "YENİ KABİNENİN DERHAL İTİLAF DEVLETLERİ İLE TEMASA GEÇEREK ASKERİ HAREKÂTIN DURMASINI SA?LAYACAK BİR MÜTAREKE İMZALANMALIDIR" yazılıdır. Bu tel kesin bir yenilginin ifadesidir.