Zirve 'AKKUYU' için miydi?

MURAT ÇABAS / DETAY HABER

19 Temmuz'da İran'ın başkenti Tahran'da gerçekleştirilen Türkiye-Rusya-İran üçlü zirvesinden 17 gün sonra, dün Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin'in Soçi'de yeniden bir zirve gerçekleştirmesi dikkat çekti. Zira zirve sonrası açıklanan ortak bildiride ifade edilen birçok karar, Tahran zirvesinin tekrarı gibiydi. Ayrıca Ukrayna tahılının taşınması ile ilgili konular da İstanbul'da düzenlenen mutabakatla bir karara bağlanmış ve uygulamaya konulmuştu. "Peki, bu zirve neden yapıldı?" sorusu sorulmaya başlandı. Zirvenin geçen hafta Akkuyu Nükleer Santrali'nde yaşanan gelişmelerden sonra yapılması dikkat çekti.



Geçen hafta Akkuyu'da hükümete yakınlığıyla bilinen IC İçtaş şirketinin sözleşmesi feshedilmişti. Erdoğan-Putin zirvesini sosyal medya hesabından değerlendiren Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) Genel Başkanı Hüseyin Baş, "Bence Cumhurbaşkanı Akkuyu Nükleer Santrali için Rusya'ya gitti. Gerisi de boşu doldurma haberleri. Hayırlısı" ifadelerini kullandı.



Ortak bildiri öncekilerin tekrarı

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile dün Rusya'nın Soçi kentinde Rus Sanatoryum'da bir araya geldi. Görüşmenin 4 saat sürdüğünü belirten Kremlin Sözcüsü Peskov, "Soçi'deki görüşme Moskova saatiyle 15.00'ten sonra başladı. İki ülkenin liderleri hem dar hem de genişletilmiş formatta 4 saat görüştü. Ortak bildiri kabul edildi" dedi. Görüşmenin basına açık bölümünde konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin'e teşekkür ederek Tahran ziyaretinin ardından 17 gün aradan sonra tekrar bir araya gelişleri sebebiyle memnuniyetini ifade etti. Zirve sonrası yayımlanan ortak bildiride, iki liderin, Türkiye-Rusya ilişkilerinin, mevcut bölgesel ve küresel tüm sınamalara rağmen, karşılıklı saygı ve mütekabil çıkarların tanınması temelinde ve uluslararası yükümlülüklerle uyumlu olarak ilerletilmesi yönündeki ortak iradelerini teyit ettikleri belirtildi. Bu anlayış çerçevesinde liderler, iki ülke arasındaki ticaret hacminin tespit edilen hedefler doğrultusunda ve dengeli bir temelde artırılması, ekonomi ve enerji alanlarında iki ülkenin birbirlerinden beklentilerinin mütekabiliyet çerçevesinde karşılanması, ulaştırma, ticaret, tarım, sanayi, finans, turizm ve inşaat gibi sektörlerde uzun süredir iki ülke gündeminde bulunan konularda iş birliğinin güçlendirilmesi yönünde somut adımlar atılması üzerinde mutabık kaldı. Bölgesel konular bağlamında, liderler, Türkiye ile Rusya arasında var olan samimi, açık sözlü ve güvene dayalı ilişkilerin bölgesel ve uluslararası istikrarın tesisi açısından taşıdığı kilit öneme işaret etti. İki lider bu çerçevede, Ukrayna limanlarından tahıl ve gıda ürünlerinin emniyetli taşınmasına yönelik İstanbul Mutabakatına varılmasında iki ülke arasındaki yapıcı ilişkilerin rol oynadığını teyit etti. Erdoğan ve Putin, Rusya'nın tahıl, gübre ve gübre üretimi için gerekli hammaddenin kesintisiz ihracı dahil, İstanbul Mutabakatının lafzı ve ruhuna uygun şekilde tam olarak uygulanması lazım geldiğinin önemini vurguladı. Suriye'deki son gelişmeler üzerinde durulan görüşmede Erdoğan ve Putin, ülkede kalıcı çözüme ulaşılması için siyasi sürecin ilerletilmesine atfettikleri önemin altını çizdi. Liderler, Libya'nın egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve ulusal birliğine olan güçlü bağlılıklarını vurguladı.



Zirve öncesi Erdoğan'dan Akkuyu vurgusu

Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirvenin hemen öncesinde basına yapmış olduğu açıklamada, "Akkuyu konusu büyük önem arz ediyor" dedi. Erdoğan şunları söyledi:  "Enerji alanında Akkuyu konusunu bugün sizlerle bir noktaya getirmemiz onu belli bir yerde gerçekten değerlendirerek, karara bağlanmamız Akkuyu'daki süreci ertelemeye fırsat vermeyecektir. Çünkü belirlenen takvimin işlemesi ve Akkuyu'nun belirlenen zamanda bitirilmesi çok çok büyük önem arz ediyor. Zira Türkiye'nin enerji temininde yüzde 10 enerji potansiyelini Akkuyu Enerji Santrali halledecek ve bu konuyla ilgili olarak da etraflıca bir görüşme yapmamızın faydalı olacağına inanıyorum. Ben de bugün böyle bir fırsatı bulduğumuz için memnuniyetimi özellikle ifade etmek istiyorum." Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak ise Erdoğan-Putin zirvesinden sonra yaptığı basın açıklamasında, Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin iki lider arasındaki görüşmede ele alındığını, projenin 2023'te faaliyete geçeceğini ifade etti.



IC İçtaş ile sözleşme geçen hafta feshedildi

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin görüşmesi öncesinde Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom'un Genel Müdürü Alexey Likhachev, Akkuyu'daki gelişmelere ilişkin değerlendirmede bulundu. Likhachev tarafından yapılan yazılı açıklamada, müteahhitlik işlerinin tamamen Rus ortaklardan oluşan TSM Enerji İnşaat şirketine devredildiği belirtilerek, tüm yüklenici şirketlerden santralin 2023 yılında açılması için elinden geleni yapması istendi. Rosatom'un iştiraki Akkuyu Nükleer şirketi, geçen hafta müteahhitlik işlerini yapan Titan-2 ile IC İçtaş İnşaat ortaklığındaki şirketin sözleşmesini feshederek müteahhitlik işlerini tamamen Rus ortaklardan oluşan TSM Enerji İnşaat şirketine devretmişti. Açıklamada inşaat sözleşmesinin IC İçtaş'ın içinde bulunduğu konsorsiyumdan alınmasının sebebi olarak, "Akkuyu NGS sahasındaki ana inşaat işleri bu ortak girişim (Titan-2 ve IC İçtaş İnşaat) tarafından yürütülmektedir. EPC sözleşmesinin ifası sırasında, IC İçtaş İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ işin kalitesini ve zamanlamasını etkileyen çok sayıda ihlal yapmıştır. Bu nedenle proje yönetimi... sözleşmenin feshedilmesine karar vermiştir" denildi. IC İçtaş İnşaat, sözleşmesinin iptali üzerine hukuki süreç başlattığını ve santralin tamamlanmasının gecikebileceğini açıklamıştı. Şirket "Bu fesih girişimi açıkça kanunlara, sözleşmeye aykırı, hileli ve geçersiz bir işlemdir" açıklamasında bulundu. Mersin Akkuyu'da 20 milyar dolar yatırımla kurulacak santral toplam 4,800 MW elektrik üreten dört reaktörden oluşacak. İlk reaktörü gelecek yıl devreye alınması planlanan santral, tüm reaktörler faaliyete geçtiğinde Türkiye'nin elektriğinin yaklaşık yüzde 10'unu sağlayacak.