7 Ekim’den önce

10 Aralık 1987'den bugüne Hamas hem siyasi, hem söylemsel, hem de operasyonel olarak önemli değişimler yaşadı. 1988'deki Hamas Sözleşmesi'nden 2017'deki bildirgeye kadar ve 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı'nı da katarsak, her biri bu hareketin evriminde önemli kilometre taşlarıdır.

Hamas'ın tarihsel kökenlerinin Müslüman Kardeşler'e kadar uzandığını biliyoruz.

1988 Sözleşmesi'nin 2. maddesi İslami Direniş Hareketi'ni Müslüman Kardeşler'in Filistin'deki kollarından biri olarak tanıtıyor, 7. maddesine göre ise Hamas, Siyonist saldırılara karşı mücadele zincirinin halkalarından biri olarak adlandırılıyordu.

11. madde de, Mescid-i Aksa'nın kıyamete kadar gelecek nesil Müslümanlara tahsis edilmiş İslami bir miras olduğu ve hiçbir Arap hükümetinin malı olmadığı, Filistinli hiçbir hükümetin ya da örgütün bu toprakların bir kısmını veya tamamını terk etme hakkına sahip olmadığı geçer.

12. maddeye göre düşmana direnmek ve onunla yüzleşmek her Müslüman erkek ve kadının bireysel görevidir…

1988 Hamas bildirgesinde belirtilenler, Müslüman Kardeşler'in Filistin meselesine ilişkin eski görüşü ve tüzüğüdür. Bu literatürü, Abdülaziz el-Rentisi ve Mahmud el-Zahar'ın da aralarında bulunduğu birçok Hamas lideri geçmişte de defalarca dile getirmiştir.

Hamas'ın liderleri ya da sözcüleri 1988 Sözleşmesinden nadiren söz etmiş ve alıntı yapmıştır. Bu bildirinin iç nedenlerden dolayı yazıldığını ve zamanla değişime uğradığını söyleyen Halid Meşal'e göre, Bildiri "tarihin bir parçası" olarak nitelendirilmelidir.  

1988 anlaşmasının aksine Hamas'ın tutumları zamanla daha akılcı, çözüm odaklı, faydacı boyutlar kazandı. Örneğin Hamas, İsrail'e 1967 sınırlarına dayalı bir Filistin devletinin kurulması koşuluyla 10 yıllık ateşkes teklif etti.

Şeyh Ahmed Yasin, böyle bir ateşkesin 30, 40, hatta 100 yıl daha uzatılabileceğini ancak bunun asla İsrail'in tanınması anlamına gelmeyeceğini söyledi. Elbette Şeyh Yasin'in bu önerisi kabul edilmedi.

Hamas'ın 2006'daki Filistin seçimlerini kazanmasından sonra, Batılı devletler seçim sonuçlarını tanımayı reddetti.

Ocak 2006'da Hamas'ın seçilmiş Başbakanı İsmail Haniyeh, ABD Başkanı George Bush ve İsrailli liderlere, uzun vadeli ateşkes için 1967'deki sınır hatlarının tanınması çağrısında bulundu ama yanıt alamadı.

Mart 2006'da Hamas, İsrail'in tanınması konusunu referanduma havale edebileceğini belirten bir yasa çıkardı; Her ne kadar İsrail'i hiçbir zaman tanımayacak olsa da, İsrail'in tanınmasını da içeren bir barış anlaşmasının referandumla onaylanması durumunda halkın isteğini kabul edecekti.

Aynı yıl İsmail Haniye bir röportajda şunları söyledi: "Barış içinde yaşadığımız sürece 1967'deki sınırlarla tüm topraklarımızda bağımsız bir Filistin devleti olursa bizim Yahudilerle ilgili hiçbir sorunumuz yok." 

Kasım 2008'de Gazze Şeridi'nde Avrupa Parlamentosu'nun 11 üyesiyle yaptığı toplantıda Haniye, Hamas'ın 1967 topraklarında bir Filistin devletini kabul etme arzusunu yineledi.

2017 yılında, 1988'de onaylanan 36 maddelik anlaşmaya değinilmeksizin, yeni ve güncel bir anlayış sunmak amacıyla Hamas'ın 42 maddelik "İlkeler ve Genel Politikalar Belgesi" yayımlandı. 

