Asgari ücrette gözler 2. toplantıda

Ülkemizde milyonlarca ailenin aylık geliri konumunda olan asgari ücretin 2025 yılı için belirlenmesi süreci devam ediyor. Hükümet, işveren ve işçi temsilcilerinden oluşan 15 kişilik Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısını 10 Aralık tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ev sahipliğinde gerçekleştirmişti.

Türk-İş'in de bir asgari ücret rakamı telaffuz etmediği bu ilk toplantıdan herhangi bir sonuç çıkmadı. Gözler 16 Aralık Pazartesi gerçekleşecek olan ikinci toplantıya çevrildi.

Beklentiler ihtiyacı karşılamaktan çok uzak

Son bir aydır yapılan açıklamalarda genel olarak yüzde 25-50 arası oranlar ifade ediliyor. Fakat konuşulan rakamların en yükseği bile vatandaşların normal geçimini temin etmekten oldukça uzak. Türk-İş'in kasım ayı açlık ve yoksulluk verilerine göre 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 20 bin 561 liraya, minimum yaşam maliyetini ifade eden yoksulluk sınırı ise 66 bin 976 liraya yükseldi. Büyükşehirlerde ise yaşam maliyeti çok daha yüksek. İstanbul Planlama Ajansı'nın verilerine göre, kasım ayında İstanbul'da dört kişilik bir ailenin yaşam maliyeti 75 bin 717 liraya ulaştı.

İlk toplantıdan bir sonuç çıkmadı

Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2025'te geçerli olacak asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamındaki ilk toplantısını 10 Aralık'ta gerçekleştirdi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'ın başkanlığında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda toplanan komisyonda, işçi tarafını Türk-İş, işveren tarafını ise Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsil etti.

Bakan Işıkhan toplantıda yaptığı konuşmada, "İşçi temsilcileri, işveren temsilcilerinin görüşlerini dinliyoruz. Ekonomik göstergeleri de titizlikle değerlendiriyoruz. Enflasyon oranı, satın alma gücü, iş gücü piyasasının ihtiyaçları gibi konuları detaylı şekilde analiz ederek işçi ve işveren tarafını gözeterek adil asgari ücretin belirlenmesini ümit ediyoruz" dedi.

Hiçbir tarafın rakam dile getirmediği toplantıda, asgari ücretli işçiler yaşam şartlarını ifade etti. Kira ve gıdada yüzde 60-70'e varan artışlar olduğuna dikkat çeken işçiler, "17 bin liranın 2 bini sadece ulaşıma gidiyor, pratikte 15 bin lira ücret alıyoruz" dedi.

İşçilerin yanı sıra TİSK de herhangi bir rakam dile getirmezken, rekabet ortamının korunması gerektiğine işaret etti. Toplantıda, asgari ücret zammında, "gerçekleşen enflasyonun mu hedef enflasyonun mu esas alınacağı" konusuna da girilmezken, önümüzdeki toplantıda daha fazla detaya inilmesi, TÜİK ve bakanlıklardan geçim ve piyasanın durumuyla ilgili istatistiklerin masaya yatırılması bekleniyor.

Zam tahminleri yüzde 25-50 arasında

2025 yılının asgari ücretinin 31 Aralık'a kadar tespit edilerek kamuoyuyla paylaşılması gerekiyor. Asgari ücret zammının yıl sonu enflasyonuna mı yoksa hedef enflasyona göre mi yapılacağı epey bir süredir tartışılıyordu. Zam tahminlerine ilişkin farklı senaryolar konuşuluyor. Piyasalarda asgari ücret için yüzde 25-50 aralığında bir artış ihtimaline ağırlık veriliyor. İş dünyasındaki ağırlıklı görüş asgari ücretin 22-23 bin lira düzeyine çıkarılması yönünde. IMF, Dünya Bankası, Standart&Poors (S&P) gibi yabancı kuruluşların raporlarında da beklentiler yüzde 25-30 aralığında şekillendi.

Asgari ücrete yapılacak olası zamlar göz önüne alındığında 2025 yılında geçerli olacak asgari ücret hesaplamaları şu şekilde:

Yüzde 20 zam: 20 bin 402,40 TL
Yüzde 25 zam: 21 bin 252,50 TL
Yüzde 30 zam: 22 bin 102,60 TL
Yüzde 35 zam: 22 bin 952,70 TL
Yüzde 40 zam: 23 bin 802,80 TL
Yüzde 45 zam: 24 bin 652,90 TL
Yüzde 50 zam: 25 bin 503 TL

Anketlerde rakamlardaki uçurum dikkat çekici

Asgari ücret ile ilgili anket firmaları da kamuoyu yoklamaları yapıyor. Bu anketlerde özellikle iş dünyası ve vatandaşların beklentileri arasındaki uçurum dikkat çekiyor. AGS Global tarafından yapılan 'İş Dünyası 2025'ten Beklentiler' araştırmasının sonuçlarına göre, katılımcıların 2025 yılına ilişkin asgari ücret beklentisi ortalama 23 bin 750 lira oldu. Bu oran, yaklaşık yüzde 40'lık bir artışa denk düşüyor. MetroPOLL Araştırma ise, çalışanların 2025 asgari ücret beklentilerini araştırmıştı. Buna göre; vatandaşların yüzde 33,5'i yeni asgari ücretin 35 bin TL olması gerektiğini ifade etmişti. Ankete katılanların diğer en yakın tercihi ise yüzde 32,5 ile 30 bin TL oldu. Diğer bir ifadeyle çalışanların çoğunluğunun beklentisi 30 bin liranın üstünde. Areda Survey araştırma şirketinin Türkiye genelinde 4 bin 539 kişiyle gerçekleştirdiği asgari ücret anketinin sonuçlarına göre, vatandaşın yüzde 40'ının asgari ücrete zam beklentisi yüzde 25 ile yüzde 50 arasında oldu. "Zam oranı yüzde 75 ve üzerinde olmalı diyenlerin oranı" ise toplumun yüzde 35,6'lık bir kesimini kapsadı. Yüzde 25'in altında bekleyenlerin oranı yüzde 6,6; yüzde 25 ila 50 arasında beklentisi olanların oranı yüzde 40, yüzde 51 ila 71 arasında bekleyenlerin oranı yüzde 17,8; yüzde 75 ve üzeri bekleyenlerin oranı ise yüzde 35,6 oldu. Bu anket çalışmasına göre de vatandaşların çoğunluğu yüzde 50 ve üzeri bir zam bekliyor.