Bu belgenin bazı maddelerinde yer alan konulardan daha önce Hamas liderleri defalarca bahsetmişti. Örneğin, Halid Meşal, 2013 yılında "Arap dünyasında İslamcılar ve Arap devrimleri ve gelişmelerinin gölgesinde Filistin meselesi" konulu konferansta, açıklanan bu belgenin birçok maddesine atıfta bulunuyor. 

Belgenin ilk maddesinde Hamas, Müslüman Kardeşler'den bahsetmeden kendisini "Filistin'i özgürleştirmeyi ve Siyonist projeye karşı mücadele etmeyi amaçlayan, özgürlükçü, direnişçi, dindar, Filistinli ulusal bir hareket" olarak tanıtıyordu.

Filistin topraklarının tanımındaki ikinci maddede, "Doğuda Ürdün Nehri'nden batıda Akdeniz'e, kuzeyde Nakura bölgesinden güneyde İsrail'in Eilat diye adlandırdığı Ümmü Reşreş'e kadar tarihi ve bilinen sınırlarıyla Filistin" ifade ediliyor. Filistin, coğrafi olarak toprak bütünlüğü birlik ve bölünmez bir vatandır ve Filistin halkının topraklarından zorla sürülerek, yerinden edilmiş olması ve bu toprakların Siyonist rejim tarafından işgal edilmiş olması, Filistin halkının haklarını asla ortadan kaldırmayacaktır. Filistin topraklarında İşgalci Siyonist İsrail rejimine hiçbir hak tanınmayacaktır."

13. maddede, Filistinlileri Filistin dışına yerleştirme çabaları ve alternatif bir vatan planlarını reddederek yerinden edilmiş kişiler sorununu çözmeyi amaçlayan tüm plan ve projelere yer verilmiştir…

16. madde, İsrail'in tüm dünyada kullandığı Yahudi karşıtlığı propagandası çökertilecek ve asıl meselenin Siyonizm'le mücadele olduğu vurgulanarak, Siyonist yayılmacı rejime karşı mücadelenin Yahudilere karşı dinlerinden dolayı bir savaş olmadığını ve Hamas'ın hiçbir zaman İsraillilerle sırf Yahudi oldukları için savaşmadığını vurguluyor. 

Bu belgenin 18'den 23'e kadar olan maddelerinde İsrail'in uzlaşmaya karşı tutumu belirtilmekte ve 19. maddede Siyonist İsrail rejiminin, Filistin topraklarında ne olursa olsun asla tanınmayacağı vurgulanmaktadır.

20. madde, İşgal ne kadar devam ederse etsin, hiçbir koşul ve baskı altında Filistin topraklarının en ufak bir parçasından asla vazgeçilmeyecek. Hamas, Siyonist İsrail rejimini tanımadan, Filistinlilerin hiçbir haklarından vazgeçmeden, 4 Haziran 1967 sınırlarında başkenti Kudüs olan, tam egemenliğe sahip bağımsız bir Filistin devleti kurulacak, yerinden edilmiş kişilerin evlerine dönüşünü içeren ortak bir ulusal anlaşma yapılacak.

27. madde aslında 20. maddenin tamamlayıcısı niteliğinde ve "Filistin'in gerçek devleti, özgürlüğün meyvesidir ve Filistin topraklarında başkenti Kudüs olan bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasından başka alternatif yoktur" diyor.

Bu belgenin 24, 25 ve 26. maddelerinde direniş ve kurtuluş projesine atıfta bulunulmaktadır. 

Hamas'ın 36 yıllık tarihinden anlaşılan, Hamas'ın Filistinlilerin haklarını hayata geçirmek için defalarca demokratik yöntemler ve diyaloglar izlediğini ama hiç bir netice alamadığını gösteriyor.

7 Ekim olayları; Siyonist İsrail'in 75 yıllık işgalinin neticesidir… 

7 Ekim, 75 yıl boyunca denenmedik barışçıl yol kalmamasından dolayı, Filistinlilerin 'yeter artık bıçak kemiğe dayandı' feryadının neticesidir…

7 Ekim, İsrail için sonun başlangıcıdır…